Những điều chưa biết về dạy và học trực tuyến

Vậy dạy và học trực tuyến đúng nghĩa cần những yếu tố gì và mang lại hiệu quả như thế nào?

Dạy và học trực tuyến đã xuất hiện khá lâu ở Việt Nam và đang là giải pháp quan trọng trong mùa dịch Covid-19, nhưng vẫn chỉ dừng lại ở giai đoạn "phá đất khai hoang". Hiện nay, khi hàng loạt trường tiểu học, THCS và THPT trong và ngoài công lập áp dụng hình thức dạy và học qua mạng đã giúp nhiều người hiểu hơn về giá trị to lớn của học trực tuyến cũng như thấy được những bất cập của hình thức học này ở Việt Nam.

Dạy và học trực tuyến hay chỉ là… "hội thoại trực tuyến"?

Theo các chuyên gia, nhiều cơ sở giáo dục đang triển khai dạy và học trực tuyến, song trên thực tế chỉ là giáo viên tương tác với học sinh thông qua một nền tảng ứng dụng như: Skype, Zoom, Microsoft Team, Google Meet… không khác gì một hình thức "hội thoại trực tuyến".

Các ứng dụng, phần mềm hiện nay hầu hết mới chỉ ở dạng giải pháp rời rạc như hỗ trợ meeting (gặp mặt) để có thể giao lưu giữa người dạy và người học; chứ không có chức năng tổng thể quản lý hệ thống và cũng không có chức năng dữ liệu và đánh giá, tương tác. Các giáo viên hiện nay dùng Zoom, Zalo,... hầu như để "nhìn thấy mặt học sinh".  

Cùng với đó, việc nhiều giáo viên bê nguyên giáo án Word trình chiếu cho học sinh hoặc giảng Power Point như đang giao tiếp trên lớp, khiến cho việc học trở nên nặng nề và nhàm chán. Đa số các em chỉ hào hứng ở đầu giờ học, còn sau đó thì không mấy tập trung. Hiệu quả thấp khiến không ít giáo viên và các bậc phụ huynh nghi ngờ về chất lượng, hiệu quả của hình thức dạy và học này.

Dạy và học trực tuyến đúng nghĩa là gì?

Theo các chuyên gia giáo dục, nếu muốn dạy và học trực tuyến đúng nghĩa, chúng ta cần đảm bảo 3 yếu tố. Đầu tiên là yếu tố hạ tầng, cơ sở vật chất gồm: đường truyền, máy tính, thiết bị,… Thứ hai, phải đầu tư hệ thống học tập trực tuyến theo đúng nghĩa, khi đó hệ thống có thể hỗ trợ quản trị, dạy học ứng dụng công nghệ, có thể theo dõi, đánh giá tự động quá trình dạy học và sự tiến bộ của học sinh. Đặc biệt, bài giảng được số hóa sinh động, có tính tương tác cao giúp việc dạy và học linh hoạt, hiệu quả hơn rất nhiều. Thứ ba là phải nâng cao kỹ năng dạy của giáo viên, kỹ năng học của học sinh và cả kỹ năng đồng hành của phụ huynh. 

Theo ThS. Nguyễn Hồ Thụy Anh - Cố vấn Hội đồng chuyên môn Hệ thống Anh ngữ Apax Leaders, để xây dựng lớp học online thực sự, ngoài việc đảm bảo các yếu tố về nhân lực và công nghệ điều cần thiết hơn khi triển khai học trực tuyến là phải xây dựng cho trẻ kỹ năng tự học. Trẻ cần tập kỹ năng thích nghi, xây dựng thời khóa biểu học online như học ở trường, không có tư tưởng học qua loa. Có như vậy, trẻ mới có thể học trực tuyến hiệu quả hơn.

Đồng ý với quan điểm trên, ông Mai Duy Quang - Phó chủ tịch Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ Công nghệ thông tin Việt Nam, CEO nền tảng học tiếng Anh tương tác trực tuyến eKidEnglish cho biết: Để học sinh có thể thực sự được học trực tuyến đúng nghĩa, các cơ sở giáo dục không chỉ cần chuẩn bị về nền tảng công nghệ với giáo trình được số hóa, mà còn cần chuẩn bị chu đáo phương pháp, kỹ năng giảng dạy của giáo viên, và môi trường học tập của người học, nhất là với lứa tuổi trẻ nhỏ.. Đặc biệt, giáo viên cần được đào tạo sử dụng thuần thục các công cụ bổ trợ giảng dạy và biết cách kiểm soát lớp học. Đồng thời cần truyền thông để phụ huynh hiểu, đồng hành với con nhằm tối ưu hóa thành quả công nghệ mang lại.

Ông Quang cũng cho biết thêm: Khi có hệ thống học tập trực tuyến đúng nghĩa thì tất cả các kỹ năng học tập bậc thấp như tìm kiếm kiến thức học sinh sẽ tự học được với máy. Còn khi học với giáo viên sẽ là thời gian để các con phát triển nhưng kỹ năng học tập bậc cao như phản biện, thảo luận, thực hành,... Như vậy mọi việc sẽ rất chủ động và khi đó, thời gian học tập trên lớp sẽ trở nên sôi động, thú vị hơn rất nhiều.

Hiện nay, ở Việt Nam, đã xuất hiện nền tảng học tiếng Anh trực tuyến (https://ekidenglish.edu.vn/) sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) có thể "hiểu" được cả cảm xúc của con trẻ. Qua đó đánh giá được sự vui, buồn, hào hứng và sự tập trung của mỗi học viên trong từng tiết học để điều chỉnh phương pháp dạy, lộ trình học tập phù hợp với từng học viên nhằm đạt kết quả cao nhất. Đồng thời, phụ huynh có thể tham gia vào quá trình học của con không giới hạn với tính năng Giám sát (Observation Mode). Cha mẹ cũng dễ dàng quan sát và cảm nhận được tiến độ học tập hàng ngày của con theo thời gian thực, ở bất cứ nơi đâu mà không ảnh hưởng đến lớp học. Đây được coi là những ưu điểm vượt bậc trong công nghệ giáo dục tại Việt Nam thời điểm hiện tại.

Việt Nam đang bước vào kỉ nguyên đổi mới, sáng tạo và chúng ta cần tiệm cận đến xu hướng học trực tuyến đúng nghĩa với nền tảng công nghệ giáo dục 4.0, cho trẻ em Việt cơ hội học tập hiệu quả, chủ động và nhiều niềm vui hơn.