Cá mập từng "suýt" bị tuyệt chủng 19 triệu năm trước

Khoảng 90% cá mập đã biến mất khỏi đại dương trong vòng chưa đầy 100.000 năm, nhưng không rõ tại sao và liệu chúng có chết đi trong một ngày, vài tuần, vài năm hay thậm chí hàng nghìn năm hay không. 

Sự kiện tuyệt chủng này đã làm thay đổi đáng kể môi trường biển cổ đại, theo nghiên cứu được công bố vào ngày 3/6 trên tạp chí Science.

Đồng tác giả Elizabeth Sibert, một nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại Viện Nghiên cứu Khí quyển của Đại học Yale, cho biết: "Cá mập đã tồn tại khoảng 400 triệu năm; chúng đã vượt qua rất nhiều vụ tuyệt chủng hàng loạt".

Tuy nhiên, trong thời kỳ đầu của kỷ nguyên Miocen, một điều gì đó "rõ ràng đã xảy ra gần như quét sạch nhiều nhóm cá mập trên bề mặt của Trái Đất".

Hiện tại chỉ còn là những hóa thạch cực nhỏ của vảy cá mập (gọi là răng giả) và răng cá bị chôn sâu bên trong lớp trầm tích dưới đáy đại dương. 

Thông qua nghiên cứu, bà Sibert và một nhóm các nhà khoa học khác trước đây đã phát hiện ra rằng số lượng cá mập trong các hóa thạch như vậy đã giảm đáng kể cách đây 19 triệu năm, nhưng không rõ liệu sự sụt giảm này có biểu hiện của một sự kiện tuyệt chủng hay không. 

Đồng thời, các nhà nghiên cứu cũng muốn tìm hiểu xem liệu sự đa dạng về số lượng các loài cá mập khác nhau cũng suy giảm theo hay không. 

Ngay sau đó, các nhà khoa học đi tìm và đưa ra kết luận rằng sự kiện tuyệt chủng trong kỷ nguyên Miocen đã xóa sổ từ 70% đến 90% số loài cá mập và 90% cá thể cá mập. "Và sự biến mất đó đã làm thay đổi đáng kể môi trường sinh thái biển, phá vỡ sự ổn định của 45 triệu năm", bà Sibert cho biết thêm.

Trong 50 năm qua, số lượng cá mập đã giảm hơn 70%, do đánh bắt quá mức và các hoạt động khác của con người, bao gồm cả biến đổi khí hậu làm ấm các đại dương. Một phần tư số loài cá mập tồn tại ngày nay hiện đang bị đe dọa tuyệt chủng. 

Cá mập và các động vật ăn thịt biển khác đóng một vai trò vô giá trong việc giữ cân bằng hệ sinh thái đại dương. Bà Sibert nói rằng: "Những thay đổi lớn này trong các quần thể sinh vật biển lớn và sự đa dạng có thể gây ra những tác động mạnh mẽ có thể thay đổi hệ sinh thái mãi mãi".

Sự kiện tuyệt chủng Miocen đã thay đổi cơ bản và thực sự phá vỡ toàn bộ hệ sinh thái đại dương và khiến nó chuyển sang một trạng thái hoàn toàn mới. 

Cá mập vẫn chưa phục hồi về sự đa dạng và số lượng sau sự kiện tuyệt chủng lớn dường như đã xảy ra cách đây 19 triệu năm. "Và một lần nữa chúng ta đang gần như chạm tới "điểm giới hạn" đó một lần nữa", bà Sibert cho biết.