Bên bờ vực chiến tranh, chứng khoán Syria vẫn tăng gấp 4 lần VN-Index

Syria – quốc gia nhỏ bé với diện tích chỉ trên 185.000 km2 và dân số khoảng 22,5 triệu người (năm 2012), thế nhưng, mối an nguy của quốc gia này lại gây chấn động mạnh đến diễn biến tài chính toàn cầu trong những ngày qua cũng như thu hút đông đảo sự quan tâm của người dân trên toàn thế giới.

Phần lớn giới đầu tư lo sợ rằng, một cuộc chiến tranh bùng nổ tại Syria sẽ làm gia tăng bất ổn khu vực Trung Đồng, gây gián đoạn nguồn cung dầu cho thế giới. Do vậy, ngay sau tuyên bố tấn công trừng phạt của Mỹ và các nước đồng minh lên Syria, ngay lập tức, thị trường tài chính toàn cầu đã xảy ra một cuộc náo loạn: giá dầu, vàng tăng chóng mặt trong khi chứng khoán vỡ trận.

Đóng cửa phiên giao dịch ngày 28/8, tại Syria, thị trường chứng khoán nước này (DSE) ghi nhận mất 8,4 điểm tương ứng 0,7% xuống 1.189,92 điểm.

Tuy nhiên, thật khó để hình dung rằng, trong vòng 8 tháng đầu năm, chứng khoán Syria vẫn tăng trưởng đầy kỳ diệu bất chấp nội chiến nhấn chìm nền kinh tế trong vòng bất ổn.

Theo quan sát của Dân trí dựa trên cơ sở dữ liệu DSE, kể từ đầu năm 2013 đến nay, chỉ số thị trường chứng khoán Syria đã tăng gần 55% so với đầu năm (tính đến chốt phiên 28/8).

Mức này thậm chí gấp hơn 4 lần so với tốc độ tăng của chứng khoán Việt Nam, vốn được đánh giá là một trong những thị trường “nóng” nhất thế giới. So với đầu năm, VN-Index mới chỉ tăng 13,1%.

Trong năm, chỉ số thị trường chứng khoán Syria từng đạt mức đỉnh 1.237,87 điểm, cao hơn 61,1% so với đầu năm. Do ảnh hưởng của đợt tháo chạy chung của giới đầu tư toàn cầu, với phiên giảm ngày 28/8, chỉ số này đã giảm gần 4% so với mức đỉnh thiết lập ngày 16/7.


Thị trường chứng khoán luôn được xem là tấm phong vũ biểu phản ánh sức khỏe nền kinh tế thế nên không ít người sẽ bất ngờ về sức bật của chứng khoán Syria giữa lúc chính trị bất ổn và nội chiến triền miên.

GDP "bốc hơi" 20 tỷ USD trong 2012 vì nội chiến

Nội chiến Syria bắt đầu từ đầu năm 2011 với những cuộc biểu tình bùng nổ và kéo dài. Thống kê đến tháng 3/2011, lực lượng an ninh đã nổ súng vào người biểu tình nước này, giết chết ít nhất 20 người. Đến nay, sau gần 3 năm xung đột, Tổ chức theo dõi nhân quyền Syria thống kê, tính đến 24/6/2013, đã có tới 100.191 người dân thiệt mạng, trong đó có 3.000 phụ nữ và trên 5.000 trẻ em dưới 16 tuổi.

Ước tính của Viện Tài chính Quốc tế (IIF) cho thấy, cuộc nội chiến đã gây ra thiệt hại nặng nề về người và về cả hệ thống kinh tế, tài chính nước này, mức mất mát vào khoảng gần 20 tỷ USD trong năm 2012. Cùng với đó, đồng nội tệ Syria cũng “bốc hơi” hơn một nửa giá trị.  

Theo thống kê, GDP danh nghĩa của GDP vào khoảng 57,5 tỷ USD năm 2010 trước khi giảm còn gần 46,7 tỷ USD trong 2011. Đến 2012, GDP danh nghĩa nước này giảm mạnh, ước đạt 29,5 tỷ USD và dự kiến giảm xuống 27,4 tỷ USD trong 2013.

Thâm hụt ngân sách quốc gia trở nên tồi tệ trong khi các nhà đầu tư tiếp tục tháo chạy khỏi thị trường nước này khi xung đột không có dấu hiệu chấm dứt.

Trong cơ cấu nguồn thu của Syria có từ 1/4 đến 1/3 đóng góp của dầu mỏ, tuy nhiên khoản thu này lại phụ thuộc vào giá dầu thế giới. Thâm hụt ngân sách Syria dự kiến tăng từ 11% GDP trong 2011 lên 13% GDP trong năm 2013.

Cùng với những biện pháp trừng phạt do Phương Tây, Thổ Nhĩ Kỳ và Liên đoàn Ả Rập áp đặt, tình trạng bạo lực lan rộng đã khiến GDP của Syria thất thoát ít nhất 20% trong năm 2012. Trong khi thâm hụt tài chính tiếp tục nới rộng thì dự trữ chính thức của quốc gia được dự báo sẽ cạn kiệt vào cuối 2013.

Theo đó, dự trữ chính thức của Syria đã sụt giảm từ 19,5 tỷ USD thời điểm cuối năm 2010 xuống còn 10,8 tỷ USD vào cuối 2011, khoảng 3,4 tỷ USD vào cuối 2012. Đến cuối năm 2013, dự kiến con số này chỉ còn 1,5 tỷ USD.

Xung đột cũng khiến nợ Chính phủ Syria tăng mạnh từ khoảng 28,4 tỷ USD cuối 2010 lên 33,2 tỷ USD cuối 2011, tăng lên 48,5 tỷ USD vào cuối 2012. Dự kiến cuối 2013, nợ Chính phủ Syria sẽ ở con số kỷ lục là 56,7 tỷ USD.