Kiến nghị dẹp bỏ gần 380 dự án thủy điện

Bộ Công Thương vừa có báo cáo lên Thủ tướng vè kết quả rà soát quy hoạch và đầu tư xây dựng các dự án thủy điện trên cả nước. Theo đó, hoạt động rà soát đã được thực hiện từ tháng 12/2009 đến nay.

Nhiều dự án hiệu quả thấp, quy mô nhỏ không có nhà đầu tư quan tâm đăng ký, có tác động tiêu cực đến môi trường - xã hội, ảnh hưởng đến các quy hoạch khác, không thuận lợi về giao thông và đấu nối điện đã được đề nghị loại bỏ hoặc nghiên cứu điều chỉnh hợp lý quy mô.

Qua rà soát, UBND các tỉnh đã thống nhất loại khỏi quy hoạch 117 dự án thủy điện, với tổng công suất 617,65MW; không xem xét bổ sung vào quy hoạch 156 vị trí đã xác định thông qua nghiên cứu quy hoạch, có tiềm năng khai thác khoảng 335MW.

Như vậy, so với kết quả rà soát quy hoạch được Bộ Công thương báo cáo Thủ tướng hồi cuối tháng 5, đã có thêm 64 dự án thủy điện nhỏ với tổng công suất 226,2MW bị đồng ý loại bỏ.


Ngoài 64 dự án này, Bộ Công thương còn kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo loại bỏ thêm 260 dự án thủy điện nhỏ, tổng công suất 434 MW và 3 vị trí tiềm năng chủ yếu có công suất dưới 3MW chưa có nhà đầu tư đăng ký từ khi phê duyệt quy hoạch hoặc đã nghiên cứu đầu tư nhưng hiệu quả thấp.

Theo Bộ Công thương, ngoài các dự án đã được các tỉnh thống nhất loại khỏi quy hoạch trên, cả nước hiện có tổng cộng 1.110 công trình, dự án thủy điện, với tổng công suất lắp máy khoảng 25.291,3MW, kể cả các công trình đã được xây dựng trước khi lập quy hoạch chung.

Trong đó, có 239 công trình đã vận hành phát điện; 217 dự án đang thi công xây dựng và dự kiến vận hành phát điện từ nay đến năm 2017; 294 dự án đang nghiên cứu đầu tư để vận hành phát điện trong giai đoạn 2015-2020.

Còn lại 360 dự án (tổng công suất 1.482 MW) chưa có nhà đầu tư đăng ký hoặc chưa giao nghiên cứu đầu tư. Các dự án này hầu hết có quy mô nhỏ, hiệu quả thấp, chưa thuận lợi về giao thông và đấu nối điện...

Về quy hoạch bậc thang thủy điện trên các dòng sông lớn, cả nước đã vận hành khai thác 49 công trình, với tổng công suất lắp máy 11.600MW, đồng thời phát điện 190 công trình thủy điện nhỏ (tổng công suất 1.466,3MW).

Theo đánh giá của Bộ Công thương, các dự án thủy điện nhỏ phân bố rải rác, chủ yếu thuộc các khu vực có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn, hạ tầng giao thông và lưới điện còn nhiều hạn chế; nhu cầu phụ tải tại chỗ thấp nên phải truyền tải điện năng đi xa, gây tổn thất lớn, làm giảm hiệu quả đầu tư.

Nhiều dự án thủy điện nhỏ đang thực hiện đầu tư hoặc chuẩn bị đầu tư nhưng đang phải tạm dừng hoặc giãn tiến độ do khó khăn về nguồn vốn. Trong khi đó, nguồn vốn nhà nước cho đầu tư xây dựng công trình lưới điện cũng hạn chế. Nhiều dự án cũng chưa hoàn thành hoặc chưa nghiên cứu đầu tư nên cơ quan chức năng chưa có đủ thông tin về hiệu quả, các tác động môi trường-xã hội để xem xét, đánh giá.
               
Để đảm bảo đầu tư xây dựng các dự án thủy điện có hiệu quả, phù hợp với tăng trưởng phụ tải điện hiện nay chỉ khoảng 10%/năm, Bộ Công Thương kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các tỉnh tạm dừng và chỉ xem xét cho phép đầu tư xây dựng từ sau năm 2015 đối với 102 dự án thủy điện nhỏ có tổng công suất 662,8MW.

Đồng đời, kiến nghị Thủ tướng xem xét chỉ đạo UBND các tỉnh tiếp tục phối hợp để đánh giá 197 dự án thủy điện đã và đang nghiên cứu đầu tư nhưng chưa khởi công xây dựng, có tác động tiêu cực lớn đối với môi trường - xã hội, hiệu quả thấp, ảnh hưởng đến các quy hoạch khác.

Mới đây, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải vừa có ý kiến giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan nghiên cứu, trình Chính phủ xem xét, phê duyệt trong quý II/2013 Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 72 ngày 5/5/2007 về quản lý an toàn đập.

Phó Thủ tướng giao Bộ Công thương chủ trì, phối hợp với các bộ, địa phương liên quan tăng cường công tác kiểm tra việc thực hiện các quy định về quản lý an toàn đập hồ chứa thủy điện; đặc biệt tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc kiểm định an toàn các đập thuỷ điện.

Kiên quyết yêu cầu các nhà máy thủy điện ngừng tích nước, phát điện trong trường hợp có nguy cơ đe dọa đến an toàn công trình và tính mạng người dân vùng hạ du đập thủy điện.