20 tỷ USD hàng Trung Quốc “lọt” vào Việt Nam không qua kiểm soát?

Phát biểu tại phiên thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội sáng nay 8/6, đại biểu Mai Hữu Tín (Bình Dương) cho hay, việc mất cân đối rất lớn trong giao dịch thương mại với Trung Quốc là việc chúng ta đã nói nhiều, bàn nhiều, nhưng chưa có một giải pháp hữu hiệu thật sự.

Theo ông Tín, vấn đề lớn hơn, nguy hiểm hơn đối với nền kinh tế Việt Nam không chỉ ở con số thâm hụt thương mại đó mà là con số về chênh lệch xuất nhập khẩu số liệu thống kê giữa tổng cục thống kê 2 nước. “Chênh lệch này cho thấy khuynh hướng ngày càng bất lợi cho phía Việt Nam”, đại biểu Tín nhận định.

Lấy dữ liệu năm 2014 của Tổng cục Thống kê Trung Quốc, đại biểu Tín cho hay, Trung Quốc nhập khẩu từ Việt Nam 19,9 tỷ USD, cao hơn trên 30% so với con số công bố của Tổng cục Thống kê Việt Nam. Trung Quốc lại xuất khẩu vào Việt Nam 63,7 tỷ USD, cao hơn đến 45% so với con số của Tổng cục Thống kê Việt Nam công bố.

Những con số trên chỉ ra rằng, “năm 2014, thâm hụt thương mại của Việt Nam với Trung Quốc là 43,8 tỷ USD, cao hơn rất nhiều so với con số 28,9 tỷ USD mà chúng ta công bố, một khoảng chênh lệch gần 15 tỷ USD. Cũng có nghĩa là nhập khẩu từ Trung Quốc đã chiếm tới gần 38% tổng kim ngạch nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam chứ không chỉ là 30% theo con số công bố của Việt Nam, ông Tín phân tích.

Vẫn biết sự khác biệt về số liệu xuất nhập khẩu của cơ quan thống kê các nước là việc bình thường, nhưng theo vị đại biểu Quốc hội Bình Dương, đồng thời là Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, cũng chỉ ra khá nhiều điều bất bình thường.

Theo Tổng cục Thống kê Việt Nam, chi phí vận chuyển và bảo hiểm chiếm khoảng 6,6% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu. Còn theo đại biểu Tín, với hai nước láng giềng có chung biên giới rất dài như Việt Nam và Trung Quốc thì chi phí vận chuyển và bảo hiểm thực tế không thể lớn hơn tỉ lệ 6,6% này được.

Do vậy nếu Việt Nam ghi nhận 14,9 tỷ USD xuất khẩu cho Trung Quốc cho năm 2014 thì con số mà Trung Quốc ghi nhận nên vào khoảng 15,9 tỷ USD. Thế nhưng con số Trung Quốc ghi nhận lại là 19,9 tỷ USD, cao hơn khoảng 4 tỷ USD.

Nếu giữa 2 nước còn có các hoạt động xuất nhập khẩu tiểu ngạch ở biên giới chưa được ghi nhận đầy đủ và chắc chắn cũng chiếm một phần trong khác biệt 4 tỷ USD này.

Nhưng phần còn lại là gì? Theo ông Tiến, chỉ có thể giải thích là phần lớn trong số hàng hóa Việt Nam xuất khẩu lậu sang Trung Quốc. Tại sao lại có xuất khẩu lậu trong khi chúng ta hết sức khuyến khích xuất khẩu với hầu hết các mặt hàng xuất khẩu có thuế suất bằng 0% và doanh nghiệp xuất khẩu được hoàn thuế giá trị gia tăng?

“Lời giải thích hợp lý kế tiếp chỉ có thể, đó là loại mặt hàng Việt Nam cấm xuất khẩu hoặc xuất khẩu phải chịu thuế. Theo tôi, đó là tài nguyên khoáng sản của Việt Nam”, vị đại biểu này lập luận.

Về nhập khẩu, ông Tín cho hay, giá trị nhập khẩu từ Trung Quốc mà Việt Nam ghi nhận lẽ ra phải cao hơn giá trị mà Trung Quốc ghi nhận. Nhưng chỉ riêng năm 2014, hơn 20 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc lọt vào lãnh thổ Việt  Nam không qua ghi nhận của các cơ quan chức năng Việt Nam. Đó là các loại hàng hóa quần áo, mỹ phẩm, bánh kẹo, điện thoại di động…

Tức là các mặt hàng này không hề chịu thuế, không phải qua các hàng rào quản lý kỹ thuật của Việt Nam và tha hồ tung hoành, cạnh tranh không công bằng với hàng hóa từ các nguồn khác, nhất là với hàng hóa của các doanh nghiệp Việt Nam sản xuất tại Việt Nam…

 Nguyễn Hiền