Hơn 5,2 tấn Salbutamol được nhập về Việt Nam trong năm 2015

Sabutamol là kháng sinh được sử dụng để chữa hen phế quản cho người, không thể thiếu trong ngành y tế. Tuy nhiên, thời gian gần đây, Salbutamol còn được người chăn nuôi trộn vào thức ăn để tạo nạc. Người tiêu dùng ăn phải thịt này sẽ có nguy cơ bị ung thư, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Cụ thể, Salbutamol tác động vào hệ cơ, hệ mạch, gây run cơ, co cơ, suy tim, suy hóa hô hấp, phù phổi và có thể khiến phụ nữ bị sảy thai. Những người có tiền sử về bệnh tim mạch, nếu sử dụng nhiều thực phẩm có chứa chất tạo nạc, có khả năng tử vong.

Câu hỏi đặt ra là người chăn nuôi đã mua Salbutamol ở đâu? Lượng Salbutamol tồn tại trên thị trường có nhiều không khi các đợt thanh tra, kiểm tra thời gian gần đây liên tục phát hiện ra chất này được sử dụng nhằm "vỗ mông", "nở đùi" cho lợn?

Theo thông tin vừa được Bộ Y tế cung cấp cho Văn phòng thường trực Ban chỉ đạo quốc gia về chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, trong năm 2014, có tổng cộng 3.876 kg Salbutamol đã được nhập khẩu trên thực tế. Con số này trong năm 2015 tăng lên tới 5.215 kg.

Hiện nay có 150 công ty có giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất nhập khẩu và 153 công ty sản xuất có giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất thuốc được nhập khẩu nguyên liệu nói chung, trong đó có Salbutamol. Tuy nhiên, theo khẳng định của Bộ Y tế, trong 2 năm (2014-2015) chỉ có 20 công ty đề nghị cấp phép nhập khẩu Salbutamol.

Bộ Y tế cũng cho biết thêm, theo các quy định hiện hành, trong nhập khẩu nguyên liệu làm thuốc, trường hợp thuốc thành phẩm chứa Salbutamol đã có số đăng ký, nguyên liệu Salbutamol được công bố thì doanh nghiệp được nhập khẩu theo nhu cầu, không bị hạn chế về số lượng, trị giá, không phải xin giấy phép nhập khẩu.

Còn trong trường hợp nguyên liệu Salbutamol được cấp giấy phép nhập khẩu thì doanh nghiệp được nhập khẩu theo số lượng mà doanh nghiệp đề nghị tại đơn hàng trong giấy phép nhập khẩu được duyệt.

Cuối năm 2015, sau khi nhận được thông tin về việc Salbutamol dùng làm thuốc có khả năng bị lạm dụng, sử dụng sai mục đích trong chăn nuôi gia súc, Cục Quản lý Dược - Bộ Y tế đã yêu cầu các cơ sở sản xuất, xuất nhập khẩu thuốc, các Sở Y tế, Tổng cục Hải quan tạm dừng nhập khẩu nguyên liệu Salbutamol.

Đồng thời, trong tháng 12/2015, qua việc phối hợp với Cục cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường - Bộ Công an (C49), Bộ Y tế đã kiểm tra 6 cơ sở và quá trình kiểm tra phát hiện có vi phạm trong việc bán nguyên liệu Salbutamol cho các cơ sở không kinh doanh dược. Chế tài xử phạt cao nhất được đưa ra đó là đình chỉ hoạt động kinh doanh thuốc, tước quyền sử dụng giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh thuốc, ngừng xem xét, tiếp nhận hồ sơ xuất nhập khẩu thuốc và đăng ký thuốc.

Có 3 trường hợp bị chyển về C49 để điều tra, giải quyết. Tuy nhiên, 2 trong số 3 đơn vị này được phía Công an cho biết chưa đủ cơ sở để khởi tố, xử lý hình sự về hành vi sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm. Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường cũng khẳng định, chưa có cơ sở tài liệu chứng minh số lượng Salbutamol do các công ty trên bán không đúng quy định được sử dụng trong sản xuất thức ăn chăn nuôi và chăn nuôi (!).

Trong khi đó, mức phạt hành chính theo Nghị định 176 của Chính phủ ban hành ngày 14/11/2013 đối với các cơ sở bán buôn nguyên liệu làm thuốc, thuốc thành phẩm, vắc xin, sinh phẩm y tế cho cơ sở không có chức năng kinh doanh thuốc chỉ là phạt tiền từ 10 triệu đến 20 triệu đồng

Trước diễn biến phức tạp trên, theo đề nghị của Bộ Y tế, Quốc hội đã thông qua việc đưa nguyên liệu Salbutamol trong ngành nông nghiệp vào khái niệm "thuốc phải kiểm soát đặc biệt". Đồng thời, Luật dược sửa đổi cũng cấm kinh doanh thuốc, nguyên liệu làm thuốc không đúng mục đích hoặc cung cấp không đúng đối tượng cho phép.

Được biết, để tăng tính răn đe, Bộ Luật hình sự 2015 sửa đổi có hiệu lực kể từ ngày 1/7/2016 có quy định, các hành vi sử dụng chất tạo nạc cấm trong chăn nuôi sẽ được xếp vào khung xử lý hình sự thay vì hành chính như trước. Các hành vi dùng chất cấm, ngay cả khi chưa xác định được hậu quả nghiêm trọng, sẽ bị phạt tù từ 1-5 năm. Nếu có tình tiết tăng nặng, hành vi sử dụng chất tạo nạc cấm trong chăn nuôi có thể xử phạt tù lên đến 20 năm.

Bích Diệp