Hơn 10,5 triệu tỷ đồng để tái cơ cấu nền kinh tế giai đoạn 2016 - 2020

Thay mặt Chính phủ báo cáo trước Quốc hội chiều nay (20/10), Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho rằng, trong giai đoạn 2011-2015, công tác tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước (DNNN) đã từng bước được thực hiện, tập trung trước hết vào cổ phần hóa, cải thiện quản trị doanh nghiệp và hạn chế tình trạng đầu tư ngoài ngành chính của các doanh nghiệp. Thị trường tài chính dần đi vào ổn định, an toàn, thanh khoản được đảm bảo, lãi suất cho vay trung bình giảm.

Tuy nhiên, giai đoạn này vẫn còn không ít hạn chế trong quá trình thực hiện tái cơ cấu kinh tế. Theo đó, việc thực hiện 3 trọng tâm tái cơ cấu nền kinh tế chưa đạt được mục tiêu đề ra: Cơ cấu đầu tư chậm thay đổi, tình trạng lãng phí, thất thoát còn phức tạp và hiệu quả đầu tư còn thấp so với yêu cầu.

Tái cơ cấu doanh nghiệp tiến triển chậm và thiếu thực chất, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước chưa gắn chặt với tái cơ cấu và đa dạng hóa sở hữu, vai trò trực tiếp kinh doanh của Nhà nước vẫn còn lớn so với thông lệ quốc tế trong nhiều ngành, lĩnh vực.

Tái cơ cấu hệ thống tài chính còn nhiều vướng mắc, thay đổi về cơ cấu thị trường diễn ra chậm, vai trò của thị trường vốn (đặc biệt là thị trường chứng khoán) chưa đủ lớn, một số yếu kém có tính hệ thống và dài hạn chưa được giải quyết cơ bản. Nợ xấu, sở hữu chéo và quản trị ngân hàng chưa được giải quyết một cách thực chất.

Bước vào giai đoạn 2016 - 2020, Chính phủ đề ra kế hoạch tái cơ cấu nền kinh tế có trọng tâm, trọng điểm, chú trọng vào các giải pháp, chính sách cụ thể, có thể đo lường kết quả, có tác động mạnh, kịp thời trên thực tiễn, theo tín hiệu thị trường.

Tờ trình về kế hoạch tái cơ cấu nền kinh tế 2016 - 2020 đưa ra 5 nội dung tái cơ cấu kinh tế trọng tâm và 70 nhiệm vụ gắn thời gian thực hiện cụ thể của các Bộ, ngành, địa phương và các đơn vị liên quan, trong đó có 10 nhiệm vụ tái cơ cấu ưu tiên.

Riêng trong giai đoạn 2017 - 2018 có một số nhiệm vụ cần ưu tiên thực hiện ngay, đó là kiên quyết xử lý nợ xấu tại các tổ chức tín dụng, lành mạnh hóa thị trường tài chính, đẩy nhanh quá trình xử lý nợ xấu một cách hiệu quả và thực chất. Theo đó, Chính phủ cũng đề xuất áp dụng các biện pháp phá sản đối với các ngân hàng thương mại yếu kém.

Bên cạnh đó, Chính phủ cũng lên kế hoạch kiên quyết cổ phần hóa, chú trọng thoái vốn nhà nước tại các doanh nghiệp một các cách thực chất theo lộ trình và kế hoạch đã được phê duyệt. Tái cơ cấu lại danh mục vốn đầu tư và tài sản của khu vực Nhà nước, trước hết là DNNN; chuyển tài sản thương mại và cơ hội kinh doanh cho khu vực tư nhân, vốn đầu tư thu được đầu tư phát triển hạ tầng và các chức năng khác của Nhà nước.

Theo tính toán của Chính phủ, nguồn lực để thực hiện Kế hoạch tái cơ cấu nền kinh tế giai đoạn 2016 - 2020 trong khuôn khổ các nguồn lực huy động chung của nền kinh tế giai đoạn 2016 - 2020, dự kiến khoảng 10.567.000 tỷ đồng theo giá thực tế.

Tại báo cáo thẩm tra về kế hoạch trên do Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày, ông Thanh cho biết, một số chỉ tiêu được Chính phủ dự kiến trình trước đây như “cắt giảm lãi suất cho vay trung bình xuống mức chênh lệch hợp lý ở mức cụ thể là từ 2-3% so với mức lạm phát”, “dự trữ ngoại hối khoảng 4-5 tháng nhập khẩu”, Ủy ban Kinh tế cho rằng quy định cụ thể như vậy là khó khả thi, Chính phủ đã tiếp thu ý kiến của Ủy ban Kinh tế và không trình Quốc hội nội dung này.

Theo Ủy ban Kinh tế, định hướng giảm lãi suất cho vay là cần thiết nhưng cần tuân thủ nguyên tắc thị trường, không nên can thiệp hành chính, đề nghị cần có các giải pháp quyết liệt xử lý nợ xấu, tăng cường quản trị ngân hàng để các tổ chức tín dụng giảm chi phí trong hoạt động, từ đó giảm lãi suất cho vay.

Ngoài ra, Ủy ban cũng đề nghị Chính phủ cân nhắc về phương án cơ cấu lại cả cơ quan quản lý (Ngân hàng nhà nước, Ủy ban Chứng khoán nhà nước) trong thời gian tới để đáp ứng yêu cầu phát triển mới.

Ông Vũ Hồng Thanh cho biết, để tăng cường giám sát của Quốc hội, có ý kiến đề nghị thành lập Nhóm theo dõi việc tái cơ cấu gồm đại diện các cơ quan Quốc hội. Ông Thanh đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội tăng cường chất vấn (2-3 lần/năm) về tái cơ cấu; Chính phủ hàng năm báo cáo tình hình triển khai thực hiện Kế hoạch tái cơ cấu tại các kỳ họp Quốc hội cuối năm, báo cáo hàng quý gửi Ủy ban Kinh tế và các cơ quan Quốc hội khác.

Bích Diệp