Gói hỗ trợ lãi suất 2% bị tắc, cử tri đề xuất hạ chuẩn cho vay

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam vừa có văn bản trả lời kiến nghị của cử tri tỉnh Quảng Ninh gửi tới sau Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV liên quan đến đề xuất hạ chuẩn cho vay.

Cụ thể, cử tri tỉnh này đề cập đến việc giải ngân gói tín dụng ưu đãi lãi suất 2% với nguồn kinh phí từ ngân sách 40.000 tỷ đồng theo Nghị quyết 43. Theo cử tri tỉnh này, việc triển khai chậm trễ, không đạt yêu cầu, một phần nguyên nhân là vướng ở khâu điều hành thực hiện và các quy định liên quan.

Cử tri kiến nghị Thống đốc Ngân hàng Nhà nước có các giải pháp chỉ đạo, điều hành, hạ chuẩn cho vay và gắn trách nhiệm với các ngân hàng địa phương vì ngân hàng là bên cho vay nhưng một số đơn vị có tâm lý sợ sai nên việc triển khai còn nhiều vướng mắc, không đạt yêu cầu về tiến độ.

Gói hỗ trợ lãi suất 2% đạt 781 tỷ đồng cho hơn 2.100 khách hàng

Trả lời vấn đề này, Ngân hàng Nhà nước cho biết thực hiện nhiệm vụ được giao tại Nghị quyết 43, đơn vị này đã phối hợp các cơ quan có liên quan trình Chính phủ ban hành Nghị định số 31 về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh; đồng thời ban hành Thông tư 03 hướng dẫn ngân hàng thương mại triển khai thực hiện.

"Nghị định số 31 và Thông tư 03 không quy định thêm các điều kiện cho vay so với các quy định thông thường. Do đó, khi khách hàng thuộc đối tượng, đáp ứng điều kiện vay vốn và có nhu cầu hỗ trợ lãi suất sẽ được hỗ trợ theo quy định", Ngân hàng Nhà nước thông tin.

Từ khi chính sách được ban hành tới nay, Ngân hàng Nhà nước và ngành ngân hàng đã tích cực phối hợp các bộ, ngành liên quan triển khai nhiều giải pháp đồng bộ để các đối tượng doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh sớm được tiếp cận chính sách thông qua.

Đến cuối tháng 8 năm nay, doanh số hỗ trợ lãi suất đạt hơn 169.000 tỷ đồng, dư nợ hỗ trợ lãi suất đạt gần 57.000 tỷ đồng. Còn số tiền hỗ trợ lãi suất lũy kế từ đầu chương trình đạt khoảng 781 tỷ đồng cho hơn 2.100 khách hàng.

"Thực tế triển khai cho thấy, chưa có một chương trình nào được triển khai khẩn trương, quyết liệt như chính sách hỗ trợ lãi suất theo Nghị quyết 43 và Nghị định 31. Tuy nhiên, kết quả hỗ trợ lãi suất còn thấp", nhà điều hành tiền tệ thừa nhận.

Theo đơn vị này, khách hàng đủ điều kiện nhưng từ chối nhận hỗ trợ lãi suất, chủ yếu là do tâm lý e ngại thanh tra, kiểm tra của khách hàng (nhất là các doanh nghiệp), cân nhắc giữa lợi ích từ hỗ trợ lãi suất 2% và chi phí bỏ ra khi nhận hỗ trợ (theo dõi hồ sơ, chứng từ, tuân thủ các thủ tục hậu kiểm của cơ quan nhà nước có thẩm quyền).

Ngoài ra, khách hàng cũng lo ngại trong trường hợp sau này nếu bị các cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác định phải thu hồi số tiền hỗ trợ thì rất khó xử lý vì lúc đó doanh nghiệp/khách hàng đã hạch toán lợi nhuận/chia cổ tức cho cổ đông. Trên thực tế, một số khách hàng đã được nhận hỗ trợ, song hiện đã chủ động hoàn trả ngân hàng toàn bộ số tiền lãi đã được hỗ trợ.

Ngân hàng và và khách hàng khó khăn trong đánh giá việc đáp ứng quy định "có khả năng phục hồi" tại Nghị quyết 43.

Cụ thể, qua báo cáo và khảo sát thực tế từ ngân hàng và các khách hàng, bản thân khách hàng mặc dù có khả năng trả nợ, song cũng không dám khẳng định "có khả năng phục hồi" vì đánh giá này là rất khó trong bối cảnh hiện nay, đặc biệt điều kiện kinh tế thế giới đang có nhiều bất ổn trong khi nền kinh tế nước ta có độ mở lớn, hoạt động của các doanh nghiệp phụ thuộc rất lớn vào kinh tế quốc tế.

Trường hợp khẳng định hoặc đánh giá các tiêu chí doanh thu, sản lượng, lợi nhuận tăng nhưng thực tế do tác động của nhiều yếu tố bất định dẫn tới các chỉ số này không tăng thì các ngân hàng và khách hàng e ngại sẽ bị các cơ quan thanh tra, kiểm tra sau này đánh giá trục lợi chính sách. Ngoài ra, một số khách hàng có doanh thu/lợi nhuận trong giai đoạn dịch cao hơn hiện tại nên rất khó để đánh giá đáp ứng tiêu chí "phục hồi".

"Bản thân doanh nghiệp cần cơ cấu lại hoạt động"

Đơn vị này nói đã đề xuất các giải pháp trong thời gian còn lại triển khai chính sách.

Với đề nghị hạ chuẩn cho vay, hoạt động cho vay của ngân hàng đối với khách hàng được thực hiện theo thỏa thuận giữa 2 bên, phù hợp với quy định của pháp luật. Khách hàng vay vốn để sử dụng vào mục đích hợp pháp, có phương án sử dụng vốn khả thi, có khả năng tài chính để trả nợ; ngân hàng quyết định xem xét cho vay phù hợp tình hình hoạt động và khẩu vị rủi ro.

Để tăng khả năng tiếp cận vốn, ngoài giải pháp, chính sách từ phía ngành ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước nhấn mạnh bản thân doanh nghiệp cần cơ cấu lại hoạt động, nâng cao khả năng tài chính, xây dựng phương án, dự án sản xuất kinh doanh khả thi, tạo niềm tin để các ngân hàng yên tâm cấp tín dụng.

Để tăng khả năng tiếp cận vốn, ngoài giải pháp, chính sách từ phía ngành ngân hàng, bản thân doanh nghiệp cần cơ cấu lại hoạt động, nâng cao khả năng tài chính, xây dựng phương án, dự án sản xuất kinh doanh khả thi, tạo niềm tin để các ngân hàng yên tâm cấp tín dụng.