Hải quan TPHCM: 1.355 tỷ đồng nợ thuế không có khả năng thu hồi

Đáng nói, trong số nợ thuế khó có khả năng thu hồi hơn 1.355,3 tỷ đồng trên, có hơn 752,5 tỷ đồng là số nợ của người nộp thuế bỏ trốn, mất tích, không còn kinh doanh tại địa chỉ đăng ký hoặc tạm dừng hoạt động kinh doanh. Hơn 38 tỷ đồng là nợ thuế của người nộp thuế đã có quyết định giải thể công ty và 26 tỷ đồng là số nợ của người nộp thuế đã có quyết định phá sản DN của các cấp có thẩm quyền... Số nợ thuế này, cơ quan chức năng không thể thu hồi được và thường là từ nhiều năm về trước.

Cụ thể, về tổng nợ thuế theo thời kỳ từ 1999 - 2013, Cục Hải quan TPHCM cho biết, số nợ thuế thời kỳ này rất lớn và tăng mạnh từ 143 tỷ đồng lên 735,9 tỷ đồng. Nguyên nhân là do một lượng lớn số nợ thuế đủ và trên 10 năm nhưng phải thực hiện 7 biện pháp mới được xóa. Tuy nhiên, thời gian qua, do vướng mắc văn bản pháp luật nên không thể xóa nợ được.

Cục Hải quan TPHCM khẳng định: Phần lớn số nợ thuế trong giai đoạn từ năm 1999 - tháng 6/2013 phát sinh từ người nộp thuế đã bỏ trốn, mất tích hay không còn kinh doanh tại địa chỉ đăng ký. Do đó, các biện pháp truy thu thuế của ngành hải quan không thực hiện được, không thể thu hồi khiến số nợ thuế tăng cao. Thời gian qua, cơ quan này đã báo cáo với Tổng cục Hải quan để kiến nghị xử lý, nhưng chưa nhận được chỉ đạo.

Thời gian gần đây, dù năm 2014 số nợ thuế chỉ hơn 28 tỷ đồng, nhưng hai năm trở lại đây số nợ thuế đã tăng lên 45 tỷ đồng (2015) và 58,6 tỷ đồng (tính đến hết tháng 8/2016). Nguyên nhân theo Cục Hải quan TPHCM là từ ngày 1/4/2015 đến nay nợ thuế thường rơi vào đối tượng DN mới thành lập, nhập khẩu ồ ạt nhiều lô hàng với giá trị khai báo rất thấp sau đó xin giải thể trước khi cơ quan hải quan ra quyết định kiểm tra sau thông qua. Khi ban hành quyết định ấn định thuế thì Nhà nước không thu hồi được tiền thuế nên phát sinh nợ thuế lớn.

Về con số nợ thuế có khả năng thu hồi hơn 232,3 tỷ đồng trong tổng nợ thuế hơn 1.587 tỷ đồng kể trên, Cục Hải quan TPHCM cho rằng, số nợ thuế này sẽ ngày càng nhiều hơn và có thể có khả năng sẽ không thu hồi được vì nhiều nguyên nhân.

Trong đó, nợ thuế từ các mặt hàng hàng gia công, sản xuất - xuất khẩu và hàng thuộc đối tượng miễn thuế phải nhưng DN không nộp báo cáo quyết toán khi kết thúc năm tài chính. Bên cạnh đó, số nợ thuế từ hàng hóa đã thông quan nhưng sau đó hải quan tổ chức tham vấn hoặc ban hành quyết định kiểm tra sau thông quan, ấn định thuế nhưng DN đã giải thể hoặc chây ỳ không nộp.

Đặc biệt, hình thức phạt chậm nộp thuế từ ngày tờ khai được thông quan khi kiểm tra sau thông quan tại trụ sở DN cũng rất lớn song khó thu hồi tài sản, riêng nợ thuế lĩnh vực này tại các chi cục ước tính lên đến gần 100 tỷ đồng. Ngoài ra, còn có hàng hóa tạm cho mang hàng về bảo quản, chờ kết quả kiểm tra chuyên ngành, DN tiêu thụ hết sau đó giải thể, khiến Hải quan không thu hồi lại được.

Trong khi số nợ thuế của DN còn rất nhiều và dai dẳng thì số nợ thuế của các DN Nhà nước lại được xóa nhanh, trong 3 năm qua (2014 - 2016), Cục Hải quan TPHCM đã kiến nghị Chính phủ, Bộ Tài chính và Tổng cục Hải quan xóa số nợ thuế hơn 66,3 tỷ đồng, trong đó tất cả tiền thuế được xóa đều là của doanh nghiệp Nhà nước đã có quyết định giải thể.

Nguyễn Tuyền