Lý do số trường đại học chưa đủ điều kiện thực hiện tự chủ còn cao

Theo thống kê trong Hội nghị tự chủ đại học năm 2022 của Bộ GD&ĐT, cả nước có tổng cộng 141/232 trường đại học đủ điều kiện tự chủ theo quy định tại Luật Giáo dục đại học. Như vậy, vẫn còn 91 trường chưa đủ điều kiện tự chủ.

Trả lời phỏng vấn Dân trí về lý do khiến số trường chưa đủ điều kiện tự chủ còn cao, PGS.TS Nguyễn Thu Thủy, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ GD&ĐT cho biết, hiện nay, các trường không đủ điều kiện tự chủ do một số nguyên nhân.

Thứ nhất, chưa công nhận đạt chuẩn chất lượng cơ sở giáo dục đại học (chiếm 18,53%).

Thứ hai, chưa thành lập Hội đồng trường (chiếm 7,5%).

Thứ ba, do chưa ban hành đầy đủ các văn bản, quy chế theo quy định và chưa đáp ứng các yêu cầu khác (ví dụ như chưa chuyển đổi mô hình tổ chức từ dân lập sang tư thục).

Ngoài ra, trong số 23 trường đại học được thí điểm tự chủ theo Nghị quyết số 77/NQ-CP, đến nay có 3 trường chưa đủ điều kiện tự chủ theo Luật Giáo dục đại học hiện hành với lý do các trường đã trình cơ quan quản lý trực tiếp về việc thành lập Hội đồng trường, nhưng chưa được phê duyệt.

PGS Thủy nhận định, thách thức đặt ra khi triển khai tự chủ đại học hiện nay là nhận thức về tự chủ đại học chưa đầy đủ; năng lực quản trị đại học nhìn chung chưa theo kịp yêu cầu phát triển.

"Thách thức nằm ở nhận thức và năng lực về tự chủ ở các bên liên quan, từ các cơ quan Bộ ngành, địa phương quản lý trực tiếp các cơ sở giáo dục đại học, đến đội ngũ quản lý trong các cơ sở giáo dục đại học.

Từ đó, dẫn đến việc thành lập và hoạt động của một số Hội đồng trường chưa thực sự có hiệu lực hiệu quả, mối quan hệ và cơ chế phối hợp giữa Hội đồng trường với đảng ủy và ban giám hiệu chưa mang lại sức mạnh nội tại cho cơ sở giáo dục đại học, còn có các mâu thuẫn, xung đột trong nội tại chưa giải quyết", bà Thủy cho hay.

Thách thức thứ hai nằm ở việc thu hút nguồn lực cho giáo dục đại học còn hạn chế, do vậy đặt ra những gánh nặng cho tự chủ đại học. Nhiều bên liên quan vẫn hiểu tự chủ là "tự lo", là những nhận thức chưa đúng đắn và phù hợp.

Để triển khai tốt hơn việc thực hiện tự chủ đại học, PGS Thủy nhấn mạnh, thời gian tới, các trường đại học cần nâng cao năng lực thực thi pháp luật, đào tạo và nâng cao nhận thức về tự chủ, nâng cao năng lực quản trị đại học cho đội ngũ cán bộ quản lý của các cơ sở đào tạo. Đồng thời, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra nội bộ thực hiện quản trị nhà trường hiệu quả.

Bên cạnh đó, các trường cũng cần hoàn thiện cơ cấu tổ chức; quy chế tổ chức và hoạt động, quy chế làm việc của Hội đồng trường cùng các quy định nội bộ khác của.

Trong đó, phải quy định rõ vai trò, trách nhiệm và sự phối hợp giữa hội đồng trường và ban giám hiệu theo đúng quy định.

PGS Thủy cũng đề nghị các trường phân công trách nhiệm rõ vị trí, vai trò, chức năng của mỗi thiết chế, mỗi thành viên Hội đồng trường trong việc xây dựng và thực hiện chiến lược, kế hoạch, mục tiêu phát triển của cơ sở đào tạo, đảm bảo ổn định và phát triển cơ sở đào tạo. Cần coi đây là công cụ quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả quản trị đại học.