Cần phạt doanh nghiệp chậm trả cổ tức

Cổ tức là yếu tố khá quan trọng để NĐT cân nhắc đầu tư vào doanh nghiệp. Thế nhưng, tại nhiều doanh nghiệp, mặc dù đã sang tháng 3/2012, nhưng một số doanh nghiệp vẫn chưa trả cổ tức năm 2010 cho cổ đông.

Cổ đông CTCP Tập Đoàn Thái Hòa (THV) tỏ ra khá bức xúc khi đến thời điểm này vẫn chưa nhận được cổ tức năm 2010 với tỷ lệ 5% bằng cổ phiếu. Tại thời điểm THV công bố trả cổ tức bằng cổ phiếu, giá cổ phiếu THV xấp xỉ mệnh giá 10.000 đồng/CP, nhưng hiện tại (ngày 15/3/2012) chỉ còn 3.400 đồng/CP. Mặc dù đã quá thời hạn thanh toán cổ tức, nhưng cổ đông không nhận được bất cứ thông tin nào giải thích về tình trạng này từ phía THV.

Trao đổi với PV, đại diện THV cho biết, hồ sơ xin đăng ký lưu ký bổ sung lượng cổ phiếu trả cổ tức cho cổ đông đã được Công ty gửi Sở GDCK Hà Nội (HNX) và Trung tâm Lưu ký chứng khoán từ lâu và hồ sơ này vẫn đang trong quá trình xử lý.  “Khi nào có thông tin phản hồi chính thức từ phía cơ quan chức năng, THV sẽ thông tin chi tiết tới cổ đông, nhà đầu tư”, đại diện THV nói.

Hầu như tất cả các doanh nghiệp trễ hẹn trả cổ tức đều rơi vào tình trạng cạn nguồn tiền

Các trường hợp chậm trả cổ tức bằng tiền phổ biến hơn và có dấu hiệu tăng thêm. CTCP Sông Đà 4 (SD4) thông báo lùi ngày thanh toán cổ tức năm 2010 lần thứ 3 bằng tiền mặt, từ 20/1 sang 20/3. Lý do của SD4 là một số khoản tiền khách hàng trả chưa về tài khoản như cam kết nên chưa thu xếp được nguồn tiền. Trước đó, cũng với lý do này, SD4 đã 2 lần điều chỉnh ngày thanh toán cổ tức bằng tiền mặt theo tỷ lệ 10%. CTCP Sông Đà 3 (SD3) thì khất trả cổ tức bằng tiền mặt năm 2010 đến lần thứ 4. Theo giải thích từ SD3, Công ty chưa cân đối được nguồn tiền, do EVN chậm thanh toán…

Cũng vì lý do “túng thiếu” tiền mặt, HĐQT CTCP Đầu tư Tổng hợp Hà Nội (SHN) đã quyết định hoãn trả cổ tức năm 2010 cho các cổ đông đến hết ngày 30/6/2012. CTCP Sông Đà 9.06 (S96) lùi thời điểm thanh toán cổ tức năm 2010 thêm 6 tháng, từ ngày 30/12/2011 sang ngày 29/6/2012.

Trên thực tế, hầu như các doanh nghiệp trễ hẹn trả cổ tức đều rơi vào tình trạng cạn nguồn tiền tại thời điểm định trả cổ tức. Nhiều doanh nghiệp mặc dù báo cáo kết quả kinh doanh có lãi, nhưng vẫn không có nguồn tiền mặt để chia.

Xét về mặt lý thuyết, trước khi đưa ra tỷ lệ trả cổ tức, doanh nghiệp dựa vào kết quả kinh doanh và lợi nhuận giữ lại và việc này đã được ĐHCĐ thông qua. Do vậy, các doanh nghiệp hoàn toàn có khả năng trả cổ tức, bởi việc chốt thời hạn trả được quyết định khi hoạt động kinh doanh trong kỳ đã được thực hiện xong.

Như vậy, có thể nói, các doanh nghiệp xin lùi thời hạn trả cổ tức đều gặp vấn đề về dòng tiền. Đó là trường hợp doanh nghiệp mặc dù trong báo cáo kết quả kinh doanh có lãi, nhưng dòng tiền từ hoạt động kinh doanh và từ hoạt động tài chính vẫn bị âm. Điều này có nghĩa là, doanh nghiệp có lãi, nhưng tiền đã không ở lại trong túi doanh nghiệp.

Hiện nay, do chưa có quy định cụ thể về trả cổ tức, nhất là thời hạn chi trả, nên nhiều doanh nghiệp “chây ì” trả cổ tức và có những cách chi trả khác nhau. Có doanh nghiệp còn gửi cho cổ đông được lựa chọn phương án nhận cổ tức, đó là trường hợp CTCP Đầu tư và xây dựng số 8 (CIC8).

Cuối năm 2011, CIC8 gửi cổ đông hai phương án chi trả cổ tức năm 2010. CIC8 cho rằng, do thị trường bất động sản đang khó khăn toàn diện nên nhiều sản phẩm chưa bán được. Do đó, việc chi trả cổ tức sẽ được lựa chọn một trong hai phương án.

Với phương án thứ nhất, các cổ đông sẽ nhận cổ tức bằng sản phẩm căn hộ/nền đất tại các dự án do do CIC8 làm chủ đầu tư, với chính sách giá mua ưu đãi. Trong trường hợp cổ đông không nhận cổ tức theo phương án bằng “sản phẩm” như trên, CIC8 sẽ tạm thời vay cổ tức của cổ đông và trả lãi cổ tức trong thời hạn 12 tháng, kể từ ngày 1/1 đến ngày 31/12/2012, với lãi suất 2%/tháng.

Điệp khúc “khất nợ” cổ tức đã trở nên quen thuộc. Nhiều nhà đầu tư cho rằng, cần phải có quy định rõ ràng về thời hạn doanh nghiệp phải trả cổ tức cho cổ đông hay các chế tài xử phạt doanh nghiệp khi chậm trả cổ tức để nhà đầu tư không phải… “tức tận cổ”.