Thử nghiệm chương trình phổ thông: Thành công nhưng nảy sinh thất bại về tiết học

Một số yêu cầu còn cao so với học sinh

Ngay sau khi Chương trình giáo dục phổ thông mới được giới thiệu trên mạng lấy ý kiến dư luận, Ban soạn thảo đồng thời thử nghiệm chương trình này tại một số trường phổ thông thuộc 6 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương gồm: Lào Cai, Hà Nội, Bình Định, Lâm Đồng, Bà Rịa - Vũng Tàu, Cần Thơ, đại diện 6 vùng kinh tế - xã hội trên phạm vi cả nước

Theo đó, mỗi vùng chọn 1 tỉnh, mỗi tỉnh chọn 3 trường tiểu học, 3 trường trung học cơ sở (THCS) và 2 trường trung học phổ thông (THPT) đại diện cho các địa bàn phát triển khác nhau để thực nghiệm.

Theo GS Nguyễn Minh Thuyết, Tổng chủ biên Chương trình Giáo dục phổ thông mới, sau thời gian triển khai thử nghiệm cho thấy, một số tiết học thành công, một số tiết học thất bại.

Các tiết học thành công do 3 yếu tố, trong đó đặc biệt do thầy cô nắm vững được nội dung vấn đề, bài soạn ấy vừa đủ thời lượng nên không quá tải.

Thầy và trò các trường đều tích cực hưởng ứng các bài thực nghiệm. Chương trình (CT) các môn học đã xác định đúng các phẩm chất và năng lực mà môn học hình thành, phát triển cho học sinh.

Phần lớn các bài học thực nghiệm đã xác định đúng những yêu cầu cần đạt ở mỗi bài học, chú trọng tổ chức các hoạt động học tập, tương tác của học sinh.

Tuy nhiên, còn có mặt hạn chế, đó là một số yêu cầu cần đạt còn cao so với trình độ của học sinh, nội dung một số bài thực nghiệm tương đối khó, một số bài vẫn còn nặng về trang bị kiến thức, dung lượng của một số bài chưa phù hợp với thời lượng dạy học.

Việc bố trí nhiều đơn vị kiến thức trong một bài học không tạo điều kiện cho học sinh thực hiện các hoạt động khám phá, luyện tập và vận dụng kiến thức vào đời sống.

Đây là những hạn chế, bất cập cần được mỗi nhóm tác giả CT môn học nghiêm túc xem xét và kiên quyết khắc phục trong thời gian tới.

Giáo viên chưa thay đổi thói quen dạy cũ

Đánh giá tính khả thi của CT, phần lớn các tiết dạy thực nghiệm diễn ra sôi nổi, mới mẻ. Nhiều giáo viên đã vận dụng tốt phương pháp tổ chức hoạt động, trao quyền chủ động cho học sinh, tạo tâm thế hào hứng và các hoạt động học tập hiệu quả ở học sinh.

Nhiều giáo viên đã mạnh dạn thay đổi ví dụ được gợi ý trong tài liệu thực nghiệm cho phù hợp với điều kiện của địa phương.

Một số giáo viên còn linh hoạt thay đổi cách bố trí lớp học, không gian học, dùng hình thức trò chơi để học sinh học một cách thoải mái, hứng thú. Các hình thức thảo luận nhóm, thảo luận cặp đôi,… được sử khá dụng hợp lí và hiệu quả.

Tuy nhiên, một số giáo viên vẫn chưa thay đổi được thói quen truyền thụ kiến thức đơn thuần nên chưa tạo ra được những giờ học hiệu quả, trong đó mỗi học sinh đều được hoạt động để tự mình tìm tòi kiến thức, rèn luyện kĩ năng và vận dụng những điều đã học để phát hiện, giải quyết các vấn đề trong cuộc sống phù hợp với lứa tuổi.

Một số giáo viên thiên về áp dụng phương pháp phát vấn, chủ yếu là hỏi đáp giữa giáo viên với một vài học sinh.

Một số giáo viên tuy có tổ chức cho học sinh làm việc nhóm nhưng cách làm việc còn mang tính hình thức, chưa tạo điều kiện để mỗi học sinh trong nhóm hoạt động, tự tạo ra sản phẩm của mình, đóng góp vào kết quả làm việc chung.

Ban soạn thảo cho rằng, thực tế cho thấy giờ dạy chỉ thành công khi giáo viên nắm vững nội dung CT và vận dụng được phương pháp dạy học mới để tổ chức hoạt động học tập của học sinh. Ví dụ, bài dạy thực nghiệm Lịch sử và Sử học, một chủ đề mới được coi là khô và khó trong CT Lịch sử lớp 10, dạy ở Trường THPT số 2 thành phố Lào Cai được đánh giá là rất thành công.

Đó là nhờ giáo viên nắm chắc nội dung bài học và có phương pháp tổ chức hoạt động tốt, khơi gợi được hứng thú ở học sinh, lôi cuốn các em tích cực tham gia hoạt động.

Ban soạn thảo sẽ chỉnh sửa chương trình hoàn chỉnh

Theo GS Nguyễn Minh Thuyết, việc thực nghiệm Chương trình Giáo dục phổ thông (CT GDPT) lần đầu tiên được thực hiện ở nước ta.

Sau khi thực nghiệm, thành viên Ban soạn thảo đã chỉnh sửa chương trình sao cho hoàn chỉnh và nhẹ nhàng cho học sinh.

“Kết quả thực nghiệm và khảo sát ý kiến giáo viên, cán bộ quản lí đem lại những bài học bổ ích đối với công tác hoàn thiện CT và tập huấn giáo viên, cán bộ quản lí về CT và về SGK sắp tới.

Ban Phát triển CT GDPT tổng thể, Ban Phát triển các CT môn học đã phân tích kết quả các giờ dạy thực nghiệm, tiếp thu ý kiến giáo viên, cán bộ quản lí ở cơ sở, kết hợp với góp ý của các sở GD&ĐT, các chuyên gia giáo dục, các tầng lớp nhân dân và Hội đồng Quốc gia Thẩm định CT GDPT tổng thể, CT môn học để hoàn thiện CT.

Từ kết quả thực nghiệm, Ban Phát triển CT GDPT tổng thể, Ban Phát triển các CT môn học kiến nghị Bộ chỉ đạo xây dựng kế hoạch, nội dung, phương pháp tập huấn giáo viên, cán bộ quản lí thật chu đáo, hiệu quả”, GS Thuyết nói.

Cũng theo GS Thuyết, sau thời gian dạy thực nghiệm cho thấy, cán bộ chỉ đạo, quản lí và giáo viên cần được tập huấn kĩ về CT giáo dục phổ thông mới và SGK mới.

Mỹ Hà

(myha@dantri.com.vn)