Proxima b: 7 câu hỏi lớn về hành tinh mới ở ngay cạnh chúng ta

Có người ngoài hành tinh trên Proxima b hay không?

Tại thời điểm này, không ai có thể khẳng định điều đó. Proxima b có một vài đặc điểm tương tự với Trái đất, chẳng hạn như khối lượng và nhiệt độ, những điểm này nâng cao cơ hội tìm thấy sự sống ở đó. Tuy nhiên, hành tinh này cũng rất khác với Trái đất: một mặt của hành tinh này có lẽ vĩnh viễn nằm trong ánh sáng ban ngày, mặt còn lại thì vĩnh viễn trong bóng tối. Sự sống có thể tiến hóa trong những điều kiện như vậy, nhưng cũng thật khó để nói trước, vì chúng ta chỉ biết đến mỗi một ví dụ khác – đó là chính chúng ta. Trong mọi trường hợp, nếu thực sự có sự sống tồn tại trên Proxima b, có nhiều khả năng đó sẽ là các vi khuẩn chứ không phải những con người nhỏ bé màu xanh lá cây.

Làm cách nào để có thể biết chắc chắn điều đó?

Ưu tiên số 1 là việc xác định liệu Proxima b có bầu khí quyển hay không. Nếu chúng ta có thể phát hiện bầu khí quyển của hành tinh này và nghiên cứu thành phần hóa học của nó, điều đó có thể sẽ cho chúng ta biết liệu có sự sống tồn tại hay không. Các dấu hiệu của khí ô xy và mê-tan - có thể phân tích một cách nhanh chóng – sẽ là một dấu hiệu mạnh mẽ cho sự sống vì nó cho thấy bầu khí quyển nhận được một nguồn cung cấp các loại khí này thường xuyên. Các chất khí khác, chẳng hạn như chlorofluorocarbons (CFC) có thể cho thấy những người ngoài hành tinh có trí thông minh đã làm ô nhiễm hành tinh của họ - giống như chúng ta làm ô nhiễm Trái đất, trong khi khí ê-tan có thể tiết lộ về một thế giới đã bị tuyệt chủng.

Sẽ mất nhiều thời gian để tìm hiểu điều đó?

Thật không may là đúng như vậy. Trừ phi chúng ta có may mắn, và xảy ra một trường hợp là từ trái đất có thể nhìn thấy Proxima b vượt qua phía trước ngôi sao chủ của nó. Nếu không, ít nhất trong vòng 10 năm tới, chúng ta vẫn sẽ không có kính thiên văn nào đủ mạnh để có thể nhìn được bầu khí quyển của nó.

Thay vì thế, chúng ta có thể lên thăm quan hành tinh đó hay không?

Về cơ bản, một phi thuyền mang theo cả phi hành đoàn là không thể thực hiện được với công nghệ hiện nay, thậm chí cả việc gửi một rô-bốt thăm dò cũng là một thử thách. Proxima Centauri nằm cách chúng ta 4,25 năm ánh sáng, tương đương với khoảng 40 nghìn tỉ km. Điều đó có nghĩa là tốc độ ánh sáng sẽ là tốc độ nhanh nhất có thể của một cuộc hành trình - và cũng vượt quá khả năng của chúng ta ở thời điểm hiện tại – thì cũng mất tới vài năm để đến đó. So sánh với phi thuyền New Horizon đã mất gần một thập kỷ để đi được một chặng đường khoảng 5 tỉ km để đến thiên thể Pluto vào năm ngoái, thì nhiệm vụ tương tự để tới được Proxima b sẽ kéo dài hàng thiên niên kỷ.

Chúng ta không thể chế tạo được một cái gì đó nhanh hơn nữa hay sao?

Những nỗ lực ban đầu hiện đang được tiến hành. Một dự án được gọi là Breakthrough Starshot với mục đích gửi các tàu thăm dò siêu nhỏ tới hệ sao Alpha Centauri – trong đó Proxima Centauri cũng là một phần của hệ sao này – sử dụng máy phát laser để đạt được 1/5 tốc độ ánh sáng. Điều này có thể giảm thời gian của cuộc hành trình xuống còn 20 năm. Tuy nhiên, phải mất vài thập kỷ nữa những tàu thăm dò như vậy mới có thể ra mắt, nếu thực sự có thể phóng chúng khỏi mặt đất. Dự án này sẽ cần tiêu tốn nhiều tỉ USD để đạt được thành công.

Vậy gửi một thông điệp tới đó thì thế nào?

Đó là điều chúng ta có thể làm được. Các nhà thiên văn học đã sử dụng các kính thiên văn vô tuyến khổng lồ để phát đi các thông điệp tới những hệ sao khác, mặc dù một số người cho rằng chúng ta nên giữ im lặng để đề phòng sẽ thu hút sự chú ý của những người ngoài hành tinh không thân thiện. Nếu chúng ta quyết định gửi một thông điệp tới Proxima b, nó sẽ mất 4,25 năm để tới được đó, và bất kỳ tín hiệu trả lời nào cũng sẽ mất một khoảng thời gian tương tự để quay lại Trái đất, vì thế, sẽ phải mất đến gần một thập kỷ cho tới khi chúng ta nghe được bất kỳ điều gì.

Có hành tinh nào tương tự như Proxima b hay không?

Chắc chắn là có. Hành tinh GJ 667Cc - được phát hiện vào năm 2012 bởi cùng nhóm nghiên cứu phát hiện ra Proxima b – cũng được cho rằng đó là một hành tinh đá và có khả năng sinh sống được – giống như rất nhiều các hành tinh khác. Các dữ liệu từ kính viễn vọng không gian Kepler của NASA cho thấy có khoảng 40% các ngôi sao sẽ có hành tinh có thể có sự sống giống như hệ mặt trời của chúng ta hoặc Proxima Centauri, có nghĩa là trong dải Ngân Hà sẽ có khoảng 40 tỉ hệ sao có sự sống.

Anh Thư (Tổng hợp)