Nên điều chỉnh một số cụm từ trong sách giáo khoa Địa lý 9

Sách giáo khoa Địa lý 9 do các tác giả: Nguyễn Dược (Tổng chủ biên); Đỗ Thị Minh Đức (chủ biên) và Vũ Như Vân, Phạm Thị Sen, Phí Công Việt biên soạn có 9 bảng biểu số liệu, tỷ lệ theo các tiêu chí với đầu đề của từng bảng đều là "Một số chỉ tiêu...". Ví dụ: bảng 8.2 trang 29 "Một số chỉ tiêu về sản xuất lúa"; bảng 17.2 trang 64 "Một số chỉ tiêu phát triển dân cư, xã hội ở trung du và miền núi Bắc Bộ (Đông Bắc, Tây Bắc), năm 1999"...

Theo các tác giả biên soạn sách cho rằng: hiện nay các tài liệu của Tổng cục Thống kê cũng như các bảng thống kê số liệu trong quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội đều dùng thuật ngữ "một số chỉ tiêu" như thế cả. Do đó trong quá trình biên soạn SGK thì cách chọn lựa và dùng một số từ ngữ lại dựa trên cơ sở do Tổng cục Thống kê đã dùng.

Song về ý kiến cá nhân, cũng như qua trao đổi với các giáo viên dạy Địa lý thì cụm từ "Một số chỉ tiêu..." đang được sử dụng ở SGK lẫn sách giáo viên xem ra chưa phù hợp về mặt ngữ nghĩa và thuyết phục. Theo Từ điển Tiếng Việt thì chỉ tiêu: "là mức định ra để đạt tới, thường được biểu hiện bằng con số". Mà những tiêu chí cùng với các chỉ số hay số liệu cụ thể trong các bảng (ví dụ như bảng nêu trên) thì phần lớn đâu phải là mức định ra để cố gắng phấn đấu thực hiện để đạt tới, đó chỉ là những chỉ số hay số liệu có được hoặc đạt được như đã định hướng hoặc không định hướng trước được và ngoài ý muốn do từ nhiều điều kiện và yếu tố khách quan lẫn chủ quan dẫn đến từ nhiều góc độ và phương diện khác nhau. Do đó có thể chỉnh lại là "Các chỉ số về tình hình dân cư, xã hội ở trung du và miền núi Bắc Bộ (Đông Bắc, Tây Bắc) so với cả nước năm 1999" có lẽ thích hợp hơn.

Rất mong ý kiến của tôi được các thầy cô khác chia sẻ cũng như góp ý thêm để nếu đúng thì đã đến lúc không đợi Tổng cục Thống kê điều chỉnh mà giáo dục phải đi trước.

Trần Đình Tuấn

(Trường THCS Nguyễn Văn Trỗi, Phan Rang-Ninh Thuận)

Theo Thanh Niên