Năm 2018 có quyết định thành lập Đại học VinUni. Ngay khi chỉ mới là một trường đại học còn trên giấy, VinUni đã tự đặt cho mình khát vọng lớn lao, trở thành một trong top 50 đại học trẻ thế giới.

Với rất nhiều người khi đó, đây là một hoài bão đậm chất lý tưởng, mơ mộng, thậm chí ngông cuồng. Nhưng Tiến sĩ Lê Mai Lan (Chủ tịch Hội đồng trường Đại học VinUni, Phó Chủ tịch Tập đoàn Vingroup) khẳng định: "Chúng tôi sẽ đứng trên vai những 'người khổng lồ', bắt tay với các đại học hàng đầu thế giới. Chúng tôi sẽ xây dựng VinUni với sự hỗ trợ của Đại học Cornell và Đại học Pennsylavania, hai trường nằm trong top 20 đại học tốt nhất thế giới".

"Điều này là không tưởng, vì các đại học top 20 thế giới là những đại học rất đẳng cấp và họ sẽ không có lý do gì để bắt tay với một đại học thậm chí còn chưa hình thành, mới chỉ là ý tưởng, lại ở một đất nước đang phát triển, nền giáo dục còn nhiều hạn chế, phấn đấu mãi mới có hai trường lọt top 1.000 như Việt Nam", Chủ tịch hội đồng quản trị của một đại học có tiếng tại Việt Nam tỏ ý nghi ngờ.

5 năm qua là hành trình đặc biệt của Trường Đại học VinUni non trẻ khi tự khai mở con đường hoàn toàn mới, đi tắt lên thẳng đại học tinh hoa, biến điều không thể thành có thể, đưa điều không tưởng thành hiện thực.

Trong khuôn viên ngôi trường mang đậm phong cách châu Âu, Chủ tịch Hội đồng trường Đại học VinUni chia sẻ câu chuyện chưa từng kể về quá trình xây dựng VinUni, bắt đầu bằng chuỗi ngày trên đất Mỹ để thuyết phục những "người khổng lồ" và thậm chí đã nhận không ít lời từ chối.

Những ngày cuối năm 2016, giữa giá rét và băng tuyết rơi trắng mọi nẻo đường nước Mỹ, đoàn công tác của dự án trường đại học VinUni, Tập đoàn Vingroup nhẫn nại đi "gõ cửa" từng trường đại học thuộc khối Ivy League, nhóm 8 trường đại học tư thục xuất sắc, danh giá và lâu đời nhất nước Mỹ.

Hành trang mang theo chỉ có một video giới thiệu về đất nước, con người Việt Nam và Tập đoàn Vingroup, thư giới thiệu của Đại sứ quán Mỹ tại Việt Nam và của Bộ Giáo dục và Đào tạo, một trang A4 tóm tắt các ý tưởng của VinUni.

"Cứ đến mỗi trường, tôi lại cắm USB và bắt đầu thuyết phục vì sao họ nên đến Việt nam và giúp VinUni xây dựng một đại học xuất sắc. Nhờ có các thư giới thiệu và sự kết nối tốt, các trường đều cử các lãnh đạo cao cấp đón tiếp đoàn và đều tỏ ý rất quan tâm khi thấy Việt Nam đã phát triển. Tuy nhiên, họ chỉ đồng ý tư vấn để giúp chúng tôi về chiến lược đại học, về phát triển nhân tài hoặc phối hợp cùng nghiên cứu về Việt Nam nhằm cập nhật dữ liệu mới cho ngành Đông phương học của họ. Nhiều trường đã từ chối thẳng việc cùng xây dựng một trường đại học mới ở Việt Nam. Người kết nối của chúng tôi thậm chí đã khuyên nên đổi hướng từ Ivy sang các trường tầm trung nhưng khát vọng của VinUni là xây dựng một đẳng cấp thế giới ở Việt Nam và chúng tôi nhất định không từ bỏ", Tiến sĩ Lê Mai Lan kể.

Tiến sĩ Lê Mai Lan cho hay, với khát vọng đó, việc lựa chọn một trường đại học trong khối Ivy của Mỹ là điều đã được Tập đoàn Vingroup cân nhắc rất kỹ trước khi đoàn lên đường. Giáo dục đại học Mỹ có ba điểm phù hợp với tư tưởng của Vingroup: tính đa dạng và quốc tế cao; tính thực chiến, đào tạo phải áp dụng vào thực tế, phải giải quyết các vấn đề thực tế; cuối cùng là sự gắn kết chặt chẽ giữa thương mại, công nghiệp và hàn lâm.

Vì phát triển sau, nên không thể đi con đường từ từ, mà VinUni quyết định ngay từ đầu phải kết hợp với một trường đẳng cấp Ivy vì chỉ có đứng trên vai "người khổng lồ" mới có thể thực hiện mục tiêu xây dựng đại học đẳng cấp thế giới nhanh nhất.

"Chúng tôi vẫn tiếp tục đi với niềm tin 'cứ gõ, cửa sẽ mở'. Đến với Đại học Pennsylavania, tôi thực sự vỡ òa khi vừa định cắm USB trình bày thì ban giám hiệu trường cười rất tươi và nói họ đã nghiên cứu rất kỹ về Việt Nam và Vingroup trước khi đoàn đến, vì thế không cần trình bày gì nữa mà muốn ngồi xuống thảo luận ngay xem hai bên có thể cùng làm gì. Pennsylvania là một đại học hết sức uy tín trong khối Ivy. Tôi thực sự thấy rất hạnh phúc và điều này đã mở đường cho những thuận lợi tiếp theo tại các đại học xuất sắc'', Tiến sĩ Lê Mai Lan chia sẻ.

Còn tại đại học Cornell, nhớ lại lần đầu tiên nghe VinUni trình bày dự án, Giáo sư Max Pfeffer, Đại học Cornell cho hay ông đã cảm nhận được sự chuyên nghiệp, quyết tâm mạnh mẽ của Vingroup và điều này đã ngay lập tức tạo sự hứng thú đặc biệt cho Cornell.

Đây cũng là chia sẻ của Giáo sư Rohit Verma, Hiệu trưởng Đại học VinUni, khi đó là Viện trưởng Viện Quan hệ Đối ngoại của trường Kinh doanh đại học Cornell: "Nhiệm vụ chiến lược của tôi là giúp thúc đẩy các giá trị tích cực của Cornell trên khắp thế giới. Đề xuất của VinUni thực sự là cơ hội chỉ có một lần trong đời. Cornell chưa bao giờ hiện diện thực sự ở Đông Nam Á, nơi có thể trở thành một mắt xích rất quan trọng trong chiến lược toàn cầu. Vì vậy, chúng tôi quyết tâm tham gia dự án".

Tiến sĩ Lê Mai Lan chia sẻ, thời điểm đặt vấn đề với Cornell thực sự là "thiên thời, địa lợi, nhân hòa" khi VinUni đã nhận được sự hỗ trợ nhiệt tình của những "người khổng lồ" trên rất nhiều phương diện.

Từ khi bắt đầu có ý tưởng, VinUni đã mất hai năm để có thể đặt bút ký với Cornell và Pennsylavania năm 2018. Cũng trong năm này, Chính phủ đã có quyết định chính thức thành lập Đại học VinUni. Trên cánh đồng làng Đa Tốn (Gia Lâm, Hà Nội), một trường đại học chuẩn quốc tế đã nhanh chóng được xây dựng chỉ trong hơn một năm.

"Tháng 10/2020, Đại học VinUni chính thức khánh thành. Cảm xúc không thể diễn tả khi lãnh đạo Chính phủ và Chủ tịch Tập đoàn Vingroup Phạm Nhật Vượng mở cửa trường. Thử thách quá lớn nhưng chúng tôi đã cán đích đầu tiên và một hành trình mới lại mở ra, chúng tôi phải sẽ tiếp tục tiến lên", Tiến sĩ Lê Mai Lan nói.

Với thỏa thuận hợp tác lâu dài, Đại học Cornell đã biệt phái cả đội ngũ sang VinUni, hỗ trợ toàn diện để xây dựng VinUni như một Cornell thu nhỏ ngay giữa lòng Hà Nội. Giáo sư Rohit Verma đảm nhiệm vai trò hiệu trưởng sáng lập.

Cornell hỗ trợ VinUni thẩm định chiến lược phát triển, xây dựng hệ thống quản trị, nâng cao thương hiệu. Cornell cũng giúp VinUni tuyển dụng các vị trí lãnh đạo cấp cao, giảng viên nòng cốt, đào tạo cán bộ và giảng viên nguồn, kèm cặp nâng cao năng lực vận hành trường. Để nâng cao năng lực nghiên cứu, mỗi giảng viên tại VinUni có một cố vấn là giáo sư/giảng viên tại Cornell có kinh nghiệm, bề dày và thành tựu nghiên cứu sâu rộng.

Cornell đồng hành cùng VinUni xây dựng chương trình đào tạo cho từng ngành, từng môn học, chi tiết từ hệ thống giáo trình, tài liệu, kiểm định chất lượng, cấp quyền truy cập miễn phí cho giảng viên và sinh viên truy cập thư viện/học liệu của Cornell.

Đáp ứng chuẩn yêu cầu quốc tế, các môn học của VinUni được "mapping" và quy đổi với môn học tương ứng tại Cornell. Song song, VinUni đầu tư vào các giảng viên trẻ tài năng và đưa họ sang Cornell kiến tập để có thể làm chủ chương trình, phương pháp.

Là một trong 4 giảng viên đầu tiên của VinUni được cử sang kiến tập tại Cornell trong gần một năm, Tiến sĩ Jenny Le (Giảng viên Viện Kinh doanh quản trị) cảm nhận rõ sự khác biệt của đại học đẳng cấp hàng đầu thế giới, cả trong cách dạy của giảng viên và cách học của sinh viên.

Mỗi người thầy ở Cornell không chỉ là giảng viên mà còn là người tư vấn, dẫn dắt doanh nghiệp nên nắm chắc thực tiễn. Sinh viên được biết những lý thuyết hiện đại nhất ứng dụng trong kinh doanh như thế nào, kết quả ra sao, ưu nhược điểm gì, và là những chuyên gia trong tương lai, sinh viên phải suy nghĩ về việc cải thiện mô hình đó hoặc giải quyết các vấn đề của bài toán kinh doanh như thế nào. Điều đó thúc đẩy sự sáng tạo không ngừng trong sinh viên.

Để đáp ứng yêu cầu đó, sinh viên Cornell phải học với cường độ và tính cạnh tranh cao, phải đọc rất nhiều tài liệu đã được chỉ định từ trước để khi lên giảng đường, giảng viên chỉ nói qua về các khái niệm và dành phần lớn thời gian cho thảo luận để nâng cao chất lượng. Sinh viên luôn chủ động hỏi bất cứ lúc nào thấy chưa hiểu hay có ý kiến khác. Vì thế, áp lực cho giáo viên là rất lớn, nhưng không khí lớp học rất sôi nổi, hiệu quả học tập rất cao.

Gần một năm được dẫn dắt bởi các giáo sư Cornell, được cùng xây dựng, phát triển các dự án, thiết kế bài giảng, trực tiếp đứng lớp như một giảng viên Cornell thực sự và nhận phản hồi tốt từ sinh viên, Tiến sĩ Jenny Le cho hay năng lực bản thân đã được nâng lên một tầm cao mới. Trở về VinUni, cô áp dụng những điều đã học vào đào tạo để mỗi lớp học của mình đáp ứng chuẩn quốc tế, để thúc đẩy tư duy phản biện, óc sáng tạo của sinh viên.

Nhờ việc "mapping" chương trình ngay từ đầu, hai bên đã nhanh chóng đạt được thỏa thuận hợp tác phát triển chương trình đào tạo tích hợp cử nhân - thạc sĩ, cho phép sinh viên năm thứ 3 của VinUni có cơ hội học chuyển tiếp thạc sĩ tại Cornell, sau 5 năm sẽ tốt nghiệp với bằng cử nhân do VinUni cấp và bằng thạc sĩ do Cornell cấp.

Không chỉ có đại học Cornell, hiện VinUni đã và sẽ có các sinh viên trúng tuyển các khóa học chuyển tiếp đến các trường đẳng cấp như đại học Pennsylvania, đại học Công nghệ Sydney, đại học Illinois Urbana - Champaign, đại học UC Sandiego, đại học Công nghệ Nanyang.

Nguyễn Vũ Thu Hiền, sinh viên năm 3 Viện Kỹ thuật và khoa học máy tính VinUni, đang học tại Cornell chia sẻ: "Lúc đầu, em khá áp lực vì sợ không theo được các bạn ở đại học đỉnh cao như Cornell. Nhưng sau ba tháng học tập tại đây, em tự tin vì thấy mình học không thua kém các bạn. Em đã quen với việc học cường độ cao và hoàn toàn bằng tiếng Anh ở VinUni nên khi đến Cornell, em có thể hoàn thành các nhiệm vụ học tập mà vẫn có thời gian nghỉ ngơi. Sự tương đồng trong cách dạy, cách học, kiểm tra đánh giá và hệ thống nền tảng giữa VinUni và Cornell là thuận lợi lớn".

"Phản hồi từ các trường khiến tôi rất tự hào khi các em không chỉ kết quả học tập tốt mà còn tham gia tích cực mọi hoạt động của trường. Trái ngọt sau chặng đường 5 năm đầu tiên là chúng tôi đã xây dựng được "một Cornell thu nhỏ" giữa lòng Hà Nội với cơ sở vật chất đẳng cấp, chương trình chuẩn quốc tế, đội ngũ giảng viên và sinh viên xuất sắc. Dù chỉ mới bắt đầu đào tạo được 3 năm nhưng VinUni đã trở thành trường đại học trẻ nhất Châu Á - Thái Bình Dương đạt tiêu chuẩn QS Star 4 sao toàn diện với 7 tiêu chí đạt cấp 5 sao," Tiến sĩ Lê Mai Lan tự hào nói.

Tự hào về chặng đường 5 năm đã qua, Tiến sĩ Lê Mai Lan cho hay VinUni đã tạo dựng nền tảng vững chắc khi có cơ sở vật chất, chương trình đào tạo chuẩn quốc tế, đội ngũ giảng viên và sinh viên xuất sắc. Hành trình phía trước dù còn nhiều khó khăn nhưng trường sẽ luôn kiên định mục tiêu đào tạo tinh hoa để mang lại cho xã hội những con người tiên phong kiến tạo.

Trong đó, khó khăn đầu tiên là thu hút nhân tài, khi tất cả các trường đại học, không chỉ trong nước mà cả quốc tế, luôn trải thảm đỏ chào đón các sinh viên giỏi, với rất nhiều chế độ ưu đãi và học bổng hào phóng.

Tiến sĩ Lê Mai Lan cho biết, điểm số cao chỉ là yếu tố tham khảo, điều quan trọng là sinh viên phải có khát vọng, sáng tạo và sự kiên trì. Học phí cao nhưng VinUni cấp rất nhiều học bổng để thu hút tài năng. Tổng chi phí thậm chí tiết kiệm hơn đi du học rất nhiều vì từ năm thứ 3, các em có thể được cấp học bổng toàn phần sang học tại các đại học hàng đầu thế giới. Biết được khát vọng của tài năng là đến với các đại học đỉnh cao, chứ không phải các đại học tầm trung, VinUni đã thiết kế chương trình tích hợp cử nhân thạc sĩ. Theo đó, gia nhập VinUni là tấm vé mở cánh cửa đến các đại học đỉnh cao, nơi việc nhập học hết sức cạnh tranh, nơi sự giàu có không giúp cải thiện khả năng nhập học.

Khó khăn tiếp theo là phát triển bền vững. Từng nghiên cứu mô hình hoạt động của rất nhiều đại học trên thế giới, Tiến sĩ Lê Mai Lan cho biết với các đại học danh tiếng, thu từ học phí chỉ chiếm một phần nhỏ trong nguồn thu của trường. Càng tập trung vào đào tạo tài năng thì tỷ trọng thu từ học phí càng ít vì cần cấp nhiều học bổng. Trong khi đó chi phí cơ sở vật chất, nhân sự, đào tạo giảng viên giỏi, đầu tư cho nghiên cứu rất lớn.

Để tạo nền tảng dài hạn và bền vững cho các nỗ lực này, Vingroup đã cam kết tổng tài trợ cho trường Đại học VinUni lên tới 6.500 tỷ đồng. Trong đó, 3.500 tỷ đồng chi đầu tư xây dựng cơ sở vật chất và 3.000 tỷ đồng dành để cấp học bổng tài năng, hỗ trợ tài chính cho sinh viên cũng như bù lỗ vận hành cho 10 năm đầu tiên.

"Chặng đường 5 năm tới, VinUni trước hết phải chứng minh giá trị cho xã hội như có đào tạo được con người tốt không, có làm ra nghiên cứu có tác động không. Phải mất nhiều năm xây dựng năng lực học thuật để đảm bảo việc phát triển bền vững", Tiến sĩ Lê Mai Lan nói.

Chia sẻ sâu hơn về kế hoạch tương lai của VinUni ở góc độ chuyên môn, Giáo sư Rohit Verma, Hiệu trưởng Đại học VinUni cho hay VinUni sẽ phải tiếp tục nỗ lực ít nhất trong giai đoạn 20 đến 25 năm tiếp theo để vào danh sách những đại học hàng đầu thế giới.

Theo Giáo sư Rohit Verma, trong 5 đến 10 năm tới, VinUni cần làm hai việc. Đầu tiên là tiếp tục nâng cao uy tín và chất lượng của các chương trình đào tạo đồng thời bổ sung thêm những ngành mới và mở rộng quy mô. Thứ hai là làm nổi bật và khẳng định giá trị của VinUni đối với các bên liên quan ở Việt Nam cũng như trên thế giới.

"Với Vingroup và những bên bảo trợ khác, chúng tôi phải chứng minh rằng tại sao VinUni xứng đáng được đầu tư. Đối với sinh viên và phụ huynh, chúng tôi phải thuyết phục họ tại sao VinUni xứng đáng được lựa chọn. Đối với các doanh nghiệp, chúng tôi phải chứng minh sinh viên VinUni nằm trong số những người có năng lực nhất mà họ có thể tuyển dụng. Đối với những trường đại học nổi tiếng trên thế giới, chúng tôi phải có khả năng thuyết phục tại sao sinh viên VinUni xứng đáng được học tiếp sau đại học tại trường họ. Chúng tôi phải chứng minh bằng hành động và giải thích tại sao VinUni đặc biệt", Giáo sư Rohit Verma chia sẻ.

"Tôi chưa bao giờ thấy hối tiếc khi làm việc tại VinUni dù có những giai đoạn phải làm việc suốt ngày đêm. Ở đây, chúng tôi đã làm được những điều tuyệt vời", Giáo sư Rohit Verma nói.

Thiết kế: Khương Hiền