Tỷ phú Jack Ma làm cách nào để con trai thoát khỏi nghiện game nặng?

Jack Ma kết hôn với người bạn đại học Zhang Ying ngay sau khi họ tốt nghiệp vào năm 1988. Đôi vợ chồng có ba người con, hai gái, một trai. Jack Ma rất ít khi chia sẻ về các con của ông trên báo chí, nhất là thông tin về hai người con gái của ông.

Tuy nhiên, trong một vài câu chuyện, bài phát biểu và trong một quyển sách của mình, Jack Ma đã đôi lần nhắc đến những câu chuyện nhỏ của mình với con trai và tất cả những câu chuyện đó đều khiến nhiều người bất ngờ vì quan điểm và cách dạy con độc đáo.

Trong một bài phỏng vấn trên trang Celebritychina, bà Zhang Ying đã chia sẻ rằng Jerry Ma nên được coi là một "nạn nhân" của Alibaba. Jerry sinh năm 1992, cùng thời điểm với khoảng thời gian mà hai vợ chồng Jack bắt đầu dấn thân vào kinh doanh.

Lúc đó, một cậu bé còn nhỏ đã phải sống trong căn phòng chẳng lấy làm rộng rãi gì nhưng xung quanh luôn có 30 người chen chúc, đầy tiếng ồn và khói thuốc. Jerry ở trong phòng cả ngày, ăn uống và vui chơi bên bố mẹ khi họ làm việc. Càng lớn, Jerry càng giống cha mình, gầy và nhỏ như một que diêm, chỉ có cái đầu to.

Khi chỉ mới 4 tuổi, Jerry đã phải ở nội trú 5 ngày mỗi tuần và chỉ được về nhà vào cuối tuần. Và khi đến 10 tuổi, bởi không có sự quan tâm của bố mẹ, Jerry bị sa lầy trong các trò chơi game và bị nghiện. Cậu bé thường đi thâu đêm để tụ tập chơi game với bạn bè.

Cho đến khi Jerry 12 tuổi, Jack Ma lần đầu tiên nghe thấy con nói rằng: "Bố mẹ không ở nhà, lúc về nhà cũng chỉ có công việc, con có ở nhà cũng chỉ có một mình". Lúc đó, ông đã rất sốc và quyết định bàn với vợ rằng bà sẽ từ chức và ở nhà chăm sóc con.

Ông nói với vợ rằng: "Em rời Alibaba thì cũng chỉ mất đi ít thu nhập, nhưng nếu em không về nhà, con trai sẽ hư mất, bao nhiêu tiền cũng không cứu được. Con trai chúng ta và tiền bạc, chọn một, cái mà em muốn?".

Quá lo lắng cho tương lai của con, người vợ Zhang Ying từ bỏ vị trí quản lý cấp cao ở Alibaba và dành toàn bộ thời gian cho con cái.

Khi vợ chồng Jack Ma nhận ra sai lầm của mình khi không chăm sóc con thì lúc đó, cậu bé Jerry đã là một kẻ nghiện game nặng. Do đó, Jack đã quyết tâm rằng phải cai nghiện game thành công cho con trai.

Bà Zhang Ying nói rằng vào một buổi tối mùa hè, Jack Ma đã đưa cho Jerry 200 NDT (tương đương với 700.000 đồng) và nói với Jerry rằng con hãy đi chơi game hết số tiền này đi. Nhưng lúc về, hãy trình bày cho bố lợi ích của việc chơi game.

Jerry vô cùng sung sướng, cầm tiền và chạy đi chơi suốt 3 ngày 3 đêm mới về. Vừa về tới nhà, việc đầu tiên cậu làm là ăn ngấu nghiến rồi lăn ra ngủ. Khi bị cha hỏi, cậu bé nói: "Vừa đói, vừa buồn ngủ, vừa mệt khắp người nên con chẳng thấy mấy trò game đó có lợi ích gì".

Ngay sau đó, Jack Ma mới nghiêm nghị nói với Jerry rằng: "Vậy con có muốn chơi nữa không? Con đã chơi đủ chưa? Giờ đã muốn về nhà chưa?". Jerry lúc đó đã không nói nên lời. Sau lần đó, dưới sự trông coi, chăm sóc của mẹ, Jerry vì thế dần dần cai nghiện khỏi trò chơi điện tử. Và cũng chính vì cậu con trai nghiện game online nên Jack Ma đã không đầu tư vào lĩnh vực này.

Nhưng điều tuyệt vời hơn là 6 tháng sau lời giáo huấn của cha, Jerry đã vọt lên vị trí thứ 17 trong lớp. Thầy giáo của cậu bé nói rằng Jerry không chỉ có điểm số tốt hơn mà cũng rất hòa nhập, trở thành người hướng ngoại, thích cười và khoan dung hơn.

Chỉ cần con đạt học sinh trung bình là đủ!

Tháng 4/2015, trong cuốn sách Jack Ma's Internal Speeches: Trust in Tomorrow" (tạm dịch: Những bài phát biểu nội bộ của Jack Ma: Hãy tin ở ngày mai) của nhà xuất bản Red Flag Publishing, Jack Ma đã khiến các bậc phụ huynh "dậy sóng" bởi câu nói mà ông đã nói với con trai của mình rằng: "Con không cần phải cố gắng để lọt vào top 3 bạn học sinh giỏi nhất lớp".

"Con chỉ cần đứng trung bình ở giữa lớp là được rồi, miễn là điểm số của con không quá tệ. Chỉ những người này (tức là những học sinh đứng trung bình giữa lớp) mới có đủ thời gian rỗi để học các kỹ năng khác", Jack Ma nhấn mạnh.

Điều này hoàn toàn trái ngược với suy nghĩ truyền thống không những của người Trung Quốc mà thậm chí là suy nghĩ của toàn thể các bậc cha mẹ Châu Á, trong đó có Việt Nam. Bởi ở châu Á, mọi người luôn quan niệm rằng học sinh phải cố gắng để trở thành người giỏi nhất và gạt đi hầu hết mọi thứ để có thể học xuất sắc trong lớp.

Bất kỳ ai muốn học ở một trường đại học tốt đều phải học chăm chỉ và có điểm số cao trong các kỳ thi. Bất kỳ kỹ năng nào mà các học sinh phát triển được bên ngoài lớp học đều không liên quan gì đến các điều kiện để được đăng ký vào các trường đại học, cao đẳng tốt. Nghĩa là, từ quan điểm của một học sinh, những hoạt động, kỹ năng bên ngoài chỉ là sự tốn thời gian, nếu mục tiêu là vào một trường đại học tốt.

Nhưng Jack Ma thì lại cho rằng, nền kinh tế Trung Quốc phát triển là nhờ những cá nhân biết động não và tinh thần kinh doanh. Rút kinh nghiệm từ bản thân ông, Alibaba đã trở thành một trong những công ty thành công nhất thế giới dù rằng ông không phải là một học sinh giỏi. Thậm chí, ông còn 3 lần thi trượt đại học. Và rất nhiều nhà lãnh đạo doanh nghiệp hàng đầu Trung Quốc cũng như thế giới đã thành công dù họ không phải là những học sinh, sinh viên đứng trong "top 3".

Lời nhắn cho con bước vào tuổi 18…

Dù bận rộn, không thể phủ nhận ông luôn xuất hiện vào những thời khắc quan trọng nhất trong cuộc đời của con cái, khi con gặp khủng hoảng và khi con thực sự trưởng thành.

Năm Jerry 18 tuổi, trước khi bắt đầu đi học tại Đại học Berkeley, California, Mỹ, không có cha mẹ bên cạnh, Jack Ma đã gửi cho con một bức thư với nội dung ngắn gọn nhưng vô cùng súc tích.

Trong thư, ông nhắn gửi con ba điều: Điều thứ nhất, luôn nghĩ cho bản thân và đưa ra những quyết định độc lập. Điều thứ hai, luôn luôn lạc quan với cuộc sống, sẽ có rất nhiều rắc rối trong cuộc sống nhưng sẽ có nhiều cách để giải quyết chúng. Và điều cuối cùng, luôn luôn trung thực, đặc biệt là với cha của mình.

"Chúng ta đang dạy con sai cách"

Trong bài phát biểu trong một diễn đàn kinh tế lớn tại Mỹ, Jack Ma từng thúc giục các bậc phụ huynh nên thay đổi cách giáo dục con cái nếu không muốn chúng thất nghiệp trong tương lai.

Ông nhận định trí tuệ nhân tạo sẽ thay đổi thị trường lao động. "Trong 200 năm qua, ngành sản xuất chế tạo đã đem lại rất nhiều việc làm. Nhưng hôm nay - vì trí thông minh nhân tạo, vì robot - sản xuất không còn tạo ra nhiều việc làm nữa", Ma nói.

Thay vào đó, Ma tin rằng ngành công nghiệp dịch vụ sẽ tạo ra nhiều việc làm nhất trong tương lai. Tuy nhiên, có một trở ngại lớn.

Theo nhà sáng lập Alibaba, phương pháp nhìn nhận giáo dục hiện nay của thế giới không giúp thanh niên sẵn sàng cho các công việc trong tương lai.

"Cách chúng ta dạy dỗ ngày nay sẽ khiến con cái chúng ta mất việc trong 30 năm tới", ông nói và lưu ý rằng trong công việc tính toán, máy móc luôn "làm tốt hơn".

Cách tốt nhất để giữ việc cho người lao động là tập trung vào trí tưởng tượng, theo Ma.

Ông nói: "Chúng ta phải dạy sao cho con cái chúng ta rất, rất sáng tạo và nhiều ý tưởng. Bằng cách đó, chúng ta có thể tạo công ăn việc làm cho chính con cái chúng ta".

Thông điệp cho giới trẻ

Trong một buổi phỏng vấn trên truyền hình năm 2015 ở Hàn Quốc, Jack Ma nói với giới trẻ nước này rằng có một khoảng thời gian rất quan trọng trong cuộc đời mỗi người: từ khoảng 20 đến 60 tuổi.

Ông chia sẻ: "Trước khi chạm mốc 20 tuổi, hãy là một học sinh tốt…có nhiều trải nghiệm. Trước khi bạn 30 tuổi, hãy đi theo một người nào đó".

Tỷ phú Trung Quốc khuyên người trẻ đi làm ở công ty nhỏ khi 20-30 tuổi. "Bình thường trong công ty lớn, bạn có thể học tập được cả quá trình, bạn là một phần của bộ máy. Nhưng ở công ty nhỏ, bạn có thể học được niềm đam mê và các giấc mơ của họ…

"Vì thế trước 30 tuổi, vấn đề không phải là bạn làm công ty nào, mà là bạn theo người sếp nào. Một người sếp tốt sẽ dạy cho bạn nhiều điều khác biệt".

Trong khoảng thời gian 30-40 tuổi, Jack Ma khuyên người trẻ nên suy nghĩ kĩ về con đường tương lai của mình. Từ 40-50 tuổi là lúc phải làm tất cả những thứ mình giỏi nhất.

"Đừng chuyển sang lĩnh vực mới vào lúc này, đã quá muộn. Bạn có thể thành công nhưng nguy cơ thất bại quá lớn. Vì thế khi 40-50 tuổi, hãy tập trung vào thứ mình làm tốt nhất", Jack Ma nói.

Ông nói thêm rằng lúc 50-60 tuổi là thời gian làm việc cho giới trẻ, đầu tư vào họ, giúp đỡ họ. Và sau đó, khi 60 tuổi, hãy dành thời gian nghỉ ngơi cho chính mình.

Nhà sáng lập Alibaba cũng gửi lời nhắn đặc biệt với những người trẻ ở độ tuổi 25: Hãy phạm lỗi vừa đủ. "Đừng lo lắng! Ngã rồi bạn sẽ đứng lên, hãy tận hưởng điều đó! Bạn mới 25 tuổi, hãy tận hưởng quá trình này."