Phát hiện nhiều chất diệt ung thư trong sinh vật biển Việt Nam

Các nhà khoa học của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam vừa công bố phát hiện quan trọng về các hợp chất có khả năng tiêu diệt tế bào ung thư được tìm thấy trong san hô, da gai và một số loài sinh vật biển tại vùng biển Khánh Hòa - Bình Thuận.

Kết quả này mở ra cơ hội trong nghiên cứu và phát triển dược liệu biển nhằm hỗ trợ điều trị ung thư.

Tiềm năng từ dược liệu biển

Dự án "Nghiên cứu tiềm năng dược liệu biển tại vùng biển Nam Trung Bộ" do Viện Hóa học (trước đây là Viện Hóa sinh biển), Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam thực hiện, nhằm tìm kiếm các hợp chất sinh học có giá trị trong chăm sóc sức khỏe.

Nghiên cứu này được triển khai qua 6 hợp phần, mang lại nhiều kết quả đáng chú ý.

Một trong những hợp phần quan trọng là "Nghiên cứu khai thác các hợp chất trao đổi thứ cấp từ san hô và da gai theo định hướng hoạt tính chống ung thư và kháng viêm".

Các nhà khoa học đã thu thập 30 mẫu từ 7 loài san hô và động vật da gai ở vùng biển vịnh Vân Phong (Khánh Hòa), Ninh Thuận và Bình Thuận.

Phát hiện 27 hợp chất mới có hoạt tính sinh học cao

Từ các mẫu thu thập, nhóm nghiên cứu đã phân lập và xác định cấu trúc hóa học của 72 hợp chất, trong đó có 27 hợp chất hoàn toàn mới, bao gồm:

- 10 hợp chất từ Huệ biển

- 3 hợp chất từ Hải sâm

- 1 hợp chất từ Sao biển

- 13 hợp chất từ San hô mềm

Các thí nghiệm sinh học cho thấy một số hợp chất tritecpen saponin có hoạt tính rất mạnh trên tất cả năm dòng tế bào ung thư được thử nghiệm, trong khi một số hợp chất naphthopyrone thể hiện khả năng tiêu diệt tế bào ung thư một cách chọn lọc.

Nghiên cứu động vật thân mềm biển - thêm 18 hợp chất mới

Ngoài san hô và da gai, dự án còn tập trung vào các động vật thân mềm biển tại khu vực Nam Trung Bộ.

Qua nghiên cứu, các nhà khoa học đã phát hiện 18 hợp chất mới từ 5 mẫu động vật thân mềm. Một số hợp chất này có khả năng gây độc tế bào ung thư đáng kể, đặc biệt trên các dòng tế bào ung thư tuyến tiền liệt và ung thư phổi. Đây là hướng đi đầy triển vọng trong việc tìm kiếm các hoạt chất có tiềm năng ứng dụng trong điều trị ung thư.

Dự án cũng bao gồm nghiên cứu về các hợp chất có hoạt tính sinh học từ hải miên (bọt biển) tại khu vực Khánh Hòa - Bình Thuận.

Các nhà khoa học đã phân lập được 84 hợp chất, trong đó có 23 hợp chất có cấu trúc hóa học hoàn toàn mới. Đặc biệt, 5 hợp chất mang 4 bộ khung carbon chưa từng được ghi nhận, cho thấy sự độc đáo của hệ sinh thái biển Việt Nam.

Hướng đi mới cho ngành dược liệu biển

PGS.TS Phạm Văn Cường, Chủ trì Dự án, nhận định rằng phát hiện này không chỉ thúc đẩy sự phát triển của ngành nghiên cứu hóa sinh biển mà còn tạo tiền đề cho việc khai thác hợp lý tài nguyên sinh vật biển, phục vụ công tác chăm sóc sức khỏe.

Ông nhấn mạnh, để khai thác tối ưu nguồn tài nguyên này, cần tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về các hợp chất sinh học mới từ nhiều nhóm sinh vật biển khác, bao gồm hải miên, san hô, vi sinh vật biển, lipid, vi tảo và động vật thân mềm.

Đặc biệt, tập trung vào các hợp chất có hoạt tính chống ung thư và kháng vi sinh vật nhằm mở rộng tiềm năng ứng dụng trong y học.