Bí ẩn cổ vật vạc đồng hàng trăm năm, kẻ gian trộm xong phải mang trả

Tại xã Châu Thuận, huyện Quỳ Châu (Nghệ An), chiếc vạc đồng hàng trăm năm tuổi không chỉ là di sản văn hóa mà còn ẩn chứa những câu chuyện huyền bí. Người dân nơi đây gọi nó là chiếc vạc đồng thiêng.

Chiếc vạc đồng này, từ xa xưa, được sử dụng để nấu trâu tế lễ thần linh vào các dịp lễ Tết. Nó từng bị trộm cắp nhiều lần nhưng lạ lùng thay, những kẻ trộm sau đó đều phải trả lại.

Hiện tại, chiếc vạc được bảo quản tại trụ sở UBND xã Châu Thuận. Được đúc bằng đồng đỏ, chiếc vạc có chu vi miệng 2,4m, cao 45cm và nặng khoảng 30kg. Theo ông Vi Ngọc Duyên, nguyên Chủ tịch UBND xã Châu Thuận, chiếc vạc này được đúc vào khoảng thế kỷ XV, mang đậm dấu ấn lịch sử của vùng đất này.

Câu chuyện về chiếc vạc đã được truyền miệng qua nhiều thế hệ, gắn liền với lịch sử hình thành của xã Châu Thuận, xưa kia được gọi là Mường Chai.

Theo tương truyền một thời, Mường Chai do bà Chai cai quản và nơi đây đã trải qua những cuộc chiến tranh với giặc cướp.

Tạo Noong, cháu họ của bà Chai, đã giúp đuổi giặc cướp, nhưng sau đó trở nên hung bạo, tự đặt ra nhiều luật lệ trái với đạo lý khiến dân mường oán thán.

Bà Chai muốn trừ khử Tạo Noong nhưng không biết làm cách nào. Bà đã mời Cầm Bá Hiệu (tức Tạo Nọi), một người cháu họ khác, rất giỏi võ về để chế ngự Tạo Noong.

Trong trận chiến này, người dân Mường Chai cần chiếc vạc lớn để nấu trâu tế lễ thần linh. Tạo Nọi đã cho người mang chiếc vạc từ quê nhà Thường Xuân (Thanh Hóa) đến và sau khi Tạo Noong bị tiêu diệt, chiếc vạc này trở thành vật thiêng, gắn liền với đời sống tâm linh của người dân nơi đây.

Chiếc vạc đồng không chỉ là một vật thiêng, mà còn mang theo những câu chuyện huyền bí.

Ông Duyên cho biết, trong suốt nhiều năm qua, chiếc vạc này đã nhiều lần bị mất trộm, nhưng mỗi lần kẻ trộm đều phải mang trả lại.

"Cách đây hơn 20 năm, chiếc vạc bị trộm từ trường mầm non của xã. Sau đó, một người dân ở huyện Diễn Châu (Nghệ An), cách Châu Thuận hơn 100km, đã đem vạc đến trả và thú nhận mình là kẻ trộm. Anh ta kể rằng, suốt đêm anh nghe thấy tiếng khóc than từ chiếc vạc, khiến anh sợ hãi đến mức phải mang trả lại", ông Duyên kể lại.

Có lần, một lãnh đạo xã là ông Vi Quý An đã mang chiếc vạc ra hứng nước mưa. Khi đó một phần mái nhà sập xuống và làm gãy một quai vạc. Từ đó, người dân không ai dám sử dụng chiếc vạc vào bất kỳ công việc nào khác ngoài việc tế lễ thần linh.

Chiếc vạc không chỉ là một cổ vật mà còn là biểu tượng văn hóa, linh hồn của vùng đất Châu Thuận. Hằng năm, người dân nơi đây tổ chức lễ tế Thần Trời vào ngày 23 tháng Chạp và lễ mừng lúa mới vào tháng 9. Trong các lễ hội này, chiếc vạc đồng chỉ được dùng để nấu thịt trâu tế lễ, không bao giờ được sử dụng vào mục đích khác.

Chủ tịch UBND xã Châu Thuận, bà Lữ Thị Mai, chia sẻ: "Chiếc vạc này gắn liền với lịch sử và văn hóa của vùng đất, nên nó không chỉ là một cổ vật mà còn mang trong mình linh hồn của dân tộc".

Điều đặc biệt là ở Châu Thuận có di chỉ khảo cổ học nổi tiếng là hang Thẳm Ồm, nơi phát hiện di cốt răng hóa thạch của người vượn và các công cụ lao động cổ xưa.

Việc chiếc vạc đồng gắn liền với vùng đất này càng làm tăng thêm sự huyền bí, khiến nó không chỉ là một vật thể lịch sử mà còn trở thành một phần không thể thiếu trong tâm linh của người dân nơi đây.