Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa: Tuyên ngôn quá nhiều, khó khả thi!

Dự án Luật hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNNVV) được đưa ra thảo luận tại hội trường hôm nay (22/11) cho thấy, vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều, trong đó không ít đại biểu bày tỏ sự hoài nghi về tính khả thi của dự án Luật.

Nhiều chính sách khó khả thi

Bày tỏ sự đồng tình về tính cần thiết của dự án luật, đại biểu Tô Văn Tám (Kon Tum) cho biết, vai trò của khối DNNVV là không thể phủ nhận. Chiếm tỷ lệ 97% số doanh nghiệp của cả nước, các DNNVV đóng góp khoảng 45% GDP, khoảng 31% tổng thu ngân sách nhà nước và khoảng 31% vốn đầu tư của cộng đồng doanh nghiệp chung, đóng góp khoảng 50% vào tốc độ tăng trưởng kinh tế quốc dân và hàng năm tạo ra 51% tổng số việc làm của cả nước ta.

Trên thế giới, những quốc gia như Mỹ, Nhật, Hàn, Thái Lan, Trung Quốc, Ấn Độ đã xác định DNNVV là động lực tăng trưởng, là xương sống của nền kinh tế và xem việc hỗ trợ DNNVV như là một nhiệm vụ trọng tâm của nhà nước và họ đã có chính sách, pháp luật để phát triển loại hình doanh nghiệp này.

Tuy nhiên, theo đại biểu Trần Thị Hiền (Hà Nam) thì các chính sách hỗ trợ cơ bản được nêu tại dự án luật “đang tuyên ngôn quá nhiều nhưng ý nghĩa thực chất và tính khả thi của chính sách lại rất hạn chế”. Bên cạnh đó, vị đại biểu cũng đánh giá, chưa có dự báo đầy đủ về khả năng nguồn để bảo đảm tính khả thi của chính sách.

“Chi phí để thực thi chính sách đều cần bảo đảm bằng ngân sách nhà nước nhưng chưa được Ban soạn thảo tính toán đầy đủ. Trong bản dự toán, khoản 12.000 tỷ đồng để thực thi luật, trong đó riêng chính sách cấp bù lãi suất đã là vấn đề khó khả thi trong tình hình ngân sách hiện nay”, bà Hiền bình luận.

Nêu quan điểm về vấn đề này, đại biểu Phùng Thị Thường (Vĩnh Phúc) cho rằng, với số lượng 520.000 doanh nghiệp nhỏ và vừa hiện nay, nếu áp dụng các chính sách hỗ trợ được nêu tại dự luật thì nhu cầu hỗ trợ sẽ rất lớn so với nguồn lực từ ngân sách hiện nay, vốn đã rất hạn hẹp.

Qua nghiên cứu các chế định trong dự luật này, bà Thường đề nghị, không nên đưa ra các chính sách kiểu hỗ trợ cào bằng, rải đều một cách chung chung mà dự luật nên thiết kế giao cho Chính phủ xem xét, lựa chọn nhóm, ngành, doanh nghiệp có tiềm năng phát triển.

“Nên chăng khuyến khích và động viên mạnh các khu vực, doanh nghiệp thuộc lĩnh vực khoa học, công nghệ, tham gia tích cực trong chuỗi giá trị gia tăng tạo cho nền kinh tế và bảo vệ môi trường”, vị đại biểu nói.

Tranh cãi về “khái niệm”

Vấn đề được tranh cãi nhiều nhất tại dự luật đó là tiêu chi phân loại DNNVV. Đại biểu Phùng Thị Thường cho rằng, tiêu chí nguồn vốn là phù hợp , song nếu căn cứ trên số lao động thì chưa ổn. Bởi, trên thực tế có nhiều doanh nghiệp cơ khí công nghệ cao có vốn rất lớn nhưng số lượng lao động rất ít và ngược lại.

Bà Thường đề nghị, chỉ cần căn cứ vào nguồn vốn chủ sở hữu trên bảng cân đối kế toán hoặc đã được cơ quan thuế phê duyệt quyết toán hoặc xác nhận của cơ quan kiểm toán độc lập. Vị đại biểu cho rằng, nếu không chế định các nội dung này dễ dẫn đến lợi dụng chính sách nâng mức nhận hỗ trợ từ doanh nghiệp nhỏ lên doanh nghiệp vừa.

Tại hội trường, đại biểu Nguyễn Văn Thắng (Hà Nội) – Chủ tịch Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank) cho biết, hiện nay trên thế giới, hầu hết các nước trên thế giới đều sử dụng tiêu chí doanh thu là chủ yếu để xác định DNNVV. Ở Việt Nam, hầu hết ngân hàng thương mại cũng đều sử dụng tiêu chí doanh thu khi xem xét cho vay, phân loại là DNNVV hay siêu nhỏ.

Giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho rằng, báo cáo doanh thu thay đổi thường xuyên nhưng vốn rất khó thay đổi và lao động rất khó thay đổi. Ông Dũng khẳng định, trên thế giới chỉ sử dụng hai yếu tố là vốn và lao động chứ không phải là dựa trên doanh thu.

“Không thể đưa ra mệnh lệnh ép các ngân hàng cho vay”

Đại biểu Thạch Phước Bình (Trà Vinh) nhận xét, dự thảo luật đưa ra rất nhiều chính sách hỗ trợ, nhưng việc cân đối các nguồn lực để thực hiện các hỗ trợ đó không rõ nét, có thể dẫn đến tính khả thi không cao của chính sách, nhất là nguồn lực về mặt tài chính.

Ông Bình lấy ví dụ, việc luật yêu cầu các ngân hàng thương mại có chính sách hỗ trợ DNNVV có vẻ hợp lý. Thế nhưng, sau đó nhà nước lại phải hỗ trợ ưu đãi cho các ngân hàng, bởi nếu không, ngân hàng không có nguồn lực đâu mà hỗ trợ cho các DNNVV, bởi bản thân ngân hàng cũng là một doanh nghiệp.

Lãnh đạo VietinBank Nguyễn Văn Thắng cho rằng, ngân hàng thương mại là các doanh nghiệp hoạt động theo Luật doanh nghiệp.

“Chúng ta cũng không thể có mệnh lệnh nào để ép các ngân hàng bảo là phải cho các DNNVV vay”, vị đại biểu nhận xét và cho rằng “dù có ban hành các chương trình như trong dự thảo thì các ngân hàng thương mại cũng không thể cho vay được”.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, đây không phải là quy định cứng nhắc bắt buộc để các ngân hàng phải có tỷ lệ bao nhiêu hỗ trợ cho doanh nghiệp mà là khuyến khích các ngân hàng thương mại xây dựng các gói hỗ trợ cho DNNVV với các lãi suất, với thời hạn vay ưu đãi và với thủ tục dễ dàng để doanh nghiệp tiếp cận.

“Nếu các ngân hàng thương mại hỗ trợ cho các DNNVV như vậy thì sẽ được Nhà nước hỗ trợ lại, tức là được cấp bù lãi suất. Cấp bù lãi suất là một phần ngân sách phải bỏ ra nhưng không lớn so với việc hỗ trợ các doanh nghiệp hoạt động tốt, có lợi nhuận để đóng góp trở lại cho đất nước”, Bộ trưởng lý giải.

Hơn nữa, trong báo cáo của hệ thống ngân hàng hiện nay, các DNNVV có tỷ lệ nợ xấu chiếm dưới 2% nhưng các doanh nghiệp lớn hiện nay nợ xấu chiếm từ 6-7%. Do vậy, theo Bộ trưởng, đây là một điều kiện để các DNNVV tiếp cận nhưng cũng là để đảm bảo phong phú thêm các đối tượng khách hàng và làm đảm bảo an toàn của hệ thống tín dụng.

Bích Diệp