Tranh cãi về việc tìm thấy lăng mộ của mẹ Alexander Đại đế

Các nhà khảo cổ lần đầu tiên phát hiện ra lăng mộ vào năm 1850, cách địa điểm khảo cổ Pydna của Hy Lạp không xa. Ngôi mộ đã được các nhà khảo cổ học nghiên cứu nhiều lần kể từ đó. Gần đây, Athanasios Bintas, một giáo sư danh dự về nghiên cứu Hy Lạp tại Đại học Niš ở Serbia, đã kiểm tra lăng mộ và giờ đây cho biết nó được dùng để chôn cất các hoàng thái hậu Olympias.

Được làm bằng đá, lăng mộ dài 22m và có nhiều buồng. Thiết kế của ngôi mộ đã khiến các nhà khảo cổ học xác định nó có niên đại vào cuối thế kỷ thứ tư đến đầu thế kỷ thứ ba trước Công nguyên. Vì lăng mộ đã bị cướp vào thời cổ đại nên không có thi thể hoặc đồ dùng nào được tìm thấy bên trong.

Alexander Đại đế đã chinh phục một đế chế rộng lớn trải dài từ Macedonia đến Afghanistan. Sau khi ông qua đời vào năm 323 trước Công nguyên, đế chế của ông sụp đổ, với các tướng lĩnh và quan chức của ông tranh giành nhau quyền kiểm soát. Giữa sự hỗn loạn này, mẹ của Alexander Đại đế nỗ lực bảo vệ Alexander IV (con trai nhỏ của Alexander Đại đế) và mẹ của cậu bé là Roxane, một trong những người vợ của Alexander. Một quan chức tên là Cassander cố gắng giành quyền lực ở Macedonia và tìm cách giết con trai và vợ của Alexander, theo các ghi chép lịch sử cổ đại.

Các lực lượng trung thành với hoàng thái hậu Olympias bất lực trong việc chống lại Cassander. Cassander sau đó đã giết chết hoàng thái hậu Olympias trước khi sát hại Alexander IV và Roxane vào năm 309 trước Công nguyên.

Mặc dù các nguồn tin lịch sử nói rằng, Cassander không cho phép hoàng thái hậu Olympias được chôn cất đàng hoàng, Bintas vẫn khẳng định rằng hài cốt của bà được chôn trong ngôi mộ đá công phu này.

Bintas nói: "Một nữ hoàng đã chết không còn nguy hiểm đối với Cassander. Ngôi mộ có thể là một cấu trúc khiêm tốn hơn vào thời điểm chôn cất; nhưng vào năm 288 trước Công nguyên khi cháu trai của Olympias là Pyrrhus trở thành vua của Macedonia, ông đã mở rộng lăng mộ của bà.

Kích thước lớn của ngôi mộ, tuổi của nó và sự gần gũi của nó với Pydna (nơi Olympias bị đánh bại) đều ủng hộ tuyên bố rằng đó là lăng mộ của Olympias, Bintas nói. Những dòng chữ được tìm thấy cách ngôi mộ không xa có những dòng có vẻ như đề cập đến ngôi mộ của Olympias, cho thấy rằng nó có thể ở gần đó.

Các học giả phản ứng

Năm học giả không liên quan đến nghiên cứu này hoặc nghi ngờ về tuyên bố hoặc muốn có thêm thông tin về nghiên cứu của Bintas trước khi đưa ra ý kiến của họ.

Elizabeth Carney, giáo sư khoa học nhân văn tại Đại học Clemson, Nam Carolina, Mỹ, người đã tiến hành nghiên cứu sâu rộng cho biết: "Còn quá sớm để nói đây có phải là lăng mộ của Olympias hay không, đặc biệt là dựa trên cơ sở rất ít bằng chứng cụ thể."

Ian Worthington, giáo sư lịch sử cổ đại tại Đại học Macquarie ở Sydney, Australia, bày tỏ nghi ngờ đây là lăng mộ của Olympias. Các nguồn cổ xưa, Worthington lưu ý, rõ ràng rằng Cassander đã không cho phép Olympias được chôn cất đàng hoàng; và vì Cassander sợ những cuộc nổi loạn, ông ta sẽ cấm một ngôi mộ như vậy có thể dùng để tập hợp các đối thủ của Cassander.

Vào thời điểm Cassander qua đời vào năm 297 trước Công nguyên, gần 20 năm đã trôi qua kể từ cái chết của Olympias; Worthington nói rằng ông nghi ngờ rằng có người sẽ gặp rắc rối trong việc xây dựng một lăng mộ công phu vào thời điểm đó.

Một học giả khác, Robin Lane Fox, một thành viên danh dự của các tác phẩm kinh điển tại Đại học Oxford, Anh thậm chí còn nghi ngờ hơn. Fox nói: "Không có bằng chứng mới ở đây."

Một người ủng hộ tuyên bố của Bintas, Liana Souvaltzi đã tìm thấy một ngôi mộ vào những năm 1990 tại Siwa Oasis ở Ai Cập mà bà tin rằng đó là của Alexander Đại đế.