Đẩy hàng loạt dự án nhiệt điện than ra nước ngoài, Trung Quốc bị tố xuất khẩu ô nhiễm

Một loạt các dự án điện của Trung Quốc, bao gồm cả các dự án nhiệt điện than, đã làm giảm bớt tình trạng thiếu điện cấp tính của các ngành công nghiệp và người dân Pakistan từ 5 năm trước. Thời điểm đó, việc cắt điện có thể kéo dài hơn nửa ngày tại các thành phố lớn của đất nước, còn bây giờ, cắt điện đã giảm một nửa hoặc thậm chí nhiều hơn, theo một quan chức chính phủ.

Tuy nhiên, các nhà môi trường đang đồng loạt lên tiếng và đổ lỗi Trung Quốc đang xuất khẩu ô nhiễm.

“Trung Quốc xuất khẩu các dự án lộn xộn sang Pakistan. Thay vì đặt các nhà máy nhiệt điện trên chính mảnh đất của mình, người Trung Quốc đã quyết định xuất khẩu những nhà máy có vấn đề này sang Pakistan”, một nhà hoạt động môi trường ở thành phố cảng phía nam Karachi nói.

Sự hiện diện của Bắc Kinh tại Pakistan là nguồn cơn xung đột không ngừng trong nước. Điều này phần lớn là do các dự án điện mà nó đã lên kế hoạch theo Hành lang kinh tế Trung Quốc Pakistan (CPEC) trị giá 62 tỷ USD, tạo thành một phần quan trọng của Sáng kiến ​​“Vành đai, Con đường” đầy tham vọng của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Hồi giữa tháng 1, đại sứ Trung Quốc tại Pakistan, ông Yao Jing đã tham dự một cuộc họp với Bộ trưởng Bộ Kế hoạch, Phát triển và Cải cách Pakistan, ông Makhdum Khusro Bakhtyar tại Islamabad, trong đó cả hai tuyên bố năm 2019 là "Năm hợp tác kinh tế".

Nhưng sự hợp tác này khiến mọi người suy nghĩ khác về các dự án do Trung Quốc làm chủ mà họ chỉ trích là ít quan tâm đến môi trường. Các nhà phân tích nói rằng, các dự án thiếu minh bạch và cảnh báo rằng Pakistan đã và đang thực hiện các cam kết mù quáng.

"Một trong những vấn đề lớn nhất là chúng ta không biết chi tiết đầy đủ các thỏa thuận liên quan đến các dự án CPEC. Trừ khi mối quan tâm đó được giải quyết, chúng ta vẫn không biết các dự án này sẽ đi về đâu trong tương lai và việc sử dụng than sẽ tác động như thế nào đất nước chúng ta”, Kaiser Bengali, một nhà kinh tế học nổi tiếng người Pakistan nói.

Tuy nhiên, một quan chức chính phủ cao cấp ở Islamabad đã bác bỏ những lời chỉ trích như vậy và chỉ ra lợi ích kinh tế của các thỏa thuận với Trung Quốc. Pakistan hiện phụ thuộc vào than nhập khẩu, nhưng họ hy vọng lượng than sản xuất trong nước sẽ tăng để nước này có thể tiết kiệm một lượng lớn tiền chi cho năng lượng, ông này cho biết.

"Nếu chúng ta có thể thực hiện quá trình chuyển đổi từ sử dụng than nhập khẩu sang nguồn than khai thác trong nước, điều đó sẽ giúp Pakistan giảm số tiền nhập khẩu than và điều đó sẽ mang lại cho chúng ta một lợi thế rất lớn”, quan chức này nói.

Nhưng ông Bengali cho rằng, chính phủ phải đánh giá tác động môi trường của không chỉ việc sản xuất than mà còn vận chuyển nhiên liệu. Than được nhập khẩu thông qua một trong các cảng của Pakistan dọc theo bờ biển phía nam của đất nước và được vận chuyển bằng tàu hỏa cho các dự án đốt than nằm ở vùng nội địa.

"Theo đó, có nhiều cách khiến môi trường sẽ bị hủy hoại ví như khí thải trực tiếp khi than được đốt hay ảnh hưởng đến môi trường khi than được vận chuyển”, ông nói.

Nhiều chuyên gia tin rằng chính phủ Pakistan sẽ bảo vệ cam kết của mình đối với các dự án CPEC. Abid Suleri, một cố vấn kinh tế cho chính phủ cho rằng, phát thải từ các nhà máy nhiệt điện than của Trung Quốc chỉ là thiểu số trong tổng phát thải trên khắp Pakistan.

“Nhìn chung, chúng ta cần có sự minh bạch hơn về các khoản đầu tư liên quan đến CPEC ở Pakistan”, ông Suleri nói thêm.

Tuy nhiên, một số nhà ngoại giao phương Tây thường xuyên theo dõi các xu hướng kinh tế và đầu tư ở Pakistan nói rằng, những đánh giá chi tiết về đầu tư của Trung Quốc vào môi trường thậm chí có thể không được thực hiện.

"Có một loạt rủi ro đối với môi trường với bất kỳ dự án cơ sở hạ tầng mới nào. Đầu tư CPEC chủ yếu là về cơ sở hạ tầng. Các nhà máy chạy bằng than có nguy cơ ô nhiễm môi trường lớn nhất. Cần có những đánh giá chi tiết trước khi Pakistan và Trung Quốc quyết định thực hiện chúng”, một nhà ngoại giao nói.

Đáng nói, một số nguồn tin khác cho rằng, Islamabad đang phải phụ thuộc vào Bắc Kinh một phần do tập đoàn của Trung Quốc là nhà cung cấp thiết bị quân sự chính cho các lực lượng vũ trang địa phương, ngoài việc là nguồn đầu tư nước ngoài lớn nhất. Nói cách khác, đó là một mối quan hệ mà Islamabad sẽ không muốn phá vỡ.

"Có thể thỉnh thoảng Pakistan sẽ đưa ra các vấn đề khác nhau với Trung Quốc, nhưng điều này được thực hiện rất kín đáo. Tôi không nghĩ rằng sẽ có một sự thay đổi đột ngột đối với các cam kết của chúng tôi với Trung Quốc. Sự hợp tác với Trung Quốc là rất quan trọng đối với hiện tại và tương lai của Pakistan”, một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao nói với Nikkei Asian Review.

Hồng Vân
Theo Nikkei Asian Review