FED đang châm ngòi một cuộc khủng hoảng mới?

Ngày càng có nhiều mối lo ngại về việc chính sách của FED đang đồng USD yếu đi so với những đồng tiền lớn khác. Những ngày qua, USD liên tục bị mất giá so với đồng euro và một số đồng tiền lớn.

Trong tháng trước, Tổng thống Nga Dmitri Medvedev đã nói rằng chính sách tài chính của Mỹ đã khiến USD trở thành đồng tiền dự trữ gây rắc rối của các ngân hang trung ương.

Trung Quốc - nước có dự trữ bằng đồng USD lớn nhất thế giới - đã lên tiếng nghi ngại chính sách bơm tiền khổng lồ của FED - một trong những lý do quan trong khiến USD trở nên suy yếu.

Hãy lưu ý rằng, quý 2/2009, dự trữ ngoại tệ Trung Quốc tăng 178 tỷ USD lên mức 2.132 tỷ USD, số trái phiếu Bộ Tài chính Mỹ do Trung Quốc đang nắm giữ có giá trị 763,5 tỷ USD.

Nếu USD tiếp tục mất giá, FED sẽ buộc phải giảm tốc độ bơm tiền để xoa dịu các nhà đầu tư nước ngoài. Giá hàng hóa mạnh lên trông thấy cũng tạo áp lực để FED giảm in thêm tiền. Trong tháng 5, chỉ số giá hàng hóa CRB tăng 14% so với tháng trước đó.

Một số người đã có chỉ trích mạnh mẽ đối với FED và cho rằng FED nên duy trì một chính sách thắt chặt hơn để tránh tái diễn tình trạng như dưới thời Alan Greenspan – duy trì lãi suất quá thấp trong một thời gian dài.

Chính sách lãi suất thấp của Greenspan đã “góp công lớn” trong việc tạo ra khủng hoảng kinh tế hiện nay (Greenspan đã hạ lãi suất từ mức 5,5% trong tháng 1/2001 xuống còn 1% vào 6/2003 và giữ nguyên lãi suất 1% cho đến 6/2004. Còn mức lãi suất hiện tại đang từ 0-025%).

Trong khi đó, lại có ý kiến cho rằng việc FED bơm tiên kể từ tháng 9 năm ngoái là cần thiết để ngăn chặn tổng cầu sụt giảm. FED đã ngăn chặn kinh tế tiếp tục giảm sâu trong cuộc suy thoái khắc nghiệt. Theo cách nghĩ này, cung tiền tăng tạo sức mạnh cho nhu cầu hàng hóa và dịch vụ, và sẽ thúc đẩy kinh tế đi lên.

Theo logic này, bất cứ khi nào nền kinh tế bắt đầu tăng trưởng mạnh và có thể tự đứng vững, sẽ không cần thiết phải bơm thêm tiền. Thực tế, tiếp tục bơm tiền có gây thiệt hại đến nền kinh tế khi khiến lạm phát tăng cao và làm méo mó nền tảng cơ bản.

Hầu hết quan chức của FED cùng với một số nhà kinh tế đều có quan điểm kinh tế Mỹ có thể nhanh chóng tiếp cận thời điểm không cần bơm tiền mà không gây ra mặt tiêu cực nào đến hoạt động kinh tế.

Hầu hết các chỉ số kinh tế Mỹ đều cho thấy sự tăng trưởng trong những tháng gần đây như chi phí xây dựng, doanh số bán nhà tồn đọng, hoạt động sản xuất, chỉ số ISM hay số đơn đặt hàng mới. Tất cả đều cho thấy kinh tế đang dần tự đứng vững trên đôi chân của mình.

Nhưng điều mà các nhà kinh tế và FED không nói đến đó là chính sách bơm tiền đã làm tăng nhiều hoạt động bong bóng. Tuy nhiên, tỷ lệ tiết kiệm cá nhân đã làm chệch hướng chú ý khỏi những bong bóng này.

Tuy nhiên, để bảo vệ đồng USD, FED đã bắt đầu thi hành chính sách mới như giảm tỷ lệ tăng trưởng cung tiền, điều này sẽ làm vỡ bong bóng và khiến kinh tế thiệt hại. Còn nếu thắt chặt hơn chính sách sẽ đẩy mạnh hoạt động kinh tế nhưng lại làm suy yếu thị xung lượng tiền tệ như đe dọa thị trường chứng khoán. Dường như FED đã tự đặt mình vào tình huống khó khăn không thể tháo gỡ.

Quỳnh Khanh
CafeF/MA