Đào tạo báo chí nên tăng cường thực tiễn

Sinh viên còn thiếu thực tế

Tại buổi tọa đàm, các nhà tuyển dụng đã góp ý về thực trạng kỹ năng nghề của các nhà báo hiện nay và những yêu cầu tuyển dụng của các tòa soạn đối với các sinh viên báo chí mới tốt nghiệp.

Đa số các nhà báo, tổng biên tập đều cho rằng sinh viên mới ra trường còn thiếu tự tin, kỹ năng tác nghiệp và kiến thức nền. Trong khi đó, chương trình đào tạo lại thừa về lý thuyết nhưng thiếu kỹ năng thực hành cũng như chương trình thực tập thiếu hiệu quả.

Nhà báo Huỳnh Dũng Nhân, Phó chủ tịch Hội nhà báo TPHCM kiêm giảng viên báo chí, trăn trở: “Làm thế nào để cải tiến việc giảng dạy báo chí cho phù hợp?”. Ông Nhân đề xuất: “Phải tăng cường thực hành nhiều hơn, đó là cái xuyên suốt trong quá trình giảng dạy”. Nhưng không phải nhà trường làm được mà phải ở cấp cao hơn và điều này phải được đưa vào quy định chung.

Ông Nhân lý giải: “Đơn cử như ở môn phóng sự tôi dạy, ở TPHCM trước đây là 45 tiết, chúng tôi kêu mãi thì giờ đây giảm xuống còn... 30 tiết. 30 tiết để dạy môn phóng sự thì không thể nào làm được, còn muốn tăng cường đi thực tế nhưng lại không có tiền. Giảng viên, sinh viên tìm mọi cách xoay sở, tiền thì trường không có, quy định không cho thì lấy đâu ra mà cọ xát”.

Nhà báo Trần Ngọc Châu, giám đốc kênh truyền hình FBNC - giảng viên báo chí, góp thêm ý rằng vẫn nên duy trì cơ chế hiện nay là đào tạo 4 năm một sinh viên, nhưng hết năm thứ 1 thì bắt buộc phải có đi thực tập, như vậy nhà trường sẽ ký hợp đồng với các tòa báo. Mỗi năm phải đi thực tập lấy điểm, nhưng điều này phải xin ý kiến của bộ.

Trong vai trò là nhà tuyển dụng trực tiếp, bà Vũ Ngọc Dung - Tổng biên tập báo Đất Việt cho biết, điều vướng mắc nhất là kiến thức chuyên ngành từng lĩnh vực như pháp luật, kinh tế, y tế... các em không có, khi hỏi thì được biết trường không đào tạo. Các trường nên hướng các em đi sâu vào những chuyên ngành mà báo chí đang cần.

Nhà trường như một tòa soạn

Theo ý kiến của TS. Huỳnh Văn Thông, Trưởng khoa báo chí và truyền thông (ĐH KHXH&NV TPHCM), phía trường nên đào tạo sinh viên theo nhu cầu của các cơ quan báo. Vì thực tế ở trường của TS. Thông, một khóa có khoảng 150 sinh viên thì không thể cùng lúc đưa sinh viên vào môi trường báo chí. 

Nhưng cũng có nhiều cách để khắc phục thực tế này. “Không quá trễ để xây dựng những tờ báo trong nhà trường để kéo gần thực tiễn hơn”, nhà báo Trần Ngọc Châu đề xuất.

Còn nhà báo Huỳnh Dũng Nhân cho rằng: Ở ta cứ quy hoạch giảng viên phải là thạc sĩ, tiến sĩ nhưng nếu giảng viên không hiểu, không nói được về nghề thì người học khó tin được. Nên chăng tăng cường thực tế bằng cách nhà trường như là trong một tòa soạn hoặc cán bộ giảng dạy phải đi lưu trú ở các tòa soạn. Nếu giảng viên không đến các tòa soạn được thì ít nhất cũng phải có các công trình, bài viết đăng trên báo. Thực tế nhiều nước đã làm cách này. Chẳng hạn như ở Pháp, học viên học ở tòa soạn, giảng viên là những nhà báo và thời gian về trường học các môn cơ bản rất ít.

Đại diện Hội đồng Anh, bà Barbara Rowlands, giảng viên khoa báo chí (ĐH City London) cũng chia sẻ kinh nghiệm thêm rằng ở Anh, cứ 2 năm, các cơ quan kiểm định báo chí của họ lại tổ chức những diễn đàn đưa những người làm báo đến trường để đảm bảo sinh viên được trang bị kỹ năng về nghề. Đồng thời biến trường thành nơi để các nhà báo tương lai tranh luận, hành nghề.

“Phải thay đổi quan điểm về nghề báo, đó là "nghề báo là cử nhân hay là nghề". Trường đại học của ta thì dạy cử nhân nhưng các báo lại đòi hỏi phải nghề cao chứ bằng thì không cần lắm. Nhiều giải báo chí lớn được trao cho những tác giả không học báo nhưng vẫn làm rất tốt”, ông Nhân gút lại.

Được biết, trong 2 năm, Hội đồng Anh tại Việt Nam phối hợp với Học viện Báo chí và truyền thông, Hội nhà báo Việt Nam thực hiện chương trình MediaPro với mục tiêu chính là hỗ trợ nâng cấp giáo trình giảng dạy báo chí tại 3 cơ sở đào tạo báo chí lớn tại Việt Nam là Học viện Báo chí và Tuyên truyền, Khoa báo chí và truyền thông của ĐH KHXH&NV Hà Nội và TPHCM.

Thụy An