Không nỡ “nhả” cho vay tiêu dùng, ngân hàng “đua” lập công ty tài chính

Đọc những thông tin kinh tế - tài chính mới nhất trên FICA: * Bức tranh kinh tế quý I nhìn từ "kiềng 3 chân"  * Nga phê chuẩn thỏa thuận cung cấp khí đốt cho Trung Quốc  * Bài học Ngân hàng Đại Dương  * Có nên mua nhà trước 1/7 để “né” phí bảo lãnh?  * Bố trí người chưa có chứng chỉ hành nghề, FPTS lãnh phạt 60 triệu đồng  * Tỉ phú kiên quyết ‘bám’ Nga dù nền kinh tế xuống dốc

Đại hội đồng cổ đông thường niên 2015 diễn ra ngày 22/4 vừa rồi của Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) đã thông qua phương án thành lập Công ty TNHH MTV Tài chính Tổng hợp Ngân hàng Á Châu (Công ty Tài chính ACB) hoặc mua lại một công ty tài chính có vốn điều lệ 500 tỷ đồng.

 

Theo phương án này, sau khi Công ty Tài chính ACB được cấp phép thành lập, Công ty cho thuê Tài chính Ngân hàng Á Châu (ACB Leasing) sẽ đồng thời xin phép NHNN sáp nhập vào Công ty Tài chính ACB. Theo tính toán của nhà băng này, sau khi thành lập, lợi nhuận sau thuế năm đầu của Công ty Tài chính ACB là 69,4 tỷ đồng, năm thứ hai là 81,9 tỷ và 96,3 tỷ đồng trong năm thứ 3.

Cũng trong mùa đại hội cổ đông 2015, Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) cũng đã trình kế hoạch lập công ty tài chính tiêu dùng thông qua mua lại một công ty tài chính đang hoạt động hoặc chuyển đổi công ty cho thuê tài chính hiện có của BIDV thành công ty tài chính tiêu dùng; hoặc BIDV sẽ thành lập mới công ty tài chính.  

Trong khi đó, Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (VietinBank) thì lại tính kế chuyển một phần Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex (PGBank) thành Công ty tài chính PG Finance sau khi nhận sáp nhập.

Hàng loạt các ngân hàng khác như TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank), TMCP Nam Á (Nam A Bank), TMCP Phương Đông (OCB), TMCP Đông Á (DongA Bank)… cũng không bỏ qua kế hoạch này.

 

Việc thành lập công ty tài chính thông qua hình thức sát nhâp, mua lại hiện phổ biến tại Việt Nam. HDBank đã mua lại 100% vốn của Công ty Tài chính Việt Société Générale (SGVF). Trước đó, Công ty Tài chính Fullerton Financial Holdings (FFH), công ty con của Tập đoàn Temasek (Singapore) đã nâng mức sở hữu cổ phần tại Mekong Bank (MDB) từ 15% lên 20%. VPBank mua lại Công ty TNHH MTV Tài chính Than khoáng sản Việt Nam. Maritime Bank trở thành cổ đông lớn nhất của Công ty Tài chính Dệt may.

Theo phân tích của Ban lãnh đạo ACB, Việt Nam với gần 90 triệu dân có thu nhập không ngừng cải thiện và yêu cầu chất lượng cuộc sống ngày càng cao thì sẽ phát sinh nhiều nhu cầu tài chính tiêu dùng.

 

Báo cáo của Công ty Truyền thông tài chính Stox Plus (phát hành đầu năm 2014) cho thấy, tổng quy mô của thị trường tài chính tiêu dùng năm 2013 đạt gần 188.000 tỷ đồng – tương đương 8,88 tỷ USD, với mức tăng trưởng trên 12%, và chỉ chiếm 5,4% GDP.

 

Cũng theo thống kê của công ty này, quy mô dư nợ chủ yếu là các khoản cho vay tiêu dùng có bảo đảm bằng tài sản như vay mua nhà, sửa chữa, nâng cấp nhà ở, vay mua ô tô... và được thực hiện bởi hệ thống ngân hàng thương mại. Trong khi đó, các khoản vay tín chấp tiêu dùng với giá trị thấp như xe máy, điện thoại, đồ gia dụng... lại có quy mô khá khiêm tốn, chỉ 4% trên tổng số dư nợ, do công ty tài chính tiêu dùng đảm nhận. Do đó thị trường tài chính tiêu dùng còn nhiều tiềm năng cơ hội để phát triển.

 

Ban lãnh đạo ACB cũng nhận định, hiện nay, hoạt động tín dụng tiêu dùng của ngân hàng thương mại và công ty tài chính đan xen nhau do đều cung cấp các sản phẩm như cho vay trả góp để mua xe máy, trang thiết bị gia đình, cho vay phục vụ đời sống...

 

Nhận thấy được thị trường tiềm năng này, nhiều ngân hàng và công ty tài chính đều chú trọng phát triển lĩnh vực này để gia tăng tỷ suất lợi nhuận. Xu hướng sáp nhập, mua lại của các ngân hàng thương mại đối với công ty tài chính có phần diễn ra quyết liệt nhưng cũng gặp trở ngại do tình hình tài chính của một số công ty tài chính hiện chưa tốt. Nếu ngân hàng thương mại mua lại sẽ tốn nhiều chi phí khắc phục. Do đó, tự thành lập các công ty tài chính trực thuộc cũng là cách được nhiều ngân hàng thương mại chọn lựa.

 

Các công ty tài chính tiêu dùng hiện nay đều đang hướng vào cho vay tín chấp tiêu dùng ở ba sản phẩm dịch vụ chính: mua xe máy trả góp, mua sắm gia dụng, cho vay tiêu dùng cá nhân. Cuộc cạnh tranh giành thị phần tín dụng tiêu dùng cũng diễn ra ngày càng gay gắt khi lãi suất cho vay đang ngày càng giảm xuống. Thực tế, lãi suất cho vay của các ngân hàng hiện thấp hơn so với các công ty tài chính. Tuy nhiên, về thủ tục thì các công ty tài chính có thể giải quyết nhanh chóng hơn so với ngân hàng thương mại. 

 

Hiện tại, Ngân hàng Nhà nước đã có dự thảo Thông tư quy định về hoạt động cho vay của các tổ chức tín dụng, và dự thảo Thông tư quy định về hoạt động tín dụng tiêu dùng của công ty tài chính. Hai thông tư nói trên, một khi được ban hành thì các ngân hàng thương mại có thể sẽ không còn được cho vay tiêu dùng, tùy theo lộ trình do Ngân hàng Nhà nước quy định. Tuy nhiên, các ngân hàng thương mại lại được thành lập công ty tài chính để cho vay tiêu dùng.