Giá dầu thô giảm, Việt Nam có "hụt" thu?

 

Đọc những thông tin kinh tế - tài chính mới nhất trên FICA:   * Việc tăng lương vẫn mang tính hình thức? * Vụ chở ô tô qua bến đò: Huyện Phúc Thọ sẽ xử "cứng rắn" hơn * Bộ trưởng Thăng nói gì về “những đoạn đường đắt nhất hành tinh”?  * Trần chi phí quảng cáo: Bỏ chiếc áo chật hay chỉ bật cúc?  * Mỗi tháng, Hải quan Quảng Ninh phải thu 1.880 tỷ đồng nộp ngân sách Nhà nước

Vừa qua, Tổng cục Hải quan vừa công bố số liệu xuất khẩu tháng 10/2014 với kết quả khả quan hơn ước tính trước đó. Theo đó, thậm hụt thương mại của VN trong tháng 10 là 4,3 triệu USD, chỉ bẳng 1% con số 400 triệu USD dự tính của Tổng cục Thống kê, nhờ đó bảo toàn mức thặng dư thương mại 2,36 tỷ USD từ đầu năm đến nay.

 

Tính riêng trong tháng 10, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đạt 14,067 tỷ USD, trong đó tỷ trọng đóng góp của khu vực FDI và trong nước chiếm lần lượt là 65% và 35%, không thay đổi so với tháng 9, cũng đồng nghĩa với việc kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vẫn còn phụ thuộc khá nhiều vào khu vực vốn đầu tư nước ngoài và chưa có nhiều cải thiện.

 

Trong đó, mặt hàng điện tử dưới sự rượt đuổi sát sao của nhóm hàng dệt may, vẫn giữ vững vị trí là nhóm hàng xuất khẩu nhiều nhất trong tháng 10 với tổng giá trị xuất là 2,22 tỷ USD; trong khi của nhóm dệt may là 1,96 tỷ USD.

 

Ngoài ra, theo Nhật ký tư vấn của Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), với diễn biến đi xuống của giá hàng hóa thế giới, giá trị xuất khẩu của một số nhóm mặt hàng cũng sụt giảm theo. Đáng chú ý, đối với mặt hàng dầu thô, theo tính toán của VDSC, giá dầu thô xuất khẩu của Việt Nam tuy có giảm nhưng vẫn ở mức khoảng 96 USD/thùng, cao hơn 27% so với giá dầu WTI hiện đang ở mức 75,67 USD/thùng. Tổng thu ngân sách đối với mặt hàng này hiện đã vượt dự toán, do đó những lo ngại giá dầu tiếp tục giảm trong thời gian tới sẽ ảnh hưởng đến kế hoạch năm 2014 là không lớn.

 

Tuy nhiên, VDSC cho rằng, việc giữ dự toán thu từ dầu thô trong năm 2015 ở mức 100 USD/thùng là không khả thi bởi giá dầu thô thế giới vẫn đang trong xu hướng giảm và hiện một số quốc gia khác trong OPEC như Nigeria hay Iraq đều giảm mức dự toán giá dầu cho thu ngân sách năm 2015 về lần lượt là 73 USD/thùng và 80 USD/thùng.

 

Hiện thế giới vẫn đang chờ đợi diễn biến từ phiên họp các Bộ trưởng OPEC ngày 27/11 tới để xem liệu tổ chức này sẽ sẵn sàng cắt giảm sản lượng dầu khai thác để “cứu” giá dầu thô hay không. Gần đây, nhiều ý kiến cho rằng, nếu giá dầu thô lùi về dưới mức báo động là 70 USD/thùng thì khả năng cao OPEC sẽ phải “ra tay”.

 

Trước đó, trong báo cáo vĩ mô về Việt Nam của HSBC, tổ chức này cũng nhận xét, giá dầu thô đã giảm 19,1% từ đầu năm đến nay. Việt Nam xuất khẩu dầu thô và nhập khẩu xăng dầu. Cán cân thương mại dầu tác động mạnh lên cán cân thương mại chung của đất nước. Tuy nhiên, nhu cầu nội địa cao hơn và giá dầu đã đẩy cán cân thương mại dầu về ngưỡng âm trong giai đoạn 2008-2011.

 

Kể từ giai đọan này trở đi thì cán cân thương mại dầu được giữ khá cân bằng. Từ đầu năm đến nay, Việt Nam nhập siêu dầu 0,6 tỷ USD. Dung Quất, nhà máy lọc dầu đầu tiên của quốc gia hoạt động vào đầu năm 2009 và có thể đáp ứng 1/3 nhu cầu tiêu thụ nội địa nếu chạy hết công suất. Nghi Sơn, nhà máy lọc dầu thứ hai với công suất 200.000 thùng một ngày được lên kế hoạch đưa vào hoạt động trong năm 2017. Đến thời điểm đó, HSBC kỳ vọng trạng thái cán cân thương mại của Việt Nam trong bối cảnh giá dầu thấp trên thế giới sẽ ở mức trung hoặc dương tính. Trong trung hạn, năng suất lọc dầu được cải thiện sẽ đẩy mạnh vị trí thương mại cũng như quyền lực thương lượng của Việt Nam trên thị trường quốc tế.

 

Nhưng giá bán không phải là vấn đề duy nhất của Việt Nam bị ảnh hưởng bởi sự mất ổn định của giá dầu quốc tế. Vị trí tài chính của Việt Nam phụ thuộc cao độ vào dầu như một nguồn thu nhập. Nguồn thu từ dầu đóng góp 19% tổng thu nhập (4,3% GDP) trong năm 2012, giảm 26% (từ 5,3% GDP) năm 2000.

 

Từ đầu năm đến nay, tổng thu tăng 16,9% so với cùng kỳ năm ngoái. Các khoản chi của Chính phủ, không tính phần chi trả nợ gốc các khoản nợ công, tăng 11,5% từ đầu năm đến nay.

 

Theo HSBC, giá dầu giảm sẽ là một trở ngại đối với nguồn thu của Việt Nam, nhưng HSBC không cho rằng bức tranh tài chính sẽ trở nên xấu hơn so với những dự đoán hiện tại khi Bộ Tài Chính có xu hướng thận trọng với vấn đề tiêu thụ dầu. Một số biện pháp được trông chờ sẽ được trình tại phiên họp Quốc Hội hiện nay để giúp đa dạng hóa nguồn thu thuế của Việt Nam, giảm sự phụ thuộc và dầu và thắt chặt kiểm soát đối với chi tiêu của chính quyền địa phương.