Chứng khoán và bất động sản "tiếp tay" cho rửa tiền ở Việt Nam

Chiều ngày 22/5, Quốc hội thảo luận tại hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật phòng, chống rửa tiền. Bên lề Quốc hội, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Nguyễn Đức Kiên đã có cuộc trao đổi với báo giới xung quanh thực trạng rửa tiền ở Việt Nam.

Hoạt động rửa tiền đã có những dấu hiệu trong nền kinh tế nước ta. Nó là tất yếu nhưng độ phổ biến của rửa tiền ở Việt Nam cũng chưa tinh vi, họ chưa dùng những nghiệp vụ cao trong công tác thanh toán như ở các nước khác.

Một trong những nghiệp vụ rửa tiền nhìn thấy ở Việt Nam là thông qua hoạt động mua bán chứng khoán hoặc bất động sản để người ta chứng minh hoạt động thu nhập đấy từ kinh doanh siêu lợi nhuận ở một thời điểm nào đó. Đây cũng là một dấu hiệu cần phải phòng chống.

Tuy nhiên, động tác rửa tiền ở Việt Nam thô sơ hơn hoạt động rửa tiền của các tổ chức, thế giới ngầm ở các nước khác. Nếu so với các nước thì kỹ thuật, nghiệp vụ áp dụng đối với hoạt động rửa tiền ở Việt Nam còn đơn giản nhưng như thế là nghiêm trọng rồi.

Ông có nói hoạt động rửa tiền ở Việt Nam thường thông qua kênh chứng khoán. Thực tế này như thế nào, thưa ông?

Đó là qua con đường mua bán, cổ phần hóa doanh nghiệp. Cổ phần hóa sau một thời gian họ lấy cổ tức, rồi chia nhau, rồi lại bán ra và họ đã có một nguồn thu nhập chính đáng. Điều này có nghĩa, từ một đồng tiền không có địa chỉ chuyển thành một đồng tiền có địa chỉ.

Còn bất động sản?

Bất động sản chỉ là một công cụ, một phương tiện cho người ta rửa tiền thôi, chứ không phải người ta đầu tư vào bất động sản. Ở đây cần phân biệt tiền đầu tư vào bất động sản từ tham nhũng với tiền vào bất động sản để rửa tiền. Người ta có thể chấp nhận phí rửa tiền từ 20% - 30% của mức đầu tư.

Chính vì vậy, phải nhìn vào các doanh nghiệp, nếu họ hoạt động một thời gian, lỗ mặc kệ, cứ chuyển tiền về nước rồi sau đó phá sản thì đó là một hình thức rửa tiền xuyên quốc gia.

Những đồng tiền đó lại được rửa chính trong lĩnh vực ngân hàng thì sao?

Chuyện đó cũng bình thường vì bây giờ mình muốn nuôi một đứa con lớn nhưng lại bắt chúng nó suốt ngày ngồi trong nhà kính, có điều hòa thì không được. Điều đó phải chấp nhận vì trong điều kiện phát triển của đất nước, hội nhập kinh tế quốc tế thì không thể tránh khỏi chuyện rửa tiền.

Tuy nhiên trong thực tế, có vẻ như chúng ta chưa bắt được trường hợp nào rửa tiền, có phải do chúng ta thiếu các chính sách nên đã để lọi tội phạm?

Không phải như vậy, chúng ta đã bắt được một vài vụ rồi. Ví dụ như tội tham nhũng, trong đó thông qua con hoặc thông qua sân sau để chuyển, đó cũng là hình thức rửa tiền. Hay như một doanh nghiệp du lịch nước ngoài đến Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực quản lý khách sạn nhưng lại giữ giá cho khách sạn ấy thấp xuống, vì họ nói 5 năm rồi không đầu tư. Đây cũng là một hình thức rửa tiền vì đầu tư từ nước ngoài vào và lại chuyển vốn ra nước ngoài.

Những tội phạm dạng như vậy chúng ta đã thấy có ở Việt Nam nhưng thời điểm đó chưa có Luật phòng chống rửa tiền nên quy vào Luật Hình sự. Chính vì vậy chưa có con số thống kê chính xác.

Theo ông Nguyễn Đức Kiên, Luật phòng, chống rửa tiền nếu theo chương trình xây dựng Luật và Pháp lệnh của Quốc hội thì trong kỳ họp này sẽ thông qua. Nếu thông qua, Luật này sẽ có hiệu lực kể từ ngày 1/1/2013. Khi Luật phòng, chống rửa tiền có hiệu lực thì Việt Nam sẽ có một hệ thống hóa các biện pháp phòng chống trong lĩnh vực này.

Nguyễn Hiền (ghi)