Dân sinh
Fica
DTiNewsBức tranh mua bán nợ Việt Nam: Bao giờ thành hình?
Không ai có thể đưa ra một con số rõ ràng, hoặc đưa ra dự đoán ước tính là đã có bao nhiều phần trăm trong số các DN ngừng hoạt động, giải thể, có thể được giải cứu nếu có cơ may bán được nợ, tái cơ cấu tài chính và tiếp tục vận hành trở lại.
Khi gặp nguy nan, nhiều DN đã chọn phương đệ đơn, trình lên các cấp cơ quan có thẩm quyền cao nhất, với một kỳ vọng DN mình sẽ được chú ý, quan tâm, được “lọt” vào “mắt xanh” của một tổ chức NHTM, định chế tài chính nào đó, để được hỗ trợ giải quyết tín dụng, nợ nần, bán nợ và có thể cơ cấu lại DN.
Trong quá khứ, cũng đã có nhiều trường hợp nhờ hoạt động MBN, mà các khoản nợ xấu của DN đã được giải quyết dứt điểm, thậm chí có những trường hợp sau khi được giải cứu, DN đã ăn nên làm ra và ngày càng tấn tới. Trường hợp của Minh Phụng - Epco trong vụ án năm 1997 với khoản nợ NH Công thương VN (Vietinbank) lên tới 11.000 tỉ đồng, trong khi vốn điều lệ của NH này lúc đó chỉ có 1.000 tỉ đồng và gần như bên bờ vực phá sản, nhưng sau đó đã được Vietinbank “xoay xở” và xử lý thành công, dù thời gian xử lý các tài sản thế chấp kéo rất dài, là một ví dụ cho thấy sở hữu năng lực quản trị tốt, có nghiệp vụ xử lý nợ xấu, các NH sẽ có một tài sản vô giá để xử lý nợ xấu tồn đọng có hiệu quả, để giúp DN nhưng cũng là giúp chính mình.
Vấn đề không chỉ là tiền...
Như vậy, lý do khó tăng trưởng vốn điều lệ để kinh doanh của các Cty MBN mới chỉ là một vế. Nội tại tài chính, hoạt động sản và bản chất nợ của các DN đang có nhu cầu giải quyết nợ xấu, lại là một vế khác. Không dễ khớp hai vế này lại với nhau khi ngoài hành lang pháp lý cho thị trường MBN vẫn chưa thực sự thông thoáng, sân “MBN” hiện vẫn chỉ là nới của các định chế tài chính trong nước “đá với nhau”, các dịch vụ kèm theo việc MBN như tư vấn, hỗ trợ tài chính, làm sạch tài sản để bán… cũng chưa phát triển. Và quan trọng nhất, với tỉ lệ nợ xấu chưa thực sự được làm rõ trong hệ thống NH VN hiện tại, với tài sản thế chấp có giá trị nhất và đa phần vẫn là bất động sản, trong bối cảnh thị trường bất động sản lại chưa thực sự tan băng, sẽ là những rào cản để hoạt động MBN của các tổ chức có nhu cầu và chức năng, bị hạn chế.
Giải pháp thiết thực nào “cứu” DN ?
MBN không dành cho đại trà, vậy, có giải pháp nào tốt hơn để cứu các DN “không đáng bị chết” lúc này?
Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh đề xuất, nên thành lập ngay một Quỹ mua nợ xấu DN. Giải thích thêm với DĐDN, ông nói: Trong tình trạng nguy ngập, phá sản, đình trệ sản xuất của DN hiện nay, cần có một Quỹ mua nợ xấu DN mua nợ những DN có thị trường, có công nghệ tiên tiến, có hoạt động sản xuất kinh doanh quy mô lớn, sử dụng nhiều nhân công lao động.., qua đó giúp DN tiếp cận được vốn NH, trở lại hoạt động, tạo công ăn việc làm cho người lao động. Khi hồi phục và tăng trưởng tốt, DN có thể niêm yết cổ phần trên TTCK, Nhà nước có thể bán cổ phiếu và thu hồi vốn đã mua nợ”. Như vậy, một Quỹ mua nợ xấu DN phải được sự hỗ trợ vốn từ phía nhà nước, và có lẽ cũng chỉ có nhà nước mới có thể hỗ trợ được DN lúc này.
Ông Cao Tiến Vị - Chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ CTCP Giấy Sài Gòn đồng thuận với quan điểm này. Theo ông, một Quỹ mua nợ xấu DN lúc này, chính là sự phát sinh từ cung – cầu của thị trường. Hiện nay, cung cho thị trường MBN đã có. Nhu cầu của DN đã sẵn sàng. Nhưng lực mua vẫn phải trông đợi vào sự chia sẻ, bảo trợ DN của nhà nước. Điều này là thuận theo nguyên lý tự nhiên! “Nhưng cần lưu ý rằng khi hình thành, Quỹ phải được sự hỗ trợ của các cơ chế, đảm bảo tính thanh khoản, và sự thống nhất, đồng bộ với việc hoàn thiện hoặc điều chỉnh các Luật có liên quan như Luật phá sản, pháp luật định giá… Điều DN quan tâm nhất hiện nay là có người mua nợ xấu. Điều thứ hai là họ quan tâm việc định giá DN như thế nào để phù hợp cho nhu cầu các bên. Đã và đang có nhiều DN và NH vẫn xúc tiến thoả thuận MBN, nhưng không công bố, cũng đang có nhiều DN chuyển nợ cho các DN có tiềm lực tài chính mạnh hơn, nhưng một sự thoả thuận và định giá hợp lý, không “ép” DN đang vướng nợ là điều không dễ đạt tới” - ông Vị nói.
Trong khi một Quỹ mua nợ xấu DN chưa thể lập tức hình thành, nguồn vốn nào để bổ sung và tài trợ cho Quỹ này cũng chưa thực sự được các chuyên gia hiến kế rõ ràng, có lẽ sẽ còn nhiều DN phải mòn mỏi chờ cơ hội bán nợ, như số phận của nhiều DN bất động sản đã và đang dài cổ chờ một Quỹ mua nợ xấu BĐS, theo đề xuất từ năm 2008, sớm được ra đời.
“ Một cây làm chẳng nên non... ” Trao đổi qua điện thoại với phóng viên, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu Kinh tế Trung ương TS Lê Đăng Doanh đã nhận định: “Với năng lực tài chính hiện có, một DN như DATC không thể nào thực thi được trọng trách hỗ trợ, giải cứu các DN VN! DATC chỉ có thể giải cứu được một vài DN, theo một số mục tiêu, chỉ đích mà Bộ Tài chính đặt ra, nhưng chắc chắn sẽ phải bỏ qua khá nhiều DN vẫn còn có tiềm năng hồi sinh, có thể lấy lại cơ hội làm ăn lành mạnh, nếu họ được cứu trong cơn nguy khốn lúc này” - TS Doanh nói. Trên thực tế, không chỉ DATC mà nhiều Cty xử lý và MBN của các NHTM (AMC), hay của một số CTCP Quản lý Quỹ hiện nay, cũng đều có năng lực tài chính khá khiêm tốn. Hoạt động của các Cty này khá giống nhau, chủ yếu chuyên mua nợ và tài sản tồn đọng DN, xử lý nợ và tài sản khi thực hiện sắp xếp, chuyển đổi DN nhà nước, hay mua lại các khoản nợ xấu từ các NHTM, NHNN, từ các chủ nợ, DN và cơ cấu lại bán cho thị trường. Tuy nhiên, nếu như DATC chỉ với số điều lệ hạn chế hơn 2.000 tỉ đồng và hoạt động lâu nay vẫn chủ yếu là MBN một số NHTM trong lần tái cơ cấu thứ nhất giai đoạn 2001-2004, thì các AMC ngoài MBN, còn có một số nghiệp vụ repo tài sản như là hoạt động tín dụng, nhưng theo TS. Lê Xuân Nghĩa, nguyên Phó Chủ tịch Uỷ ban Giám sát Tài chính quốc gia, thì hoạt động MBN của AMC dành cho NHTM như vậy cũng là rất hạn chế, trong khi đó ở VN quy mô nợ xấu của các NHTM lại rất lớn. |
