Dịch vụ tư vấn tâm lý học đường: Ai cần và sao thu hút?

Không chỉ cần thiết cho học sinh mà luôn sát cánh cùng chủ nhiệm

Trường hợp của em H.K.A một học sinh trung học phổ thông là một trong những câu chuyện thường xuyên gặp phải ở tuổi học trò. Bố mẹ chia tay, K.A cảm thấy hụt hẫng và bỏ bê việc học hành trên lớp, trở thành một đứa bất cần đời khi không muốn chia sẻ bất cứ điều gì với gia đình, thầy cô, bạn bè, thậm chí gây gổ đánh nhau với bất kì ai trong thời gian học cấp 2. Bước vào lớp 10 mặc dù trong môi trường nội trú, K.A sống tách biệt, không có nhu cầu giao tiếp, làm quen với môi trường mới. Sau câu chuyện viết về cuộc đời mình trên trang giấy trong tiết học Sức khỏe và Giá trị sống, cô giáo dạy môn này cũng là cán bộ tâm lý của trường đã chú ý tới trường hợp của K.A. Cô hẹn gặp K.A và trực tiếp trò chuyện cùng em về cuộc sống, về chuyện ở học đường và chuyện gia đình... Quá trình ở trường cô động viên, khích lệ để em có thể sống hòa đồng hơn trong môi trường tập thể.

Ban đầu K.A thú nhận cảm thấy không cần thiết và khá dè dặt với từ tâm lý, nhưng sau những lần gặp gỡ, trò chuyện cởi mở với cô, nhiều vấn đề đã được giải quyết, K.A đã biết bỏ qua quá khứ và giao tiếp mạnh dạn hơn với mọi người, dần dần có cả bạn thân trong lớp và các bạn trong khối. Em tập trung hơn khi nghe giảng, tham gia vào hoạt động tập thể. K.A chia sẻ: “Ở lứa tuổi tâm lý dễ thay đổi này, một số bạn sẽ đủ cứng rắn, chín chắn để tự giải quyết vấn đề của mình nhưng có rất nhiều bạn như em không biết tìm ai để chia sẻ. Lúc này, cô giáo tâm lý là vô cùng cần thiết,, cô hiểu suy nghĩ của em, đồng cảm với em khi đặt cô trong hoàn cảnh đó và nhìn thấy sự cố gắng của em để khích lệ kịp thời. Bây giờ em đã thay đổi tích cực hơn trước rất nhiều”

Em L.V.D., học sinh lớp 10 tại một trường THPT tại Hà Nội cũng đồng tình rằng đối với học sinh phổ thông khi mà nhân cách đang trong quá trình hình thành, phát triển có thể phải đối mặt với nhiều thách thức không dễ vượt qua. Các vấn đề tâm lý, các khó khăn trong cuộc sống khá phổ biến như căng thẳng trong học tập, các xung đột trong quan hệ với thầy cô, bạn bè, gia đình, sự lúng túng trong định hướng nghề nghiệp, các tác động từ mạng Internet, nếu không được tư vấn, chia sẻ, giải tỏa kịp thời sẽ dẫn đến hậu quả khó lường. Đã từng chủ động nhờ đến sự giúp đỡ của cán bộ tâm lý nhà trường, L.V.D. cảm nhận được sự gần gũi, thân thiện và dễ thấu hiểu của người mong muốn giúp đỡ mình. D. bộc bạch:“Em cảm thấy thoải mái khi nói chuyện với cô. Vì là người trong cuộc nên em chỉ nhìn thấy một vài khía cạnh, còn cô cho em cái nhìn bao quát, tổng thể để xử lý các tình huống tốt nhất”

Không chỉ học sinh mà thầy cô chủ nhiệm cũng từng lo lắng về tình hình học tập của học sinh, sốt sắng gặp chuyên viên tư vấn học đường khi phát hiện học sinh lỡ nghiện thuốc lá, bỏ bê học hành, hay có sự khác biệt so với những đứa trẻ khác…

Bên cạnh việc soạn bài và giảng dạy trên lớp, cô giáo chủ nhiệm Vũ Thị Ngọc Mai, Trường THPT FPT cảm thấy yên tâm và nhẹ bớt gánh nặng vì nhận được sự giúp đỡ chuyên môn từ phía cán bộ tâm lý nhà trường. Cô vui mừng nói: “Nhiều trường hợp có nguy cơ bị sa ngã vào các tệ nạn xã hội được ngăn cản kịp thời qua lộ trình trợ giúp của cô giáo tâm lý với học trò của lớp mình chủ nhiệm”.

Việc gần gũi, quan tâm với học sinh là điều tối cần thiết của giáo viên chủ nhiệm tuy nhiên nhiều thầy cô thừa nhận rằng, do bận việc gia đình hay chuyên môn nên một số trường hợp chỉ nói chuyện và động viên với học sinh ngay lúc có sự việc. Thậm chí, thầy cô rất tâm huyết giải quyết vấn đề, giúp học trò tiến bộ nhưng không biết đi đường nào. Chính lúc này, với chuyên môn của mình, giáo viên tâm lý sẽ có lộ trình và phương án can thiệp tới từng trường hợp.

Những khó khăn ban đầu và niềm vui về sau

Trong thời gian vừa qua, cô Phùng Thị Hiên - cán bộ tư vấn tâm lý Trường THPT FPT đã tư vấn thành công cho nhiều trường hợp học sinh tiến bộ trông thấy, nhưng cô vẫn buồn lòng khi còn nhiều bạn dè dặt với từ “tâm lý” vì nghĩ rằng gặp cán bộ tư vấn tâm lý là có vấn đề gì nặng nề lắm nên e ngại trong việc tìm kiếm dịch vụ hỗ trợ. Trong thực tế, “từ tâm lý bao hàm toàn bộ đời sống tinh thần của con người, nên gặp cán bộ tư vấn tâm lý không nhất thiết phải là vấn đề gì to tát. Nó có thể chỉ là một điều băn khoăn nhỏ, một câu chuyện buồn chưa có người sẻ chia, hoặc một sự lựa chọn phù hợp về nghề nghiêp trong tương lai....” - cô Hiên giải thích. Cô cũng tâm sự thêm: “thời gian đầu mình gặp khá nhiều khó khăn trong việc thu hút học sinh, nhưng hiện nay thì nhu cầu tư vấn của học sinh là rất lớn. Thật mừng là bây giờ đa số các ca tư vấn là do các em học sinh đã tự tìm đến mình, các thầy cô chủ nhiệm, quản nhiệm gặp khó khăn cũng chủ động tìm gặp để trò chuyện bất cứ khi nào trong giờ nghỉ giải lao, trên xe ô tô về để giải tỏa cảm xúc và có được định hướng cho mình”.

Cô Hiên cũng cho biết sự quan tâm đầu tư của nhà trường có vai trò rất quan trọng trong thành công của mô hình tư vấn tâm lý trong trường học. Từ cơ sở vật chất như không gian phòng tư vấn, lồng ghép vào chương trình giảng dạy trên lớp đến sự chuyên nghiệp, gần gũi của đội ngũ cán bộ tư vấn là yếu tố then chốt để thu hút ngày càng nhiều học sinh đến với dịch vụ Tư vấn tâm lý học đường. Cô Hiên chia sẻ kinh nghiệm tư vấn tâm lý: “Ở trường THPT FPT, ngoài việc tư vấn cá nhân, hoạt động tư vấn tâm lý nằm trong chương trình Phát triển cá nhân và lồng ghép vào các môn học trên lớp. Từ đây, cán bộ tư vấn tâm lý dễ dàng tiếp cận và trao đổi với các em học sinh hơn”. Bên cạnh đó, kinh nghiệm tư vấn tâm lý lâu năm và với nhiều đối tượng cũng giúp người làm nghề có sự tư vấn phù hợp với sự đa dạng của các trường hợp.