Điều gì xảy ra nếu Trung Quốc bán toàn bộ số nợ Mỹ đang nắm giữ?

Tính đến cuối tháng 9, tổng dư nợ của Mỹ là 20,4 nghìn tỷ USD. Trong số này, Trung Quốc nắm giữ 1,06 nghìn tỷ USD, đứng thứ hai sau Nhật Bản với 1,27 nghìn tỷ USD, theo dữ liệu từ Bộ Tài chính Mỹ.

Nhìn chung, các nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ tổng cộng 7,07 nghìn tỷ USD nợ của Mỹ trong tháng 9, tương đương 35% tổng số nợ. Trung Quốc nắm 5,2% tổng số nợ của Mỹ.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính Mỹ nói rằng dữ liệu có thể không cung cấp con số "kế toán chính xác về quyền sở hữu của từng quốc gia đối với trái phiếu Kho bạc Mỹ", vì trái phiếu Kho bạc Mỹ cũng có thể được giữ trong các tài khoản lưu ký ở nước ngoài mà có thể không thuộc về chủ sở hữu thực tế.

Các nhà phân tích thị trường đã nghi ngờ trong nhiều năm rằng Trung Quốc đã sử dụng các công ty chứng khoán ở các nước khác để mua thêm nợ của Mỹ.

Tại sao Trung Quốc mua nợ của Mỹ?

Trung Quốc đã có thặng dư thương mại lớn về hàng hóa và dịch vụ trong nhiều năm, có nghĩa là nước này xuất khẩu nhiều hơn nhập khẩu. Do đó, thu nhập bằng đồng USD của quốc gia ngày tăng lên. Vì vậy, Trung Quốc cần tích lũy đồng USD bằng việc mua tài sản bằng USD khác. Những tài sản này cũng được nằm trong quỹ dự trữ ngoại hối của Trung Quốc. Hiện Trung Quốc là nước có dự trữ ngoại hối lớn nhất thế giới với 3,128 nghìn tỷ USD.

Trung Quốc quản lý dự trữ ngoại hối của mình bằng cách đầu tư vào các tài sản khác nhau mang lại sự an toàn và ổn định để họ có thể chống lại sự biến động của dòng vốn và ổn định nền kinh tế trong các cuộc khủng hoảng tài chính.

Trung Quốc cũng "neo" tỷ giá hối đoái của đồng nhân dân tệ với USD để giữ cho xuất khẩu cạnh tranh bằng cách kiểm soát chặt chẽ dòng tiền chảy vào và ra khỏi Trung Quốc.

Mặc dù, Trung Quốc không tiết lộ công khai số liệu dự trữ ngoại hối, nhưng khoảng 1/3 dự trữ ngoại hối của nước này là nợ của chính phủ Mỹ. Đây là "nơi trú ẩn an toàn" bởi chính phủ Mỹ chưa bao giờ vỡ nợ.

Fitch Ratings và Moody's Investors Services đều xếp hạng tín dụng hàng đầu của Mỹ lần lượt là AAA và AAA, trong khi Standard & Poor's xếp hạng nợ dài hạn của Mỹ ở mức AA +, ngay dưới mức cao nhất.

Đồng USD cũng được chấp nhận rộng rãi và sử dụng rộng rãi trong các giao dịch quốc tế. Các loại hàng hóa như dầu khí cũng được định giá và giao dịch bằng đồng USD. Đây là loại tiền tệ có thể chuyển đổi nhiều nhất và được giao dịch nhiều nhất trên thế giới.

Điều gì xảy ra nếu Trung Quốc bán toàn bộ số nợ Mỹ đang nắm giữ?

Kể từ khi bắt đầu cuộc chiến thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ vào năm 2018, ngày càng có nhiều lo ngại rằng, Trung Quốc có thể "xóa sổ" khoản nợ đang nắm giữ như một cách để trả đũa thuế quan thương mại.

Nếu Trung Quốc bắt đầu bán phá giá nợ của Mỹ, điều này có thể gây ra tình trạng bán tháo trên thị trường trái phiếu, khiến lãi suất của Mỹ cao hơn và có khả năng ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế của nước này.

Nhưng việc bán tháo đột ngột cũng có thể khiến tỷ giá đồng USD giảm so với đồng nhân dân tệ, khiến hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc trở nên đắt đỏ hơn. Và đồng USD yếu hơn sẽ dẫn đến việc Trung Quốc kiếm được ít tiền hơn từ việc bán trái phiếu của mình, tính theo đồng nhân dân tệ.

Vào tháng 8/2015, Trung Quốc đã cắt giảm lượng nắm giữ trái phiếu Kho bạc Mỹ khoảng 180 tỷ USD, nhưng động thái này hầu như không mang lại bất kỳ phản ứng nào trên thị trường trái phiếu, cũng như lãi suất của Mỹ.

Tuy nhiên, việc bán hàng quy mô lớn của Bắc Kinh vẫn có thể làm gián đoạn thị trường trái phiếu Kho bạc Mỹ và các thị trường tài chính rộng lớn hơn, đặc biệt, nếu đây được coi là một động thái chính trị của chính phủ Trung Quốc nhằm cố ý phá vỡ thị trường.

Triển vọng cho việc nắm giữ nợ của Trung Quốc là gì?

Trung Quốc tăng cường mua trái phiếu kho bạc Mỹ bắt đầu từ năm 2000, nhưng lực mua của họ đã lên đến đỉnh điểm vào năm 2014 và lượng nắm giữ của họ đã giảm dần kể từ đó.

Nước này ngày càng cảnh giác về sự thống trị của đồng USD trong các giao dịch quốc tế, vì quan hệ của nước này với Mỹ ngày càng xấu đi trong bối cảnh các mối đe dọa trừng phạt tài chính ngày càng tăng từ Washington.

Triển vọng nới lỏng hơn nữa trong chính sách tiền tệ của Mỹ và tiếp tục có lãi suất cực thấp trong thời gian dài cũng là mối lo ngại đối với Bắc Kinh, vì chúng sẽ làm giảm lợi tức từ nợ chính phủ Mỹ.

Guo Shuqing, Chủ tịch Ủy ban Quản lý Ngân hàng và Bảo hiểm Trung Quốc, cảnh báo rằng đợt kích thích chưa từng có từ Mỹ có thể đẩy thế giới vào một cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu khác.

"Trong một hệ thống tiền tệ quốc tế bị chi phối bởi đồng USD, chính sách nới lỏng định lượng không giới hạn chưa từng có của Mỹ thực sự làm tiêu hao độ tin cậy của đồng USD và làm xói mòn nền tảng của sự ổn định tài chính toàn cầu", Guo viết trong một bài báo đăng trên tạp chí chính thức của Trung Quốc hồi tháng Tám.

Trung Quốc đã nỗ lực giảm bớt sự phụ thuộc vào USD, với việc Bắc Kinh thúc đẩy việc sử dụng đồng nhân dân tệ trong các giao dịch xuyên biên giới. Tuy nhiên, do đồng nhân dân tệ không được tự do chuyển đổi nên nó vẫn chưa phải là một thay thế chính cho USD trong các giao dịch quốc tế.

Trung Quốc cũng đã bổ sung thêm trái phiếu chính phủ Nhật Bản vào dự trữ ngoại hối của mình, nhưng lợi suất thấp do lãi suất của Nhật Bản rất thấp.

Từ tháng 4 đến tháng 7/2020, Trung Quốc đã mua trái phiếu chính phủ Nhật Bản trị giá 1,46 nghìn tỷ yên (14 tỷ USD) trên cơ sở ròng, trích dẫn dữ liệu từ Bộ Tài chính Nhật Bản và ngân hàng trung ương của nước này. Số tiền này gấp 3,6 lần so với cùng kỳ năm 2019.

Trong khi rõ ràng Trung Quốc muốn giảm bớt sự phụ thuộc vào nợ chính phủ Mỹ, các chuyên gia tin rằng, Bắc Kinh có khả năng sẽ tiếp tục mua trái phiếu Kho bạc Mỹ, vì có rất ít "sản phẩm thay thế" chi phí thấp khác mà không rủi ro.