Chống khai thác hải sản bất hợp pháp: Một số địa phương chưa theo khuyến nghị của EC

Tại hội nghị triển khai các giải pháp cấp bách khắc phục "thẻ vàng" của Ủy ban Châu Âu (EC) đối với thủy sản Việt Nam do Bộ NN&PTNT tổ chức chiều qua (23/4) tại Hà Nội, các đại biểu nhận định, vẫn còn tình trạng một số địa phương và ngư dân chưa thực sự quan tâm đến việc chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) theo khuyến nghị của Ủy ban Châu Âu (EC).

Theo Tổng cục Thủy sản, công tác chứng nhận, xác nhận nguồn gốc thủy sản khai thác còn nhiều bất cập, chưa đảm bảo độ tin cậy, ngoài ra việc kiểm soát tàu cá ra vào cảng còn hạn chế cũng như việc thực thi pháp luật chống khai thác IUU chưa nghiêm, hệ thống giám sát tàu cá chưa đáp ứng được yêu cầu….

Ông Trần Châu, Phó chủ tịch UBND tỉnh Bình Định - một trong những địa phương thí điểm khắc phục thẻ vàng chia sẻ, sau gần 2 năm triển khai các giải pháp số lượng tàu cá vi phạm vùng biển nước giảm đáng kể. Nếu như năm 2017 là gần 30 trường hợp vi phạm thì năm 2018 chỉ còn 22 trường hợp với 170 ngư dân và quý 1 năm 2019 chỉ có 2 tàu vi phạm.

Ông Trần Châu nêu ý kiến: "Xử phạt của chúng ta vẫn còn nhẹ, những trường hợp vi phạm ở vùng biển nước ngoài là những tàu gần hết đạt thì họ đi liều. Phải xử lý mạnh hơn so với thời gian trước đây. Còn bây giờ xử phạt 80 triệu đồng thì việc xử lý mới chỉ mang tính hành chính. Kiến nghị các Bộ, ngành Trung ương đưa vào xử lý hình sự vì đánh bắt trái phép đây cũng không khác gì hành động vượt biên".

Tại  Hội nghị, các đại biểu nhấn mạnh đến các giải pháp thực hiện các khuyến nghị của EC, gồm: Sớm trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản; thành lập Ban chỉ đạo Quốc gia về phòng, chống khai thác IUU; Tổ chức triển khai Luật Thủy sản 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật, tập trung vào một số nội dung trọng tâm liên quan tới chống khai thác IUU; đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức ngư dân và các địa phương về chống khai thác IUU…

Một số ý kiến khác cho rằng, cần nâng cao hiệu quả phối hợp giữa địa phương và các lực lượng như: Cảnh sát biển, kiểm ngư, hải quân, bộ đội biên phòng để kiểm soát tàu cá; sớm lắp đặt hệ thống thông tin trên các tàu cá để tăng cường kiểm tra, giám sát và đầu tư hạ tầng cơ sở nghề cá đáp ứng yêu cầu thực tiễn đề ra bởi có nâng cấp hạ tầng nghề cá mới quản lý tốt hơn. Nhấn mạnh đến 4 nhóm khuyến nghị của EC.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến cho rằng, vẫn còn khoảng cách nhất định trong triển khai thực hiện: "Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ, các Bộ ngành đã vào cuộc rất quyết liệt nhưng qua kiểm tra kết quả ở các địa phương thì sự vào cuộc của các địa phương chưa quyết liệt lắm. Phải nói là "trên nóng dưới vẫn lạnh" chưa phải quyết liệt, và nếu để giải quyết vấn đề này nghiêm túc chuẩn bị cho EC vào ngoài hệ thống pháp luật, các văn bản điều hành tổ chức thực hiện đạt kết quả bước đầu phải quyết liệt hơn nữa của cả hệ thống chính trị chúng ta mới đạt được".

Dự kiến cuối tháng 5, đầu tháng 6 năm nay, đoàn thanh tra của Tổng vụ và các vấn đề về Biển và Thủy sản của Ủy ban Châu Âu tiếp tục sang Việt Nam kiểm tra tình hình triển khai những nội dung gồm: Khung pháp lý; Hệ thống theo dõi, giám sát và kiểm soát hoạt động tàu cá; Thực thi pháp luật; Truy xuất nguồn gốc thủy sản từ khai thác. Sau khi kiểm tra nếu kết quả không đáp ứng được các khuyến nghị của EC nguy cơ cao thủy sản sẽ bị áp dụng biện pháp “thẻ đỏ”. Điều này đồng nghĩa với việc 28 quốc gia trong Liên minh Châu Âu sẽ không nhập khẩu thủy sản của Việt Nam.

Cuối cùng, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường đã yêu cầu các địa phương phải quyết liệt hơn trong xử lý tàu cá vi phạm và đẩy nhanh việc thực hiện Luật Thủy sản đã có hiệu lực từ đầu năm 2019.

Nguyễn Dương