Trải nghiệm nghệ thuật ghép gốm trên nền sơn mài với họa sĩ Tô Ngọc Trang

Chiêm bao là triển lãm cá nhân đầu tiên của họa sĩ Tô Ngọc Trang, đánh dấu sự kiện anh tìm ra một cái tôi khác trên con đường nghệ thuật.

Triển lãm với 26 tác phẩm chân dung ghép gốm trên nền sơn mài của họa sĩ Tô Ngọc Trang, tái hiện nhiều nhân vật nổi tiếng như: Trần Hưng Đạo, Bùi Xuân Phái, Văn Cao, Lev Tolstoy, Stephen Hawking, Picasso, Van Gogh, Chí Phèo, Thị Nở…

Họa sĩ Tô Ngọc Trang chia sẻ: "Cuối năm 2021, vợ tôi làm vỡ 1 cái bát rất đẹp, nhờ tôi gắn lại. Nhìn đống mảnh vỡ, tôi thấy giống bản thân đến lạ. Tôi đã thử ghép chúng thành mặt mình. Và cuối cùng ai đến xem cũng nhận ra đó là Trang Trọc.

Thấy trò chơi này rất vui, tôi tiếp tục nhặt nhạnh mảnh gốm vỡ quanh nhà và xin khắp nơi. Bà con rất mừng vì tôi dọn rác giúp họ.

Tôi nhận ra mảnh gốm vỡ có tính bền vững. Ngoài ra nó muôn hình vạn trạng. Từ hình, mảng, khối cho đến màu. Trong khi hội họa truyền thống đã và đang dùng các chất liệu lâu đời như màu nước, sơn dầu, sơn mài, acrylic để biểu đạt, thì tại sao ta lại không dùng các mảnh gốm vỡ đa dạng để kết hợp với nhau, gợi cả hình, khối và màu để làm ra một cảm nhận?".

Chất liệu mà họa sĩ Tô Ngọc Trang sử dụng trong tác phẩm của mình là gốm vỡ. Tức là gốm ở thể "rác", một chất liệu phái sinh từ một sản phẩm đã từng hoàn chỉnh trước khi vỡ.

Khác với nghệ thuật ghép mảnh Mosaic hay ghép gốm trang trí trong kiến trúc lăng mộ thời Nguyễn và trong kiến trúc đô thị hiện đại, ngôn ngữ sáng tạo của Tô Ngọc Trang là dùng những mảnh gốm vỡ tự nhiên, hoàn toàn không sử dụng máy móc hay thiết bị cơ khí nào để tạo hình các mảnh vỡ theo ý chí chủ quan.

Trong bài cảm nhận của mình về triển lãm, họa sĩ Lý Trực Sơn chia sẻ: "Đôi khi ý tưởng nghệ thuật tới với nghệ sĩ đột ngột như gặp một sự cố nhỏ nhoi, một cái bát cổ, một cái ang gốm xưa rơi vỡ làm mở ra một khoảng sáng.

Những mảnh vỡ trở thành họa tiết, tập hợp lại thành chân dung của những nhân vật đã là biểu tượng của khoa học, nghệ thuật, tôn giáo, chính trị hoặc chỉ xuất hiện trong văn chương. Ai cũng được tán dương, sống lại với diện mạo của mình trong cấu trúc ngôn ngữ nghệ thuật".

Theo họa sĩ Phan Cẩm Thượng, mỗi chân dung là một câu chuyện của họa sĩ Trang và câu chuyện của nhân vật. Hai tấm gương phản chiếu vào nhau, có lúc liên quan, có lúc chẳng ăn nhập gì. Có lẽ, đó là cách mà người nghệ sĩ suy nghĩ về mình và thời cuộc.

Tô Ngọc Trang suy ngẫm về con người, sự từng trải, đổ vỡ, thậm chí đến tan nát của nó. Thuở thiếu thời, khi sinh ra ai cũng như chiếc bình quý lành lặn. Nhưng rồi, ai nấy cũng phải tái tạo lại mình, từ những mảnh vỡ cuộc đời và mang vẻ đẹp của người trưởng thành.

Triển lãm Chiêm bao kéo dài đến ngày 19/1 tại 75 Hàng Bồ, Hoàn Kiếm, Hà Nội.