GS-VS Vũ Tuyên Hoàng qua đời

GS-VS Vũ Tuyên Hoàng xuất thân trong một "danh gia vọng tộc" ở cấp độ hàng đầu trong suốt mấy chục năm qua của nền văn học nghệ thuật Việt Nam.

Ông là con của nhà nghiên cứu văn học Vũ Ngọc Phan  (1902 - 1987, Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật đợt I-1996) và nữ sĩ Hằng Phương (1908 - 1983).

Nhà văn Vũ Ngọc Phan đã để lại rất nhiều công trình nghiên cứu văn học có giá trị mà trong những cuốn được nhớ hơn cả là "Nhà văn hiện đại", "Tục ngữ ca dao Việt Nam"…

Nữ sĩ Hằng Phương là tác giả của không chỉ một tập thơ và chính là người phụ nữ tháng 1/1946 đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh viết tặng những câu thơ tình nghĩa: "Cảm ơn bà biếu gói cam, Nhận thì không đúng, từ làm sao đây! Ăn quả nhớ kẻ trồng cây, Phải chăng khổ tận, đến ngày cam lai"…

Cuộc sống gia đình tận tình và hướng thiện của hai cụ Vũ Ngọc Phan - Hằng Phương đã gieo cho con cháu những quả phúc không nhỏ và chí ít thì cũng có hai người con của hai cụ về sau đã lập nên được những sự nghiệp đáng tự hào: nữ họa sĩ Vũ Giáng Hương và GS-VS Vũ Tuyên Hoàng.

GS-VS Vũ Tuyên Hoàng sinh năm 1938 ở Hà Nội (về sau, trong các bản lý lịch tự khai ông ghi ở phần quê quán là Hà Nội, nhưng thực ra quê gốc của ông là làng Mộ Trạch lừng danh có nhiều tiến sĩ).

Cũng như không ít những người con của các vị "trưởng lão văn nghệ" cách mạng thời đó, sau năm 1954, Vũ Tuyên Hoàng đã được nhận một sự giáo dục đầy đủ không chỉ ở trong nước mà cả ở nước ngoài.

Thời trẻ, ông đã tốt nghiệp Đại học Hoa Nam, Trung Quốc, về dạy ở Trường Đại học Nông nghiệp 1 Hà Nội. Rồi ông được cử sang quê hương của cách mạng tháng Mười để hoàn thành luận án Phó tiến sĩ (năm 1973) rồi luận án tiến sĩ khoa học (năm 1978), chuyên ngành sinh học.

TS Vũ Tuyên Hoàng là người gần như trọn đời gắn bó với bộ môn sinh học, cụ thể hơn nữa là với lúa, với các loại rau củ thiết thân của nền nông nghiệp nước nhà. Trong những thành tựu khoa học nổi bật của ông có việc chuyên vụ các giống lúa mùa trồng vụ chiêm và chọn tạo giống lúa mới đông xuân, chọn tạo các giống lúa mới thâm canh và các hàm lượng protein cao khoảng 11% trong gạo; chọn các giống khoai lang mới, rau mới, táo mới…

Nhờ những nỗ lực không ngừng, TS Vũ Tuyên Hoàng từng được nhận giải thưởng lúa thế giới lần thứ nhất (Nhật Bản, năm 1988); Giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học công nghệ (đợt 2, năm 2000); được bầu làm Viện sĩ Viện hàn lâm Khoa học Liên Xô trước đây và LB Nga sau này, Viện sĩ Viện hàn lâm khoa học thế giới đang phát triển…

VS Vũ Tuyên Hoàng cũng là một nhà khoa học rất được tín nhiệm trong hệ thống công quyền: ông từng là Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp, Ủy viên TW Đảng Cộng sản Việt Nam, đại biểu Quốc hội…

Tuy nhiên, trong trí nhớ của không ít người, GS-VS Vũ Tuyên Hoàng sau tất cả mọi sự vẫn là một trí thức có tâm hồn đầy hào hoa và phong độ trong không chỉ một môn nghệ thuật. Ông rất ham mê vẽ và vẽ khá nhiều tranh. Ông hiện có tới hàng trăm bức họa; đặc biệt nhiều bức chân dung bạn bè, trong đó chân dung phụ nữ nhiều hơn đàn ông. Cho tới đầu năm 2008 này, VS Vũ Tuyên Hoàng vẫn ấp ủ mơ ước tổ chức được một triển lãm tranh của mình. Tiếc thay, mơ ước của ông đã không kịp biến nó thành sự thật khi cơn bạo bệnh đã cướp đi của ông sự sống tối 26/2 vừa qua.

Nhớ VS Vũ Tuyên Hoàng, bạn bè gần xa còn nhớ hơn cả là những bài thơ của ông, những bài thơ lúc nào cũng dung dị và rất đỗi chân thành. Đối với ông, thơ đôi khi như một phương pháp diệu kỳ để trở lại với tuổi thanh xuân trong trẻo. Năm 1992, TS Vũ Tuyên Hoàng đã nhớ lại tuổi học trò và viết bài "Hoa sấu":

"Tuổi cấp ba em cắp sách đến trường

Sao anh không qua từ dạo ấy

Đường lấm tấm mưa đầy hoa sấu

Phố nhà em xanh xanh sau hàng cây

Sao anh không qua từ dạo ấy

Mảnh khảnh dáng em tóc xoã ngang vai

Đôi mắt em đen mở to ngạc nhiên

Như thể mọi thứ trên đời đều rất lạ

Và anh hiểu cuộc đời rộng quá

Anh một giọt nước con dưới bầu trời

Làm sao soi được dáng em ngày ấy

Cô bé cấp ba hay thẹn hay cười

Hôm nay trên đường rơi đầy hoa sấu

Quả sấu chua của tuổi học trò

Bao nhiêu năm mây trời bay qua

Em đi bên anh

Đôi mắt em ngạc nhiên

Gặp mùa sấu ngày xưa trở lại…"

Giờ đã sắp vào một mùa hoa sấu mới nhưng khách tri kỷ của hoa sấu đã vĩnh viễn thành người thiên cổ. Nhưng dù bóng đã khuất nhưng tình vẫn còn lại mãi với những ký ức không thể mờ phai trong lòng bè bạn, đồng chí, đồng bào, những người chắc chắn luôn cảm thấy hàm ơn VS Vũ Tuyên Hoàng vì những đóng góp của ông cho nền nông nghiệp nước nhà, cho sự cải thiện đời sống nông dân…

Xin vĩnh biệt một nhà khoa học lớn, một tâm hồn tốt đẹp của nền khoa học Việt Nam!

Theo Minh Huyền

Công An Nhân Dân