Nhà máy Chernobyl bị mất điện, đối mặt nguy cơ tái diễn thảm họa hạt nhân?

Tối 9/3 (theo giờ Việt Nam), công ty năng lượng nhà nước của Ukraine chính thức thông báo nhà máy điện hạt nhân tại Chernobyl và tất cả các cơ sở trong khu vực đã bị ngắt kết nối hoàn toàn và hiện không có điện để hoạt động.

Như vậy, khoảng 20.000 thanh nhiên liệu đã qua sử dụng của nhà máy sẽ không còn được đảm bảo làm mát trong điều kiện lý tưởng. Các quan chức Ukraine nhanh chóng lên tiếng cảnh báo rằng điều này có thể làm tăng khả năng bay hơi và dẫn điện của vật liệu hạt nhân, khiến các nhân viên của nhà máy đối mặt nguy hiểm từ rò rỉ phóng xạ.

Tuy nhiên, một số chuyên gia năng lượng hạt nhân lại cho rằng do các thanh nhiên liệu đã qua sử dụng hiện có tuổi đời trên 20 năm và được đưa về mức lạnh hơn nhiều so với ban đầu, nên sự kiện này khó có thể xảy ra.

"Các thanh nhiên liệu đã qua sử dụng có tuổi thọ tối thiểu là 22 năm. Chúng có rất ít nhiệt để tản ra môi trường bên ngoài", Mark Nelson, giám đốc điều hành của Quỹ Năng lượng Bức xạ, người chuyên tư vấn cho các công ty và tổ chức phi lợi nhuận về năng lượng hạt nhân cho biết. "Nhiệt của chúng đủ thấp để duy trì hàng tuần hoặc thậm chí hàng tháng để phát tán ra bên ngoài".

Trước đó, các lực lượng Nga đã tấn công cơ sở nhà máy hạt nhân của Ukraine vào ngày 24/2, và chiếm giữ khu vực cho tới nay. Ngay sau cuộc tấn công, dữ liệu trực tuyến từ hệ thống giám sát bức xạ tự động của khu vực lân cận Chernobyl cũng đã cho thấy bức xạ gamma liên tục tăng gấp 20 lần so với mức bình thường tại nhiều điểm quan sát, khiến nhiều chuyên gia lo lắng.

Ngày 9/3, khi sự việc mất điện xảy ra tại nhà máy Chernobyl, Cơ quan Bảo vệ Thông tin và Truyền thông Đặc biệt của Nhà nước Ukraine (SSSCIP) đã lên tiếng khẳng định thiệt hại này là do lực lượng quân đội Nga chiếm đóng tại cơ sở gây ra, dù vẫn chưa có bất kỳ xác minh độc lập nào về nguyên nhân.

Hiện, ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba đang kêu gọi các bên ngừng bắn để khôi phục điện, đồng thời cho biết các máy phát điện diesel dự trữ của nhà máy Chernobyl chỉ có thể duy trì tối đa 48 giờ.

Trong khi đó, các quan chức từ Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế của LHQ (IAEA) đã bày tỏ sự lo lắng ngày càng gia tăng đối với sức khỏe của các nhân viên nhà máy tại Chernobyl - những người đã bị bắt giữ làm con tin trong suốt hai tuần qua.

Được biết, các nhân viên tại cơ sở chủ yếu chịu trách nhiệm đảm bảo việc xử lý an toàn chất phóng xạ bên trong các lò phản ứng không còn hoạt động của nhà máy. Tuy nhiên, kể từ khi Nga chiếm đóng khu vực, công việc này đã bị đình trệ. Trước khi sự cố mất điện xảy ra, giới chức Ukraine chỉ có thể liên lạc với các công nhân qua email.

"Tôi hết sức lo ngại về tình hình khó khăn và căng thẳng mà các nhân viên tại nhà máy điện hạt nhân Chernobyl phải đối mặt, cũng như những rủi ro tiềm ẩn mà điều này dẫn đến đối với an toàn hạt nhân", Tổng giám đốc IAEA Rafael Grossi cho biết. "Tôi kêu gọi các lực lượng kiểm soát địa phương khẩn trương tạo điều kiện thuận lợi cho việc luân chuyển nhân sự ở đó một cách an toàn".

Trước đó, một cảnh báo từ IAEA cũng cho rằng các nhân viên tại cơ sở chỉ được tiếp cận với thực phẩm, nước uống và thuốc chữa bệnh ở một mức độ hạn chế, khiến cho tình huống của họ đã trở nên thêm phần tồi tệ.