Đại gia miền Tây: Bản lĩnh vay ngàn tỷ rồi chuồn lẹ

Bỏ của chạy lấy người

Ngày 12/05/2015, Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HSX) đã có quyết định hủy niêm yết 43,33 triệu cổ phiếu của Công ty Cổ phần Việt An - Anvifish (AVF) từ ngày 10/6. Đây thực sự là một cú sốc đối với rất nhiều nhà đầu tư (NĐT). Với chỉ duy nhất một cổ đông nắm giữ trên 1 triệu cổ phiếu, AVF có một số lượng cổ đông nhỏ lẻ rất lớn.

AVF lên sàn hồi cuối 2010 với giá gần 20 nghìn đồng/cp. Tới cuối 2014, cổ phiếu này chỉ còn 3.000 đồng và hiện tại chưa tới 1.000 đồng/cp.

Anvifish bị hủy niêm yết là do vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ công bố thông tin, liên tục chậm công bố báo cáo kiểm toán năm 2014. Theo báo cáo công ty tự lập, năm 2014, AVF thua lỗ kỷ lục, lên tới 892 tỷ đồng, khiến vốn điều lệ cuối năm 2014 bị âm 368 tỷ đồng.

Khoản lỗ kỷ lục trong quý IV và cả năm 2014 là do AVF phải trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho; chi phí lãi vay lớn và chủ yếu là do thực hiện kiểm kê, đánh giá lại giá trị thực thành phẩm tồn kho và chi phí dở dang vùng nuôi.

Chỉ với "thành tích" thua lỗ tự khai báo kỷ lục như vậy, nếu không có gì thay đổi sau kiểm toán, AVF cũng sẽ bị hủy niêm yết. Tuy nhiên, AVF còn tồn tại rất nhiều vấn đề. Đó là sự vắng mặt của cổ đông lớn, sự biến động nhân sự chủ chốt của AVF mà DN này nhiều lần "quên" công bố thông tin.

Giữa năm 2014, một loạt thành viên HĐQT Anvifish, trong đó có nguyên chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ Lưu Bách Thảo đã đồng loạt từ nhiệm. Ông Thảo đã âm thầm bán toàn bộ 3 triệu cổ phiếu AVF (6,92%) để ra nước ngoài trị bệnh. Các thành viên HĐQT khác bao gồm bà Lê Thị Lệ Thủy, bà Phùng Hoàng Trâm Anh, ông Daniel Yet và ông Nguyễn Quốc Tín cũng đồng thời có đơn xin từ nhiệm vì lý do cá nhân.

Trước đó, đại gia thủy sản miền Tây, Lâm Ngọc Khương của Thủy sản Phương Nam cũng đã bỏ trốn để lại khoản nợ 1.600 tỷ đồng khiến 25 nguyên lãnh đạo chi nhánh, phòng chuyên môn của 5 NH bị truy tố vì vi phạm trong cho vay.

Theo Cơ quan cảnh sát điều tra, từ 2008-2012, Phương Nam đã được vay nhiều nghìn tỷ và phần lớn sử dụng sai mục đích. Dù DN liên tục thua lỗ, "đại gia" Lâm Ngọc Khương đã chỉ đạo lập khống hàng chục báo cáo, văn bản giấy tờ để được vay NH.

Cuối 2011, Khuân cùng vợ Trần Thị Mỹ lấy lý do sang Mỹ chữa bệnh để trốn nợ, ủy quyền cho con gái Lâm Ngọc Hân làm giám đốc, ủy quyền cho con Lâm Ngọc Khoa sở hữu các tài sản cá nhân đã dùng thế chấp NH. Con gái đại gia này sau đó cũng xuất cảnh trở về Mỹ để lại DN nợ ngập đầu NH.

Ở Mỹ, Khuân - Mỹ - Hân sau đó đã ủy quyền cho một thành viên HĐQT thay mặt công ty giải quyết và có thư xin lỗi các NH vì không có khả năng thanh toán nợ. Hàng loạt đàn em của Khuân cùng các đối tác, bạn bè phải ra hầu tòa. Các NH ngậm ngùi chia xác Phương Nam.

Vợ chồng đại gia Thủy sản Bình An (Bianfishco) Diệu Hiền - mẹ chồng hotgirl MC Quỳnh Chi từng nổi như cồn tại khu vực ĐBSCL, nhưng khối nợ NH và người dân cả nghìn tỷ đồng cũng đã khiến nữ doanh nhân này bỏ Bình An lại cho các chủ nợ, đi chữa bệnh ở Mỹ, rồi về nghỉ ngơi, dưỡng bệnh.

Nhiều ông chủ của các DN có tên tuổi ở ĐBSCL như Thủy sản Thiên Mã, Đông Nam, An Khang,... vốn hùng mạnh một thời cũng kẻ "chết", người thoi thóp, hoạt động cầm chừng. Nhiều đại gia để lại món nợ quá hạn hàng trăm tỷ đồng. Hệ quả, các NH, chủ nợ buộc phải xâu xé cái xác còn lại của các DN thủy sản chết yểu. Nhiều cán bộ ngân hàng cũng rơi vào tình cảnh tù tội.

Biệt thự như khách sạn 5 sao của đại gia Thủy sản Phương Nam, ông Lâm Ngọc Khuân

Vay nhiều, làm lớn, chết nặng

Hàng loạt vụ vỡ nợ, đổ bể của các đại gia ngành thủy sản gần đây cho thấy một thực tế làm ăn không dễ dàng và nợ nần chồng chất của rất nhiều DN tại khu vực ĐBSCL.

Theo báo cáo tự lập, tới cuối 2014, AVF âm vốn chủ sở gần 370 tỷ đồng trong khi đó nợ ngắn hạn lên tới 1.562 tỷ đồng. Doanh thu cũng chỉ đạt chưa tới 230 tỷ đồng.

Ông Lưu Bách Thảo thành lập Anvifish năm 2007, cổ đông lớn là các thành viên trong gia đình. Sự lên ngôi của con cá tra, cá basa đã giúp Anvifish phát triển như vũ bão với 2 xí nghiệp chế biến 250 tấn/ngày. Quy mô vốn của AVF liên tục tăng từ 50 tỷ lên 225 rồi 433 tỷ đồng. Tổng tài sản cũng tăng vèo vèo lên hàng nghìn tỷ đồng, đi kèm theo đó là hàng loạt các khoản vay NH khổng lồ phục vụ cho những dự án đầu tư nhà xưởng, kho bãi hoành tráng. Thị trường đi xuống, kinh doanh khó khăn, chi phí tăng cao đã khiến AVF nhanh chóng lao dốc.

Trong báo cáo giải trình hồi đầu tháng 2/2015, AVF cho biết điều kiện sản xuất kinh doanh khó khăn, cùng với sự biến động của các cổ đông chủ chốt và những chênh lệch lớn về chỉ tiêu tài chính,... là những nguyên nhân khiến DN lao dốc.

Năm 2014, từ 512 tỷ đồng hàng tồn kho đầu năm, sau khi đánh giá lại, AVF chỉ còn gần 16 tỷ đồng. Hàng tồn kho kém phẩm chất đã là mối đe dọa trực tiếp đến kết quả kinh doanh của công ty.

Cuối năm 2014, ông Trần Tấn Hải, nguyên Giám đốc Công ty TNHH chế biến và xuất nhập khẩu Việt Hải - một đại gia thủy sản ở Cà Mau, đã bị bắt để điều tra về hành vi "lừa đảo chiếm đoạt tài sản". Cho tới khi bị bắt, ông Hải đã vay cả trăm tỷ đồng từ NH và lãi không đóng lũy kế lên đến 50 tỷ đồng. DN nhiều năm chỉ sản xuất cầm chừng, không tiền trả lương cho công nhân.