Tâm sự buồn của giáo viên dạy môn xã hội

Dân trí đăng tải ý kiến của thầy giáo Vũ Quốc Lịch, giáo viên môn Địa lý Trường THPT Hà Nội - Amsterdam.

Một giáo viên (GV) nêu ý kiến cần duy trì thi môn của mình, rất có thể gây hiểu lầm rằng có lợi ích gì trong đó kiểu như “Hay để dạy thêm thiếc gì đây”. Với các môn xã hội xin khẳng định không có vấn đề này, duy trì thi không phải để trục lợi.

Cũng xin mở ngoặc thêm rằng dư luận cũng đừng nên phê phán việc dạy thêm nếu đó là thực chất. Dạy thêm nhằm đào sâu củng cố kiến thức, khái quát, tổng kết vấn đề thì rất tốt và người thày rất tốn công phu, phải có kinh nghiệm mới làm được. Còn dạy thêm giúp học sinh giải bài thôi thì sinh viên (gia sư) cũng làm được; đặc biệt dạy thêm theo kiểu dạy trước chương trình (rất nhiều phụ huynh do chưa hiểu nên chấp nhận thế) thì quá đơn giản mà có khi lại phản tác dụng, làm cho HS vào năm học lười suy nghĩ, thụ động, chủ quan.

Phàm là người có lòng tự trọng đã không chấp nhận được sự đãi ngộ thì bỏ, còn đã làm thì làm đến nơi đến chốn, làm hết tâm sức của mình. Việc đi dạy do “yêu nghề”, do cái “nghiệp” đã bám vào thân, hay bởi một lí do gì khác có lẽ mỗi người trong cuộc mới hiểu và lí giải được, có điều chắc chắn rằng nếu chỉ trông chờ vào lương dạy học, GV xã hội không thể lo cuộc sống tốt cho gia đình.

Có phải vậy chăng mà qua hơn 30 năm dạy học, biết hàng trăm nhà giáo và dù sư phạm không được ưu ái trong hướng lựa chọn nghề của giới trẻ hiện nay song tôi vẫn được thấy không ít bố mẹ là GV phổ thông cho con tiếp bước theo nghề dạy học của mình, nhưng tuyệt đại đa số lại chỉ cho con thi vào các môn khoa học tự nhiên hoặc ngoại ngữ. Số cho con thi vào các ngành xã hội rất hiếm, kiểm lại chưa đủ số ngón tay trên một bàn tay, vài trường hợp ấy bố mẹ lại đã về hưu. Phải chăng các cụ giáo cao tuổi ấy khi hướng nghiệp cho con đã không thức thời trước thời cuộc?

Đấy là câu hỏi đớn đau, một sự thật đắng lòng!

Thực tế các GV xã hội đều không muốn môn mình phải thi tốt nghiệp một cách liên tục. Bởi như vậy đồng nghĩa với việc bị tăng tiết ôn tập, phải vất vả bám trường nhiều hơn mà tiền lương vẫn thế; rồi phải đi chấm thi dù có được bồi dưỡng theo chế độ nhưng cũng chẳng đáng là bao.

Vì khả năng môn mình bị thi tốt nghiệp nên khi ra đề kiểm tra trong năm học GV cũng phải thận trọng hơn, chấm kĩ hơn theo biểu điểm rõ ràng bởi điểm số là thước đo chất lượng bài và khả năng học, có tác dụng khuyến khích hoặc cảnh báo sức học cho HS. Khi môn thi tốt nghiệp được công bố, GV phụ trách bộ môn thi cũng không dám quá nới lỏng điểm số môn mình phụ trách bởi e HS chủ quan khi đi thi, hoặc giả dụ cho HS được điểm giỏi mà đi thi lại được điểm thấp thì không ổn…

Chấm thoáng hơn để học sinh, phụ huynh, giáo viên thích?

Với phương án HS được chọn môn thi tốt nghiệp, số HS đăng kí thi các môn xã hội ít cũng làm một số GV thấy đỡ bị áp lực, bớt vất vả hơn. Bởi chẳng còn công cụ đo đếm gì nữa, chẳng phải lo “dọa” rằng các em cố học nhé, không đến khi thi tốt nghiệp lại trượt mất.

Một bộ môn không phải thi tốt nghiệp thì điểm tổng kết lại có thể sẽ cao. Nếu không thi lịch sử nữa, nhưng điểm tổng kết lịch sử của các trường năm sau chưa chắc thấp hơn mà có thể còn cao hơn năm nay. Đơn giản là không phải thi nữa, dù HS ít chú ý học nhưng GV ra đề dễ hơn, đặc biệt chấm “thoáng” hơn, nhanh hơn, điểm tổng kết HS cao hơn, GV đỡ vất vả mà HS, phụ huynh rồi GV chủ nhiệm đều thích.

Tình trạng này cần phải sớm được ngăn chặn.

Sinh thời, cố Đại tướng Võ Nguyên Giáp cũng cho rằng: Môn lịch sử không chỉ trang bị cho thế hệ trẻ những kiến thức cơ bản về lịch sử dân tộc và thế giới mà còn giữ vai trò quan trọng bậc nhất trong giáo dục chủ nghĩa yêu nước, các giá trị truyền thống và cách mạng, góp phần xây dựng nhân cách, bản lĩnh con người, giữ gìn bản sắc dân tộc…

Và ngay từ thời trứng nước của cách mạng Việt Nam, năm 1941 tại chiến khu Việt Bắc, Bác Hồ đã viết tập “Việt Nam Quốc sử diễn ca” để làm tài liệu học tập cho cán bộ trong các lớp huấn luyện ở chiến khu thời đó.Ngay câu mở đầu Bác đã viết: Dân ta phải biết sử ta / Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam.

Với tầm quan trọng như vậy, thiết nghĩ xã hội ta và trước hết là ngành giáo dục cần có những động thái để nâng cao vị trí môn lịch sử trong nhà trường.