Các ngân hàng Trung Quốc nguy cơ lỗ 350 tỷ USD vì dính đến bất động sản

Cuộc khủng hoảng bất động sản Trung Quốc đang ngày càng tồi tệ hơn khi các dự án bị đình trệ làm niềm tin của hàng trăm nghìn người mua nhà giảm sút, gây ra cuộc tẩy chay thế chấp tại hơn 90 thành phố trên toàn Trung Quốc.

Điều này được các chuyên gia cảnh báo có thể gây rủi ro cho hệ thống rộng lớn hơn. Câu hỏi đặt ra là vấn đề này sẽ tác động đến hệ thống ngân hàng trị giá 56.000 tỷ USD của Trung Quốc ra sao.

Trong một kịch bản tồi tệ nhất, S&P Global Ratings ước tính rằng có 2.400 tỷ nhân dân tệ (356 tỷ USD), tương đương 6,4% các khoản vay thế chấp, đang gặp rủi ro. Trong khi đó, Deutsche Bank AG cũng cảnh báo có ít nhất 7% các khoản vay thế chấp nhà ở đang gặp nguy hiểm. Theo Bloomberg, cho đến nay, các ngân hàng niêm yết báo cáo chỉ có 2.100 tỷ nhân dân tệ trong các khoản vay thế chấp bị quá hạn thanh toán do tác động trực tiếp của cuộc tẩy chay.

Zhiwu Chen, giáo sư tài chính tại Khoa Kinh doanh của Đại học Hồng Kông, cho rằng: "Các ngân hàng đang bị mắc kẹt ở giữa. Nếu họ không giúp các nhà phát triển hoàn thiện dự án thì họ sẽ mất nhiều hơn thế. Nếu họ làm vậy, tất nhiên chính phủ sẽ hài lòng, nhưng họ sẽ phải dính sâu hơn vào những dự án đang bị đình trệ".

Trước sự giảm tốc của nền kinh tế, sự gián đoạn do dịch Covid-19 và tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên cao, Bắc Kinh đang đặt ưu tiên ổn định tài chính và xã hội lên hàng đầu. Những nỗ lực đang được xem xét bao gồm ân hạn các khoản vay thế chấp, cấp vốn cho các nhà phát triển. Nhưng dù bằng cách nào, ngân hàng cũng được kỳ vọng sẽ đóng vai trò tích cực trong các gói cứu trợ bất động sản của nhà nước.

Mức độ tiếp xúc của các ngân hàng Trung Quốc đối với lĩnh vực bất động sản đang cao nhất so với bất kỳ ngành nào khác. Theo dữ liệu từ Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, tính đến cuối tháng 3, có 39.000 tỷ nhân dân tệ dư nợ cho vay thế chấp và 13.000 tỷ nhân dân tệ dư nợ cho vay khác cho các nhà phát triển.

Khi các nhà chức trách Trung Quốc chuyển hướng sang kiểm soát rủi ro, các tổ chức tín dụng có tiếp xúc cao hơn với lĩnh vực bất động sản sẽ chịu sự giám sát chặt chẽ hơn. Tính đến cuối năm 2021, các khoản vay thế chấp chiếm khoảng 34% tổng các khoản vay của Ngân hàng Tiết kiệm Bưu điện Trung Quốc và Ngân hàng Xây dựng Trung Quốc, cao hơn so với mức giới hạn quy định 32,5% dành cho các ngân hàng lớn nhất ở nước này.

Theo nhà phân tích Lucia Kwong của Deutsche Bank, khoảng 7% dư nợ cho vay cầm cố có thể bị tác động nếu các vụ vỡ nợ lan rộng. Ước tính đó vẫn được cho là thận trọng do bà Kwong vẫn chưa thể tiếp cận được thông tin về các dự án chưa hoàn thiện.

Để ngăn ngừa sự sụt giảm, theo một báo cáo của Francis Chan và Kristy Hung - các nhà phân tích tại Bloomberg Intelligence - Trung Quốc có thể sử dụng vốn dư thừa và các điều khoản cho vay thặng dư tại 10 tổ chức tín dụng lớn nhất nước này, với tổng số tiền 4.800 tỷ nhân dân tệ.

Tuy nhiên, các khoản nợ xấu, lên đến 2.900 tỷ nhân dân tệ tính đến cuối tháng 3, đang ngấp nghé mức kỷ lục mới và gây căng thẳng hơn cho nền kinh tế vốn đang phục hồi ở mức chậm nhất kể từ khi đại dịch hoành hành.

Trong khi tổng nợ trên GDP được dự báo sẽ tăng lên mức kỷ lục trong năm nay thì người tiêu dùng trên toàn Trung Quốc đang miễn cưỡng sử dụng nhiều đòn bẩy hơn. Điều đó làm dấy lên lo ngại Trung Quốc có thể đang rơi vào "sự suy thoái về bảng cân đối kế toán", với việc người tiêu dùng và doanh nghiệp cắt giảm chi tiêu và đầu tư.

Tăng trưởng thu nhập khả dụng cũng đang chậm lại, làm ảnh hưởng hơn đến khả năng trả nợ của người mua nhà. Trong khi đó, sự sụt giảm về giá nhà ở tại Trung Quốc đã lan rộng đến 48 trong tổng số 70 thành phố ở nước này, so với mức 20 thành phố hồi tháng 1.

S&P dự báo, doanh số bán nhà có thể giảm 33% trong năm nay trong bối cảnh phong trào tẩy chay thế chất và thanh khoản tiếp tục căng thẳng dẫn đến nhiều vụ vỡ nợ hơn. Theo Teneo, khoảng 28 trong số 100 nhà phát triển đã không trả được nợ trái phiếu hoặc không thương lượng gia hạn nợ với các chủ nợ trong năm qua.

Đầu tư bất động sản, lĩnh vực thúc đẩy nhu cầu hàng hóa và dịch vụ, chiếm khoảng 20% GDP Trung Quốc, cũng đã giảm 9,4% trong tháng 6.

Thu nhập của các ngân hàng cũng đang bị đe dọa. Sau khi ghi nhận mức tăng lợi nhuận nhanh nhất trong gần một thập kỷ vào năm ngoái, các tổ chức cho vay của Trung Quốc đang đối mặt với một năm 2022 đầy thách thức khi chính phủ gây sức ép phải hy sinh lợi nhuận để hỗ trợ nền kinh tế.