“Có một ngày để cả 365 ngày khác hơn”

Chúng ta đã dành cho mỗi giới, mỗi nghề một ngày để tôn vinh họ, như Nhà báo, Nhà giáo, phụ nữ…Chính phủ chọn ngày 13/10 hàng năm để tôn vinh Doanh nhân Việt Nam. Sự tôn vinh đó đã xứng đáng chưa, thưa ông?

Nếu nói đã xứng đáng được tôn vinh hay chưa thì cách quan trọng nhất là phải biết người dân nghĩ về nó như thế nào. Nhưng dù sao có một ngày mà được chính thức ghi nhận bởi Nhà nước thì cũng đánh dấu một sự tôn vinh nào đó, sự ghi nhận vai trò đóng góp của tầng lớp doanh nhân.

Tôn vinh doanh nhân là để tiếp tục mạch nguồn “phi thương bất phú” mà cha ông từng nói, nhưng dù vậy, doanh nhân Việt Nam hiện nay vẫn chịu nhiều áp lực và sự kỳ thị không đáng có từ cộng đồng?

Thực chất câu mà cha ông ta nói là “phi thương bất hoạt, phi công bất phú”. Tức nếu không có công nghiệp thì không giàu, không có thương nghiệp thì không linh hoạt được. Bây giờ mình vẫn quen nói là “phi thương bất phú”.

Việc đối xử với doanh nhân còn có những cái chưa thuận lợi. Đó đúng là một thực tế, thực tế đó phản ánh lịch sử khó khăn dân tộc ta đã trải qua. Trong mỗi người chúng ta đều có phần quá và hiện tại, ta không thể trách điều này. Mình không thể chối bỏ những điều nuôi mình lớn lên.

Nhưng sự kỳ thị đó bây giờ đã được dần dần xoá bỏ vì không phải một lúc mà được. Nhiều khi khối óc hiểu rồi nhưng để trái tim tuân theo cũng là vấn đề khác. Đến bây giờ trong ngôn ngữ vẫn gọi doanh nhân là bọn “tư thương ép giá”. Anh nói thế nào thì ngôn ngữ đó trong ngày một ngày hai cũng chưa thể xoá được.

Cũng phải nói thật vấn đề nằm ở hai mặt. Cách đối xử nhũng nhiễu của cơ quan công quyền theo kiểu quản lý bao cấp vẫn còn. Thứ nữa nguyên nhân cũng nằm ở đội ngũ doanh nhân. Phải thấy được hai mặt của một vấn đề. Bên phía doanh nhân thì nên khắc phục những chuyện chụp giựt, chuyện lừa dối khách hàng, không coi trọng thương hiệu.

Cơ chế chính sách, hành lang pháp lý vẫn chưa thật sự cởi mở trong khi chúng ta đang vận động vì sự cởi mở. Thậm chí có khi chúng ta coi những doanh nhân là “những con bò sữa” thoả thích… vắt sữa?

Nhận định như vậy là hơi khắt khe, mặc dù hiện tượng là có và cơ chế chính sách ngày càng thoáng. Đối với doanh nhân thì cái gì là quan trọng? Đó là sự bình đẳng trước pháp luật, quyền tài sản được bảo vệ, hợp đồng được thực thi, chi phí kinh doanh không đội lên bởi những quy định hành chính.

Những nền tảng pháp lý bảo vệ doanh nhân chúng ta đều có. Không phải công chức nào cũng “vắt” được từ “những con bò sữa” đó, đa số là không “vắt” được.

Dưới góc độ pháp lý thì việc hình sự hoá các mối quan hệ kinh tế, dân sự ngày càng giảm thiểu. Tuy nhiên trên thực tế doanh nghiệp vẫn đang chịu nhiều cơ quan chế tài như thanh tra, hải quan, môi trường, thuế...  điều đó có quá nhiều?

Tuân thủ các thiết chế để bảo vệ xã hội khỏi hành vi kinh doanh sai trái là cần thiết, ta không nên coi quá nhiều hay quá ít.

Ví dụ như thanh tra môi trường thì không thể không có, thanh tra về vệ sinh an toàn thực phẩm cũng vậy. Đối với doanh nghiệp, có những lợi ích xã hội phải được bảo vệ còn vấn đề lợi dụng cái đó để nhũng nhiễu lại là chuyện khác.

Vấn đề là phải giám sát được những cơ quan như vậy, muốn giám sát thì các công cụ của doanh nghiệp là Hiệp hội của họ phải mạnh, thứ hai là phải bám được đại biểu của mình, thứ ba là Quốc hội nên thành lập cơ quan thanh tra của Quốc hội để doanh nghiệp đến phản ánh.

Xin cám ơn ông!

Việt Dũng - Trần Hưng