Hạ giá xăng bằng giảm thuế BVMT, đại biểu Quốc hội chỉ ra điều bất hợp lý

Vì sao lại chọn thuế bảo vệ môi trường để hạ nhiệt giá xăng dầu?

Đại biểu Quốc hội Vũ Thị Lưu Mai - Phó chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách - cho biết trong phần trả lời chất vấn sáng 16/3, nhiều lần Bộ trưởng Công Thương nhắc tới việc giảm thuế bảo vệ môi trường để hạ giá xăng dầu.

Đại biểu đồng tình việc giảm thuế để giảm bớt khó khăn cho người tiêu dùng, song việc giảm loại thuế nào cần được cần nhắc. Việc hạ giá xăng dầu bằng giảm thuế bảo vệ môi trường, theo bà Mai, chưa thực sự hợp lý.

Theo lý giải của bà Mai, thuế bảo vệ môi trường bản chất đánh vào các mặt hàng gây ô nhiễm và mức thuế được xây dựng trên mức độ gây ô nhiễm. Nếu giảm thuế này với xăng dầu sẽ dẫn đến nghịch lý, vì đối tượng gây ô nhiễm cao chịu thuế suất thấp, ngược lại đối tượng gây ô nhiễm thấp lại chịu thuế cao.

Bất hợp lý thứ hai theo bà Mai, xăng dầu đã mua dự trữ bắt buộc theo quy định, đã chịu thuế bảo vệ môi trường 4.000 đồng/lít, nhưng nếu bán ra sau thời điểm giảm thuế thì chắc chắn sẽ lỗ. Điều này chưa phù hợp điều hành giá cả, đảm bảo lợi ích các bên.

"Nếu chọn sắc thuế khác không phát sinh nghịch lý này", đại biểu Mai nói.

Dẫn chứng kinh nghiệm quốc tế, bà Mai cho biết hầu hết quốc gia điều tiết giá xăng dầu đều chọn giảm thuế VAT, thuế tiêu thụ đặc biệt, hay thuế nhập khẩu... Chẳng hạn như Anh, Canada đang giảm thuế VAT, Ấn độ giảm thuế tiêu thụ đặc biệt. "Việc dùng thuế điều tiết giá cả là cần thiết, nhưng chọn sắc thuế nào thì Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Tài chính cần đưa ra giải pháp hợp lý", bà Mai nêu.

Giải đáp băn khoăn nêu trên, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết việc điều hành giá xăng dầu cần sử dụng cả quỹ bình ổn và thuế. Việc chọn sắc thuế nào theo ông Diên, đã được cân nhắc, bàn bạc trong liên ngành, báo cáo với Chính phủ. Theo đó, trong bối cảnh tình hình "rất căng" thì xử lý nhanh nhất vẫn là giảm thuế BVMT, thẩm quyền này thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Thứ hai việc định giá thuế bảo vệ môi trường với xăng là 4.000 đồng/lít theo Bộ trưởng, cũng chưa có cơ sở thực sự khoa học. "Trong lúc khó khăn này thì chúng ta giải quyết thế nào để nhanh có cơ chế giảm giá, cứu kinh tế, hỗ trợ người dân", ông Diên nhấn mạnh thêm.

Còn về dài hạn hơn, ông Diên đồng tình cần nghiên cứu cơ chế phù hợp hơn. "Tất cả cũng vì người dân. Nếu đợi đến kỳ hợp Quốc hội tháng 6, 7 thì thực sự gay", Bộ trưởng Diên lo ngại nếu không sử dụng ngay các biện pháp trước mắt để hạ nhiệt giá xăng dầu.

Bộ trưởng Tài chính: Giảm thuế bảo vệ môi trường sẽ nhanh hơn

"Chia lửa" với Bộ trưởng Công Thương đối trước băn khoăn về việc chọn thuế bảo vệ môi trường để giảm giá xăng dầu, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc nêu thực tế hiện nay nguồn nguyên liệu đầu vào của Việt Nam còn quá phụ thuộc vào thế giới, trong đó có mặt hàng xăng dầu.

Khi phụ thuộc từ nguồn cung thế giới, Bộ trưởng cho biết giá dầu thô tăng thì giá cơ sở của Việt Nam sẽ tăng lên.

Đề cập tới công thức tính giá xăng dầu hiện nay, ông Phớc lấy dẫn chứng khi giá xăng RON 92 130 USD/thùng thì giá là 18,855 đồng/lít, cộng thêm các chi phí khác như thuế nhập khẩu 8%, thuế TTĐB 10%, chi phí định mức 6%, lợi nhuận định mức 300 đồng, mức trích quỹ bình ổn 300 đồng, thuế BVMT 4.000 đồng, thuế GTGT 10%. Như vậy giá thế giới là 130 USD/thùng thì giá cơ sở sẽ là 30.800 đồng/lít.

Theo Bộ trưởng Tài chính, tỷ lệ thuế trên giá xăng dầu khoảng 33,5%. Do vậy phương án giảm thuế chỉ là một giải pháp trong rất nhiều giải pháp đồng bộ.

Với việc điều chỉnh giảm mức thuế BVMT đối với xăng dầu, dự kiến số thu thuế BVMT đối với các mặt hàng trên sẽ giảm khoảng hơn 31.000 tỷ đồng/năm, từ đó tác động làm giảm thu ngân sách Nhà nước. Tuy nhiên Bộ trưởng Tài chính cũng chỉ ra rằng, khi giá dầu thô tăng lên, nền kinh tế rất thiệt hại. "Giá mặt hàng này càng tăng thì sản xuất càng đình trệ", Bộ trưởng cho biết.

Trong khi đó, việc điều chỉnh giá cần linh hoạt để đảm bảo sự phát triển. Sau khi cân nhắc, Bộ trưởng cho biết việc giảm thuế bảo vệ môi trường thuộc thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ nhanh hơn, đảm bảo đáp ứng kịp thời hơn trong bối cảnh hiện nay.