Tọa đàm khẳng định vai trò của Thiền sư Huyền Quang với Phật giáo Trúc Lâm

Ngày 2/3, tại chùa Ngọa Vân (Đông Triều, Quảng Ninh), Học viện Phật giáo Việt Nam tại Hà Nội tổ chức tọa đàm Đệ Tam tổ Huyền Quang (1254 - 1334) với Phật giáo Trúc Lâm.

Thượng tọa Thích Đạo Hiển, Phó Viện trưởng Học viện Phật giáo Việt Nam tại Hà Nội cho biết, Thiền sư Huyền Quang thế danh là Lý Đạo Tái. Căn cứ bộ Tam Tổ thực lục, Thiền sư "tổ tướng mạo kỳ dị, có chí khí của một bậc trác việt, được cha mẹ hết lòng yêu thương, dạy dỗ, học một biết mười". Lý Đạo Tái được phân bổ làm quan trong Viện Nội hàn, đến năm 51 tuổi mới xuất gia sau nhiều lần xin với triều đình.

Cuộc đời của Trúc Lâm Đệ Tam tổ - Thiền sư Huyền Quang trọn vẹn với hạnh nguyện cống hiến hết tài năng và trí tuệ cho đạo và đời. Thuở trai trẻ làm quan trong triều thì hết lòng phụng sự triều đình, rồi từ quan xuất gia tu Phật, cùng với Trúc Lâm Sơ tổ và Nhị tổ Pháp Loa đi mọi nẻo đường nỗ lực hoằng dương Phật pháp Trúc Lâm.

Thiền sư Huyền Quang biên soạn kinh sách, xây dựng đạo tràng, đào tạo tăng tài, đăng đàn thuyết pháp, xây dựng chùa chiền, viết vịnh đề thơ... Ngài đã làm cho dòng chảy Phật pháp Trúc Lâm lưu truyền mãi mãi trong dân gian, để nhiều đời sau, dù không còn ghi nhận sự truyền thừa chính thức nhưng tinh thần, trí tuệ, tư tưởng và giá trị của Phật giáo Trúc Lâm vẫn trong lòng dân tộc.

Tại tọa đàm, TS. Nguyễn Văn Phong, Viện Trần Nhân Tông, Đại học Quốc gia Hà Nội, chia sẻ, quá trình khảo sát, nghiên cứu 12 văn bia ở 4 chốn tổ Trúc Lâm có 10 văn bia niên đại từ năm 1604 - 1720 tôn vinh Huyền Quang là Đệ Tam tổ, 2 văn bia ở chùa Đại Bi ngay trong tên đã ghi rõ Huyền Quang là Trúc Lâm Đệ Tam tổ.

"Những văn bia này được soạn khắc từ đời Trần, thời Lê trung hưng. Năm nay, Viện Trần Nhân Tông sẽ tổ chức hội thảo về Đệ Tam tổ, qua đó, đào sâu nghiên cứu, sưu tập thêm tư liệu về Thiền sư", TS. Nguyễn Văn Phong nói.

Nghiên cứu về Thiền sư Huyền Quang, bà Đinh Thị Thùy Hiên, giảng viên Khoa Lịch sử, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, khẳng định, trước tác mà ông để lại, sách sử, sách truyền đăng, bia ký, các pho tượng và bài vị Đệ Tam tổ Huyền Quang trong bộ tượng, bộ bài vị Tam tổ ở một số ngôi chùa cổ… từ lâu đã thu hút học giả nhiều lĩnh vực, cả trong lẫn ngoài Giáo hội Phật giáo.

Bà Thùy Hiên cho biết, những kết quả nghiên cứu đã đem lại nhận thức phong phú và sâu sắc về một nhân vật lịch sử tài năng xuất chúng, có nhiều đóng góp cho đất nước thời nhà Trần; về một vị thiền sư có ảnh hưởng lớn trong lịch sử Phật giáo Đại Việt.

Các đại biểu cũng bàn về những uẩn khúc trong cuộc đời, những câu chuyện về Thiền sư Huyền Quang; tư tưởng Phật giáo và vai trò của thiền sư với Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử thời Trần; Đệ tam tổ Trúc Lâm và văn hóa tôn giáo Việt Nam trong dòng chảy văn hóa dân tộc; Thiền sư Huyền Quang và những giá trị tư tưởng nhân sinh quan Phật giáo; hệ thống chùa tháp Phật giáo Trúc Lâm trên dãy Yên Tử và dấu ấn của Tam tổ Huyền Quang; các nghiên cứu khảo cổ ở cụm di tích Ngọa Vân về Phật giáo, cũng như việc quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị các di tích của nhà Trần tại Đông Triều.

Hòa thượng Thích Thanh Quyết, Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Viện trưởng Học viện Phật giáo Việt Nam tại Hà Nội, nhấn mạnh, di tích Ngọa Vân là điểm đến tâm linh quan trọng, là nơi "Vua hóa Phật", nơi kết thúc trọn vẹn cuộc đời vì đạo thuyết pháp độ tăng, vì đời xây dựng và bảo vệ đất nước của Phật hoàng Trần Nhân Tông và vai trò tiếp nối của Thiền sư Huyền Quang. Ban Tổ chức sẽ cùng các nhà khoa học tiếp tục hoàn thiện các báo cáo, biên tập thành kỷ yếu, lưu lại những cống hiến của Đệ Tam tổ Huyền Quang đối với sự phát triển của Phật giáo Việt Nam.

Trong khuôn khổ Tọa đàm, tối 2/3, đã diễn ra Đêm thơ Huyền Quang với những bài thơ của Thiền sư, thi nhân Huyền Quang. Những bài thơ về cảnh sắc thiên nhiên trong cõi lòng nhiều tâm trạng của Tam tổ Huyền Quang và con đường chứng đạo, ngộ đạo của thiền sư đã được thể hiện trong đêm thơ nhằm tưởng nhớ, tri ân công đức của ông đối với đạo Phật nói chung và thiền phái Trúc Lâm nói riêng.