Đường biên giới kỳ lạ cứ 25 năm được khảo sát một lần để thay đổi nếu cần

Nằm ở trong đoạn nối từ vịnh Bothnia đến biển Balti giữa Thụy Điển và Phần Lan, đảo Märket vốn là hòn đảo biển nhỏ nhất thế giới được chia sẻ giữa hai quốc gia Phần Lan và Thụy Điển. Dù chỉ rộng chưa tới 100 m nhưng đường biên giới trên đảo uốn lượn thành hình chữ S dài hơn 1 km để phân cách hai đất nước này.

Được biết, đảo Märket được hình thành từ thế kỷ 16 do mực nước biển thanh đổi. Do nằm ở vị trí trung tâm hành lang hẹp lại thấp nên nơi này trở thành địa điểm rất nguy hiểm nếu neo đậu tàu thuyền. Vào năm 1873 đã ghi nhận liên tiếp 8 chiếc tàu bị chìm khi cố hoạt động tại khu vực xung quanh đảo.

Để ngăn chặn điều này, Nga hoàng Alexander III (thời điểm Đế quốc Nga trị vì Phần Lan thời đó) đã cho xây dựng một ngọn hải đăng trên đảo, qua đó giúp cảnh báo tàu thuyền không đâm vào những bãi đá ngầm nguy hiểm.

Ngọn hải đăng do kiến trúc sư trẻ tuổi người Phần Lan có tên George Schreck thiết kế và xây dựng. Từ những năm 1970, công trình hoạt động bằng hệ thống điện tự động. Những người gác đèn được chuyển đi nơi khác và nó còn hoạt động tới ngày nay.

Nhưng "éo le" ở chỗ, công trình này lại được dựng lên ở phía Thụy Điển của hòn đảo. Nguyên nhân do thời điểm thi công chưa hề có bản đồ chính xác về sự tồn tại của đảo Märket. Chính điều này đã dẫn tới những câu chuyện thú vị sau này.

Suốt gần 100 năm trôi qua kể từ ngày xây dựng, ngọn hải đăng vẫn hiên ngang trên đảo mà không có sự can thiệp bởi chính quyền hai nước. Tới tận năm 1981, khi một nhóm các nhà điều tra đến từ Thụy Điển và Phần Lan tiếp hành cuộc khảo sát mới bắt đầu điều chỉnh lại đường biên giới.

Đó là đường biên hình chữ S ngược nằm ngoằn ngòeo nhưng đưa ngọn hải đăng quay lại lãnh thổ Phần Lan như nó vốn thuộc về, nhưng lại cho phép người Thụy Điển giữ lại phần đất của quốc gia mình.

Chính sự "bẻ cong" này đã khiến đường biên giới nằm uốn lượn độc đáo. Sự điều chỉnh này được đánh giá không làm thay đổi đường bờ biển nên không ảnh hưởng tới chủ quyền đánh bắt hải sản ở mỗi quốc gia.

Ngoài ra, đường biên được đánh dấu bằng một loạt 10 lỗ khoan vào đá do bất cứ biên giới nào trên mặt đất đều có thể bị những cơn bão dữ dội hay sóng biển thổi bay. Thật vậy, thời tiết và sóng biển ở đảo Märket quá mạnh nên hình dáng đảo đôi lúc bị thay đổi đáng kể.

Nhằm khắc phục điều này, cứ 25 năm một lần, chuyên gia đến từ hai nước lại tiến hành một cuộc khảo sát chung trên đảo để thực hiện những thay đổi biên giới sao cho phù hợp khi cần thiết.

Đảo Märket có diện tích khiêm tốn chỉ khoảng 0,03 km2. Đây là nơi đóng vai trò phân cách hai quốc gia từ năm 1809 khi Thụy Điển và Nga - quốc gia cai trị Phần Lan thời điểm đó ký thỏa thuận hiệp ước Fredrikshamn để xác định biên giới của nhau. Khi được thiết lập, đường biên giới này lại chạy ngay qua lãnh thổ trên đảo.

Hòn đảo này do nằm ở giữa hành lang Understen - Märket rộng 11 km và dài 27 km nên đóng vai trò như dấu mốc giúp ích cho người đi biển. Chính vì điều này, nó được đặt tên gọi như hiện tại (có ý nghĩa "điểm đánh dấu" trong tiếng Thụy Điển) hoặc "The Mark".