Bất thường cước container tăng gấp 10 lần, khủng hoảng giá "chưa từng có"

Cục Hàng hải Việt Nam cho biết, nguyên nhân của tình trạng trên là do đại dịch Covid-19 lây lan trên quy mô toàn cầu, buộc các nước phải đồng loạt áp dụng biện pháp kiểm soát đi lại, hoạt động giao thương.

Nhiều cảng biển ở châu Âu, Mỹ hiện đang trong tình trạng tắc nghẽn, hàng triệu container bị kẹt tại các cảng gây ra tình trạng thiếu container rỗng để đóng hàng hoặc thiếu tàu biển vận tải hàng hóa.

Theo Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam, từ tháng 11/2020 các doanh nghiệp thủy sản đều "đứng - ngồi không yên" vì hầu hết các hãng tàu thông báo tăng giá cước vận chuyển hàng container, với mức tăng từ 2 - 10 lần (tùy theo chặng).

Điển hình, cước thuê container đi Anh tháng 10/2020 là 1.420 USD/cont 20 feet, đến tháng 11/2020 tăng lên 5.420 USD/container 20 feet. Con số này được dự báo sẽ đạt ngưỡng 7.200USD.

Mặc dù giá thuê cao nhưng doanh nghiệp vẫn rất khó đặt được container. Ngay cả khi đăng ký được container đóng hàng đưa ra cảng để lên tàu xuất khẩu nhưng vì thiếu hụt lượng container dẫn đến các hãng tàu liên tục hoãn chuyến, có nhiều tàu phải hoãn đến 10-15 ngày.

Việc chậm trễ đơn hàng xuất khẩu, nhất là các đơn hàng phải giao để kịp thời hạn hợp đồng có thể gây thiệt hại lớn cho các doanh nghiệp. Cùng với những bất cập về giá cước, phụ phí hãng tàu nước ngoài đang thu cũng trở thành gánh nặng đối với chủ hàng Việt Nam.

Đại diện Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam liệt kê hơn 10 loại phí cụ thể với một container, doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam phải chịu như: Phí chứng từ, phí xếp dỡ, phí vệ sinh container, phí cân bằng container, phí khai trọng lượng… tổng chi phí từ 500 - 520 USD/container 40 feet và khoảng 350 USD/container 20 feet. Trong cơ cấu phụ phí này, doanh nghiệp phải chịu rất nhiều bất cập.

Từ cuối tháng 10/2020, nhiều hãng tàu như: Wan Hai Lines Ltd., Heung A Line, Yaming Shipping Vietnam, Cosco Shipping Lines… còn đồng loạt gửi thông báo yêu cầu tăng phụ phí Rate Retoration từ 50 - 200 USD/cont đối với hàng container xuất khẩu từ Việt Nam đi các thị trường châu Á. Ngoài ra, hãng tàu Yaming Shipping Vietnam cũng ra thông báo tăng phí phụ phí mùa cao điểm từ 150 - 450USD.

Theo đại diện Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam, tình trạng "phí chồng phí" đã đẩy chi phí logistics tăng cao, tác động không nhỏ đến khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Việt trên thị trường thế giới.

Liên quan đến việc tăng giá cước "phi mã" của hãng tàu nước ngoài, đại diện Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công thương cho rằng dù nguyên nhân của thực trạng này có phần khách quan từ ảnh hưởng của dịch Covid-19 nhưng đây được coi là một cuộc khủng hoảng giá cước chưa từng có tại Việt Nam. Có những chuyến đi Bắc Âu, giá cước vượt đến 10.000 USD/container là điều không chấp nhận được.

Cục Xuất nhập khẩu đã đề xuất cơ quan có thẩm quyền kiểm tra việc chấp hành quy định về khai báo việc tăng giá, phụ phí của hãng tàu như thế nào, có tình trạng hãng tàu bắt tay với nhau để trục lợi hay không...