Điện mặt trời liệu có thay thế được điện than?

Đó là đánh giá của giới chuyên gia trong và ngoài nước tại Hội thảo “Phát triển điện mặt trời tại Việt Nam - Xu hướng gần đây và các vấn đề mới nổi” do Liên minh Năng lượng bền vững Việt Nam (VSEA) tổ chức sáng nay (21/8) tại Hà Nội.

Ngoài ra, các chuyên gia cũng cho rằng, cần phải xây dựng cơ chế về giá điện hợp lý để thúc đẩy các nhà đầu tư vào lĩnh vực này mạnh mẽ hơn.

Tuy nhiên, đội ngũ chuyên gia cũng nhận định 1 thực tế rằng, hiện nay hầu hết các dự án điện mặt trời chỉ ở quy mô nhỏ, các nhà đầu tư chưa chú trọng vào các dự án điện mặt trời do các chính sách liên quan đến phát triển nguồn năng lượng này chưa ổn định…

Theo số liệu của hội Năng lượng sạch Việt Nam, nước ta là một trong những quốc gia có ánh nắng mặt trời nhiều nhất trong biểu đồ bức xạ mặt trời thế giới.

Tại các tỉnh Tây Nguyên và Nam Trung Bộ, số giờ nắng đạt từ 2.000 - 2.600 giờ/năm. Bức xạ mặt trời trung bình 150 kcal/m2, chiếm khoảng 2.000-5.000 giờ/năm.

Tuy tiềm năng rất lớn, nhưng việc khai thác nguồn năng lượng này ở Việt Nam còn chưa đáng kể. Hầu hết các dự án điện mặt trời chỉ ở quy mô nhỏ.

Đơn cử, sự án điện mặt trời được nối lưới đầu tiên là Nhà máy quang năng An Hội (Côn Đảo, Bà Rịa - Vũng Tàu). Đây là dự án được triển khai từ năm 2014 và hoàn thành việc xây dựng lắp đặt và đấu nối vào lưới điện của Điện lực Côn Đảo vào đầu tháng 12/2014 nhưng công suất chỉ đạt 36 kWp, điện lượng hơn 50 MWh. Chỉ có một dự án điện mặt trời tại Quảng Ngãi nối lưới là dự án có quy mô tương đối lớn song cũng mới đang ở giai đoạn hoàn thiện.

Trong Quy hoạch điện VII, mục tiêu phát triển nguồn điện mặt trời vào năm 2020 là 850 MW, và đến năm 2030, con số này tăng lên gấp 15 lần. Đây là mục tiêu, nhưng cũng là thách thức rất lớn cho các nhà quản lý, cho EVN và các chủ đầu tư.

Cũng theo quy hoạch này, đến năm 2020, sản xuất điện từ năng lượng tái tạo sẽ chiếm 9,9% tổng công suất nguồn điện, tăng 4,3% so với Quy hoạch điện VII. Riêng đối với lĩnh vực điện năng lượng mặt trời, đến năm 2030, phải đạt 12.000 MW. Nhiều chuyên gia cho rằng, đây là mục tiêu nhưng cũng là thách thức rất lớn cho ngành điện.

Tại hội thảo, các chuyên gia quốc tế đánh giá, giá điện mặt trời ở Việt Nam được ưu đãi cao hơn nhiều so với các nước nhưng vẫn chưa được nhiều nhà đầu tư quan tâm đầu tư các dự án công suất cao.

“Bỏ lỡ cơ hội này thực sự là điều đáng tiếc đối với các nhà đầu tư trong nước vì tiềm năng phát triển nguồn điện năng lượng mặt trời ở Việt Nam là rất lớn”, ông Rainer Brohm, Công ty tư vấn Năng lượng tái tạo RB (Đức) nhận định.

Theo bà Hoàng Thu Hường, Vụ phó vụ Công nghiệp Ủy ban kinh tế Trung ương: “Hệ thống cơ sở hạ tầng điện ở Việt Nam cơ bản đã đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế. Tuy nhiên, tới đây cần đầu tư phát triển hơn nữa để đáp ứng mục tiêu đặt ra, đặc biệt là trong lĩnh vực năng lượng tái tạo”.

“Dư địa để sản xuất điện mặt trời ở Việt Nam rất lớn, nước ta là một trong những quốc gia có ánh nắng mặt trời nhiều nhất trong biểu đồ bức xạ mặt trời thế giới. Đặc biệt trong bối cảnh hiện nay, xu hướng phát triển năng lượng điện mặt trời là xu hướng tất yếu”, bà Hường cho biết thêm.

Ngoài ra, bà Hường cũng nhận định: “Chính phủ cũng đang đưa ra nhiều cơ chế về lĩnh vực giá cho điện mặt trời, điện gió nhằm khuyến khích phát triển lĩnh vực năng lượng tái tạo. Đây là cơ hội để Việt Nam phát triển nguồn năng lượng này”.

Thế Hưng