UNESCO và Hồ Chí Minh nói về Triết lý giáo dục của thế giới trong thế kỷ 21

Trao đổi với báo chí, GS Trần Văn Nhung, Tổng Thư ký Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước, cho biết, đã từ mấy năm nay, khi đi sâu tìm tòi, tôi thấy rằng Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu triết lý giáo dục cho Việt Nam trong thế kỷ 21 từ năm 1949, nhưng gần gũi với quan điểm do UNESCO nêu ra năm 1996. Cho nên, tôi thấy cần phải gửi thông tin này đến UNESCO để cả thế giới thấy rõ Bác Hồ và Việt Nam đã góp phần xây dựng triết lý giáo dục như thế nào.

Minh chứng tầm nhìn giáo dục rất nhân văn của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Tháng 7/2014, GS Trần Văn Nhung đã gửi thư tới bà Irina Bokova, Tổng Giám đốc UNESCO, để chia sẻ thông tin.

“Năm 1996, dựa trên Báo cáo của Hội đồng Delors, UNESCO đã đề xuất bốn trụ cột của giáo dục trên toàn thế giới trong thế kỷ XXI, đó là “học để có kiến thức, học để làm việc, học để biết chung sống với nhau và học để làm người”. Cả nhân loại đều thừa nhận chân lý này. Khuyến nghị cũng có thể được xem như là triết lý giáo dục cho toàn thế giới trong thế kỷ XXI, trong đó có Việt Nam.

Tuy nhiên, nếu để ý chúng ta sẽ thấy về cơ bản tư tưởng và chân lý này đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh viết ra ngay từ tháng 9 năm 1949 trên trang đầu của cuốn sổ vàng khi Người đến thăm Trường Nguyễn Ái Quốc Trung ương, tiền thân của Học viện Chính trị Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh ngày nay: “Học để làm việc, làm người, làm cán bộ. Học để phụng sự đoàn thể, giai cấp và nhân dân, Tổ quốc và nhân loại. Muốn đạt mục đích, thì phải cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư” (xem Hồ Chí Minh Toàn tập, Tập 5, trang 684; NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội-2004) - Ông Nhung viết.

Đồng thời, GS Nhung cũng đã gửi bức thư này tới bà Katherine Müller-Marin, Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam và ông Nguyễn Thanh Sơn, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Chủ tịch Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam.

Sau khi gửi thư đi, ông Trần Văn Nhung đã nhận được thư phúc đáp từ ông Qian Tang, Trợ lý về Giáo dục của Tổng Giám đốc UNESCO.

Thay mặt Tổng Giám đốc, ông Qian Tang cám ơn ông Nhung về “bức thư cung cấp bút tích để minh chứng đóng góp và cống hiến quan trọng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về tư tưởng và tầm nhìn giáo dục… Quả thực, cách thức nhìn nhận của Chủ tịch Hồ Chí Minh rất gần gũi với bốn trụ cột giáo dục được đề xuất trong Báo cáo Delors năm 1996 của UNESCO dưới nhan đề “Học tập: Một kho báu tiềm ẩn”... Chúng tôi cám ơn các ông đã góp phần tiếp tục làm giàu lý luận giáo dục thế giới bằng minh chứng tầm nhìn giáo dục rất nhân văn của Chủ tịch Hồ Chí Minh”.

Tổng Giám đốc UNESCO thông tin thêm, UNESCO đã thành lập Nhóm Chuyên gia Cao cấp để tiếp tục nghiên cứu giáo dục thế giới trong bối cảnh hiện nay với những biến đổi toàn cục. Nhóm này hiện đang chuẩn bị một báo cáo ngắn để đóng góp vào giáo dục đang được nhìn nhận lại trong một thế giới thay đổi. Đây có thể xem là cơ sở cho báo cáo toàn cầu mới với nhiều kỳ vọng về sự học tập trong thế kỷ XXI. Ông Qian Tang đã mời ông Nhung tham gia vào quá trình thẩm định dự thảo báo cáo.

Và bản báo cáo nhan đề “Suy nghĩ lại về giáo dục trong một thế giới thay đổi” sẽ được cho in ra và báo cáo tại Diễn đàn Giáo dục Thế giới được tổ chức tại Incheon, Hàn Quốc, từ 19 – 22/5/2015.

Giới thiệu tới tổ chức UNESCO và các quốc gia thành viên triết lý giáo dục của Chủ tịch Hồ Chí Minh

GS Trần Văn Nhung cũng đã gửi bức thư đó tới Phó Thủ tướng Chính phủ kiêm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh và trong thư đáp lại, Phó Thủ tướng cũng đã bày tỏ niềm vui và cám ơn Giáo sư đã có đánh giá tích cực đối với công tác đối ngoại trong bối cảnh hiện nay, cũng như những thông tin mà Giáo sư chia sẻ.

“Tôi được biết, trước đây, với cương vị Phó Chủ tịch Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam, Trưởng Tiểu ban Giáo dục, Giáo sư đã tham gia, đề xuất và thúc đẩy nhiều hoạt động và chương trình giáo dục, góp phần thúc đẩy quan hệ Việt Nam và UNESCO trong lĩnh vực này. Nay trên cương vị mới, Giáo sư vẫn tiếp tục công tác nghiên cứu để đóng góp vào việc phát triển nền giáo dục quốc gia. Tôi trân trọng bày tỏ sự đánh giá cao của mình đối với những đóng góp của Giáo sư” – Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh bày tỏ.

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh hoàn toàn chia sẻ đối với phát hiện của Giáo sư Nhung, theo đó đã có sự tương đồng giữa triết lý giáo dục của Chủ tịch Hồ Chí Minh với quan điểm của Tổ chức UNESCO về giáo dục được nêu trong Báo cáo Delors công bố năm 1996. Tư tưởng của Hồ Chí Minh thực sự là Di sản quý báu, cần tiếp tục được giới thiệu rộng rãi đối với bạn bè quốc tế.

Phó Thủ tướng mong muốn trong thời gian tới, Giáo sư Nhung tiếp tục chia sẻ những nghiên cứu đóng góp của Giáo sư trong lĩnh vực giáo dục.

“Tôi sẽ chỉ đạo Vụ Văn hóa Đối ngoại và UNESCO, Bộ ngoại giao với tư cách là Ban thư ký Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam, cũng như Phái đoàn Thường trực Việt Nam bên cạnh Tổ chức UNESCO, phối hợp chặt chẽ với Tiểu ban Giáo dục trong Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam để giới thiệu một cách rộng rãi hơn tới tổ chức UNESCO và các quốc gia thành viên triết lý giáo dục của Chủ tịch Hồ Chí Minh” – Phó Thủ tướng khẳng định.

Sau khi bức thư của GS Trần Văn Nhung gửi UNESCO được công bố, nhiều bạn đọc chia sẻ, ủng hộ, nhưng cũng có một vài người có quan điểm khác. Nhưng trên báo “Văn hóa Nghệ An”, Nhà văn hóa và Đạo diễn điện ảnh nổi tiếng Đỗ Minh Tuấn đã bình luận và ủng hộ GS Nhung về sự phát hiện tư tưởng Hồ Chí Minh trong giáo dục như sau: "... Những câu nói về giáo dục của Hồ Chí Minh là những câu nói đầu tiên mang tư tưởng về giáo dục của riêng Hồ Chí Minh mà sau này UNESCO lặp lại, dù vô tình hay có tham khảo, để triển khai từ cách tiếp cận mang tính hệ thống hoá, giải trình chi tiết. Vì thế, bản quyền ý tưởng vẫn thuộc về Hồ Chí Minh".

Nhật Hồng