Vì sao Hà Nội đứng đầu cả nước về điểm 10 lẫn điểm 1 thi tốt nghiệp THPT?

Ba năm liên tiếp dẫn đầu số điểm liệt

Thống kê từ dữ liệu điểm thi tốt nghiệp THPT năm 2023, toàn quốc có 656 bài thi bị điểm liệt (từ 1 trở xuống). Các điểm thi của Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội có 76 bài thi thuộc nhóm này, chiếm 11,58%, cao nhất cả nước.

Tuy nhiên, cũng Hà Nội dẫn đầu 63 tỉnh thành về số điểm 10 với 1.232/16.427 bài thi, chiếm 7,49%. Con số này nhiều hơn TP.HCM 213 bài thi và gấp 2,43 lần địa phương đứng thứ 10 trong bảng xếp hạng là An Giang.

Việc dẫn đầu về điểm 10 lẫn điểm 1 của Hà Nội không phải hiện tượng mới. Kể từ năm 2015, khi kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia đầu tiên được tổ chức cho đến nay, Hà Nội luôn có mặt trong top 10 tỉnh, thành có nhiều điểm 10 nhất lẫn top 10 tỉnh, thành có nhiều điểm liệt nhất.

Cụ thể, năm 2022, Hà Nội có 167 điểm liệt trong số 842 thí sinh trượt tốt nghiệp; trong đó môn ngoại ngữ chiếm tỷ lệ cao nhất với 60 thí sinh. Năm 2021, Hà Nội có 209 điểm liệt, trong đó môn lịch sử chiếm tỷ lệ cao nhất với 76 thí sinh.

Như vậy, tới năm 2023, Hà Nội đã có 3 năm liên tiếp đứng đầu "danh sách đen" mặc dù số điểm liệt giảm mạnh qua các năm.

Ở "danh sách đỏ", năm 2022, Hà Nội đứng thứ 2 cả nước về số điểm 10 với 389 điểm. Năm 2021, Hà Nội đứng đầu bảng này với 2.239 điểm 10. Năm 2020, Hà Nội cũng ở top 1 với 416 điểm 10.

Tuy nhiên, thứ hạng của Hà Nội trên bảng tổng sắp điểm trung bình các môn thi thua xa nhiều tỉnh khác, trong đó có TPHCM.

Điểm trung bình các môn thi của Hà Nội năm nay chỉ đạt 6,585, xếp hạng 20, kém TPHCM 9 bậc.

Năm 2022, Hà Nội đạt mức điểm trung bình 6,445, xếp thứ 25, giữ nguyên thứ hạng của năm 2021 và tụt 2 bậc so với năm 2020 (thứ hạng 23).

Năm 2018 và 2019, Hà Nội xếp thứ hạng 26. Năm 2017, Hà Nội xếp thứ hạng 14 và năm 2016 là thứ hạng 19. 

Như vậy, qua 8 năm với 8 mùa thi tốt nghiệp THPT, thứ hạng của Hà Nội liên tục biến động mạnh và ngày càng xa top 15 tỉnh, thành có điểm trung bình các môn thi cao nhất cả nước. Trong khi đó, TPHCM luôn có mặt trong top 15.

Điểm tích cực của kỳ thi năm nay là Hà Nội tăng được 5 bậc trên bảng xếp hạng, đạt mục tiêu mà Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố đề ra tại hội nghị nâng cao chất lượng kỳ thi tốt nghiệp THPT ngày 13/4.

Điểm liệt và thứ hạng không phản ánh chất lượng thí sinh Hà Nội

Trao đổi với phóng viên Dân trí, Hiệu trưởng một trường THPT tại Hà Nội cho rằng số điểm liệt cao và điểm trung bình các môn thi thấp không phản ánh đúng bản chất chất lượng thí sinh Hà Nội so với các tỉnh thành khác tại kỳ thi tốt nghiệp THPT.

Theo phân tích của vị hiệu trường, có ba nguyên nhân quan trọng dẫn tới hiện trạng trên.

Thứ nhất, một số lượng lớn học sinh Hà Nội tham gia xét tuyển đại học bằng nhiều phương thức như thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy, sử dụng kết quả các bài thi chuẩn hóa như SAT, ACT, A-Level, AP, IB, IELTS… Do đó, nhóm thí sinh này không đặt nặng vấn đề ở bài thi tốt nghiệp THPT. 

Thứ hai, tỷ lệ học sinh Hà Nội tham gia xét tuyển đại học ở các khối có tiếng Anh như D01 (toán, ngữ văn, tiếng Anh), A01 (toán, vật lý, tiếng Anh) cao hơn các khối truyền thống như A, B, C. Do đó, học sinh không coi trọng những môn thi như hóa học, sinh học, lịch sử, địa lý, giáo dục công dân, dẫn tới phổ điểm ở những môn này thấp.

Thứ ba, số lượng học sinh Hà Nội dùng chứng chỉ ngoại ngữ để xét tốt nghiệp và xét tuyển đại học ngày càng tăng qua các năm. Năm 2019, có khoảng 5.000 học sinh, năm 2020 là 7.000, năm 2021 là 10.000, năm 2022 là 13.000. 

Năm 2023, Hà Nội có 16.118 thí sinh được miễn thi ngoại ngữ. Điểm môn ngoại ngữ của các thí sinh này trên hệ thống dữ liệu điểm thi được để trống thay vì quy thành điểm 10 như Quy chế. Do đó, phổ điểm môn tiếng Anh của Hà Nội sẽ không thể hiện được nhóm 16.118 thí sinh này.

"Bên cạnh đó, Hà Nội có hơn 102.000 thí sinh dự thi năm nay. Số điểm liệt cao hơn các tỉnh thành khác là điều dễ hiểu. Tính tỷ lệ, số điểm liệt của Hà Nội chỉ chiếm khoảng 0,07% tổng số thí sinh dự thi", vị hiệu trưởng nhận định.

Năm 2023, Hà Nội có 102.095 thí sinh đăng ký dự thi, trong đó có 88.831 thí sinh dự thi theo chương trình giáo dục THPT, 13.264 thí sinh dự thi theo chương trình giáo dục thường xuyên, 3.654 thí sinh là thí sinh tự do.

Tại Hội nghị nâng cao chất lượng kỳ thi tốt nghiệp THPT ngày 13/4, lãnh đạo Sở GD&ĐT Hà Nội cũng thẳng thắn chỉ ra những nguyên nhân khiến kết quả thi tốt nghiệp THPT của thành phố còn hạn chế. 

Trong đó, bên cạnh số lượng thí sinh đông, nhiều thí sinh tự do, thành phố có sự chênh lệch đáng kể về chất lượng dạy học lẫn điều kiện cơ sở vật chất giữa các trường ở nội đô và ngoại thành, vùng núi, vùng sâu vùng xa.