"Choáng" với mức đội vốn đầu tư của hàng loạt dự án đường sắt đô thị

Theo báo cáo, quy trình, thủ tục điều chỉnh tổng mức đầu tư thường mất rất nhiều thời gian, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ thực hiện dự án do phải tiến hành thẩm định, lấy ý kiến các cơ quan liên quan và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Hiện nay, các dự án đường sắt đô thị đều xảy ra tình trạng trên. Trong đó, điển hình như Dự án Xây dựng tuyến đường sắt đô thị thành phố Hà Nội tuyến 2, đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo tăng từ 19.555 tỷ đồng lên 51.750 tỷ đồng, sau khi thẩm định đang đề nghị điều chỉnh xuống còn 33.568 tỷ đồng.

Dự án Xây dựng tuyến đường sắt đô thị TPHCM tuyến 1, đoạn Bến Thành - Tham Lương vay nguồn Đức, ADB, EIB dự kiến tăng từ mức 26.116 tỷ đồng lên 47.603 tỷ đồng.

Đặc biệt, dự án đường sắt đô thị Hà Nội tuyến Cát Linh - Hà Đông tăng từ 8.769 tỷ đồng lên 18.000 tỷ đồng. Hay như dự án tuyến đường sắt đô thị thí điểm thành phố Hà Nội, đoạn Nhổn - ga Hà Nội vay Pháp, ADB, EIB tăng tổng mức đầu tư từ 783 triệu EUR lên 1.176 triệu EUR.

Tuyến đường sắt đô thị số 1, 2 TPHCM và tuyến số 2 Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo của Hà Nội hiện vẫn đang trong quá trình điều chỉnh dự án.

Báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư chỉ ra rằng, nguyên nhân chính dẫn đến việc tăng tổng mức đầu tư của dự án là do kéo dài thời gian bàn giao mặt bằng dẫn tới phát sinh thêm chi phí.

Đây là nguyên nhân chủ quan và phổ biến tại nhiều dự án xây dựng cơ sở hạ tầng tại Việt Nam. Việc giải phóng, bàn giao mặt bằng thi công chậm cũng dẫn tới trượt giá nguyên vật liệu, giá nhân công, phải điều chỉnh tổng mức đầu tư như dự án đường sắt đô thị đoạn Cát Linh - Hà Đông.

Bên cạnh đó, biến động của giá nguyên, nhiên liệu và lương tối thiểu cũng dẫn tới việc tăng mức đầu tư.

Trong khi đó, hiện nay, Việt Nam chưa có các quy chuẩn, định mức, đơn giá áp dụng cho đường sắt đô thị nên việc xác định tổng mức đầu tư còn dựa trên suất đầu tư của công trình tương tự đã và đang xây dựng ở châu Á nên không đạt được độ tin cậy, dẫn đến phải điều chỉnh.

Năng lực tư vấn kém cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên.

Như tại dự án đường sắt đô thị tuyến 2, đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo, trong quá trình tính toán chi phí đầu tư như áp dụng tỷ giá quy đổi, chi phí dự phòng không theo quy định, tính sai khối lượng một số hạng mục chính, đặc biệt là chi phí hệ thống cơ điện cao và không được tư vấn lập dự án phân tích đơn giá chi tiết.

Hay tại dự án Xây dựng tuyến đường sắt đô thị đoạn Bến Thành - Tham Lương, tư vấn đã bỏ sót khối lượng và hạng mục chi phí trong báo cáo khả thi dự án.

Phương Dung