Món đẹp, món ngon từ cây di sản Việt Nam ở Cù Lao Chàm

Từ những món quà đẹp...

Cù Lao Chàm được ví như một hòn ngọc xinh đẹp nằm giữa biển khơi, cách đô thị cổ Hội An hơn 20 km về phía Đông. Thiên nhiên đã ưu ái nơi đây bằng những cảnh quan tươi đẹp, sản vật phong phú... Giữa biển trời xanh ngắt ấp ôm xã đảo, có một loài cây luôn sinh trưởng mạnh mẽ, không ngừng khoe sắc đỏ thắm, tô điểm thêm cho vẻ đẹp cho những cung đường vòng quanh đảo, ấy là loài cây ngô đồng đỏ. Chắt chiu nắng, gió, tinh hoa của đất trời, những cây ngô đồng mang trong mình sức sống mãnh liệt, trở thành loài cây biểu trưng cho tính cách và tinh thần mạnh mẽ, kiên cường của người dân Cù Lao Chàm.

Ngoài giá trị cảnh quan, biểu tượng về tinh thần, những món quà đẹp, những món quà ngon từ loài cây ngô đồng đỏ ở Cù Lao Chàm là kế sinh nhai của bà con xã đảo từ bao đời nay. Những món quà của cây ngô đồng đỏ cũng hấp dẫn du khách như vẻ đẹp của loài cây di sản này.

Trong những nếp nhà ở xã đảo, dẫu đến nay còn rất ít người vẫn bền bỉ với nghề xưa riêng có ở Cù Lao Chàm, nhưng nghề đan võng từ sợi cây ngô đồng vẫn được lưu truyền. Những chiếc võng bền chắc, êm ái vẫn là niềm tự hào của người dân nơi đây.

“Muốn làm nên một chiếc võng này phải mất ít nhất hai tháng, để tước vỏ cây, sơ chế sợi ngô đồng để cho chất lượng sợi bền chắc, không bị nấm mốc. Chiếc võng làm mấy tháng trời mới xong, nhưng dùng được cả một đời cũng đáng lắm chứ. Nghề này đòi hỏi kỳ công, tỷ mẩn từng đoạn, vì sợi ngô đồng rất mảnh, phải bện làm sao cho không lỏng, không chặt, mà ngó phải vừa mắt (thẩm mỹ) nữa, mấy đứa nhỏ ít chịu khó nên mấy người già bọn tui phải chỉ bày (hướng dẫn truyền nghề) để không mất nghề truyền thống”  - Cụ Mai Thị Rài (72 tuổi), một trong những nghệ nhân có thâm niên nhất trong nghề đan võng ngô đồng ở xã đảo Cù Lao Chàm nói.

Từ những chiếc võng truyền thống đan từ sợi ngô đồng, để làm phong phú thêm những món quà của xã đảo dành tặng du khách, đã có những vật dụng thủ công mỹ nghệ nhỏ xinh được chế tác từ sợi cây ngô đồng như những chiếc xích đu nhỏ, những lưới bọc vỏ ốc, những chiếc giỏ bện từ sợi ngô đồng.

... đến những món quà ngon

Trong buổi ra mắt các sản phẩm từ cây ngô đồng đỏ ở đảo Cù Lao Chàm mới đây của UBND thành phố Hội An, người dân và du khách không chỉ thú vị với những món quà đẹp của cây ngô đồng đỏ như những chiếc võng, những chiếc lưới ốc, những chiếc giỏ du lịch xinh xắn... mà còn bất ngờ với vị ngon từ hạt cây ngô đồng và những chiếc bánh làm từ hạt ngô đồng. Nhiều du khách ví von, thưởng thức hạt ngô đồng của Cù Lao Chàm cũng ý vị như thưởng thức hạt bàng ở Côn Đảo vậy; không chắc là cao lương mỹ vị, chỉ là một món bình dân thôi nhưng phải thưởng thức hạt ngô đồng như một món quà riêng có từ đảo Cù Lao Chàm.

Từ những hạt ngô đồng rang, món ngon bình dân của bà con xã đảo, những chiếc bánh quy nho nhỏ mang hương vị thơm bùi của hạt ngô đồng góp thêm vào hành trang du khách trở về từ xã đảo một món quà ngon. Bà con xã đảo còn nói, hạt ngô đồng rang xay lên ăn ngon, mà ép làm dầu thực vật cũng không thua chi dầu phộng (lạc), vốn là món quà quê làm nên những món ngon dân dã nổi tiếng của xứ Quảng.

Đặc biệt hơn, có những sản phẩm rất mới từ hạt cây ngô đồng được thử nghiệm thành công và vừa được UBND thành phố Hội An ra mắt người dân và du khách nữa là kem dưỡng da mặt, dưỡng môi được chế biến hoàn toàn từ ngô đồng đỏ.

Cùng với nỗ lực khôi phục lại nghề thủ công “một thời vang bóng” như nghề đan võng từ sợi ngô đồng; những món quà được chế biến và sáng tạo từ ngô đồng đỏ như những món quà thủ công mỹ nghệ, đặc sản từ hạt ngô đồng... được kỳ vọng làm phong phú thêm các sản phẩm văn hóa - du lịch ở đảo Cù Lao Chàm, để du khách hiểu thêm về những món quà hấp dẫn từ loài cây được công nhận là “Cây di sản Việt Nam” - ngô đồng đỏ.

Khánh Hiền