Từ Gen Z làm cho doanh nghiệp tại Mỹ, Úc đến chủ công ty ở tuổi 24
(Dân trí) - Trong thời gian chuẩn bị để kinh doanh riêng, Ngọc Hiền quay cuồng làm việc, có lúc thức trắng đêm. Đôi khi, cô cũng muốn buông xuôi, quay lại con đường trước đó nhưng đã cố gắng kiên trì đến cùng.
Nguyễn Thị Ngọc Hiền (SN 2000, TPHCM) là người sáng lập và giám đốc điều hành tại một đơn vị đối tác đồng hành chiến lược cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ tăng trưởng bền vững bằng cộng đồng.
Tăng trưởng dựa vào cộng đồng (community-led growth) là mô hình kinh doanh nhằm tạo ra mạng lưới khách hàng trung thành trở lại mua hàng và tác động đến những người khác đang cân nhắc việc mua hàng.
Trước khi dấn thân vào con đường khởi nghiệp, Hiền đã ấp ủ niềm đam mê kinh doanh từ những năm tháng học tập và làm việc. Cô tích cực trau dồi kiến thức, kinh nghiệm thông qua trải nghiệm môi trường làm việc đa dạng tại nhiều loại hình công ty, ngành nghề khác nhau.
Nhờ vậy, Hiền có hiểu biết sâu sắc về bản thân, nhu cầu thị trường và tiềm năng của mình trong việc đáp ứng những nhu cầu đó.
Ngọc Hiền là bạn trẻ thuộc nhóm nhân khẩu học Gen Z (những người sinh ra trong khoảng năm 1997-2012). Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tại Việt Nam, số lượng Gen Z trong độ tuổi lao động (15-24 tuổi) vào năm 2025 là khoảng 15,7 triệu người, chiếm hơn 25% tổng lực lượng lao động Việt Nam.
Khảo sát xu hướng nhân tài giữa và cuối năm 2023 của Anphabe (công ty tư vấn nguồn nhân lực ở TPHCM) với 63.878 người đi làm và 9.638 sinh viên ở Việt Nam cho thấy, 31% người trẻ được hỏi dự định tích lũy để kinh doanh riêng.
Từ nhân viên đi làm thuê đến chủ công ty
Ngọc Hiền hứng thú với kinh doanh từ nhỏ. Trong khi bạn bè cùng trường được cha mẹ cho tiền tiêu vặt, cô đã tự kiếm khoản này bằng cách đi mua đồ giúp mọi người, bán nữ trang cho các bạn năm lớp 4, lớp 6-7 thì cho thuê truyện tranh.
Đến những năm cấp 3, Hiền có cơ hội tiếp cận với Internet và quản lý vài trang mạng xã hội theo sở thích cá nhân. Sau nhiều lần lên xu hướng và được một số nhãn hàng quốc tế gửi lời mời hợp tác, cô hình thành hiểu biết về marketing (tiếp thị) và những tiềm năng của ngành này.
Ngay khi vừa đủ tuổi lao động, Hiền dấn thân xin việc và đảm nhận từ vị trí thấp nhất dành cho người mới bắt đầu ở các công ty đa quốc gia, agency (công ty, tổ chức chuyên cung cấp các dịch vụ theo yêu cầu của một doanh nghiệp, tổ chức khác), SMEs (các doanh nghiệp vừa và nhỏ), startup (công ty khởi nghiệp).
Trong giai đoạn này, cô đặt mục tiêu tìm hiểu bản thân phù hợp với loại hình nào, xác định con đường mình muốn đi và liên tục trau dồi kỹ năng mà chưa đặt nặng về thù lao.
Sau khoảng thời gian làm việc tại Việt Nam, cô gái sinh năm 2000 từng đồng hành, làm việc cho công ty ở Mỹ, Úc với vai trò quản lý các trang mạng xã hội và cộng đồng. Đây là thời điểm cô thử sức kinh doanh kỹ năng chuyên môn và nhận ra thị trường có nhu cầu.
Ngọc Hiền từng trải nghiệm nhiều vị trí công việc ở các loại hình công ty khác nhau để hiểu hơn về bản thân (Ảnh: NVCC).
Tháng 5/2022, khi là sinh viên năm 4 ở đại học, Hiền thành lập dự án khởi nghiệp với mục tiêu giải quyết vấn đề tăng trưởng cho SMEs thông qua cộng đồng.
"Từ lâu, tôi đã ấp ủ mong muốn giải quyết một vấn đề trong xã hội. Giai đoạn trước đó đã cho tôi thấy rằng, thị trường có cầu về kỹ năng chuyên môn cộng đồng của mình, tôi có cung và một niềm đam mê lớn giúp doanh nghiệp giải quyết các bài toán khó. Vậy tại sao không?", cô tiết lộ về lý do khởi nghiệp.
Dù vậy, nhiều đêm, Hiền vẫn trằn trọc suy nghĩ, tự hoài nghi liệu mình có đủ năng lực, nguồn lực, sự gan lì và nghiêm túc để chuẩn bị cho hành trình này chưa. Cuối cùng, cô quyết tâm theo đuổi lý tưởng và ước mơ vì muốn sống một cuộc đời không nuối tiếc điều gì.
Thử thách chỉ mới bắt đầu khi hai năm đầu luôn là khoảng thời gian khó khăn nhất trong kinh doanh. Vừa nhận thêm dự án kinh doanh, Hiền vừa duy trì làm việc bán thời gian cho một số dự án, công ty khác để trang trải sinh hoạt phí.
Công việc phía dự án kinh doanh thuận lợi nhưng có quá nhiều thứ phải đặt nền móng. Có giai đoạn, cô dành gần như 24/7 thời gian để xử lý công việc mà vẫn quá tải, cần người hỗ trợ.
Suốt 6 tháng đầu năm 2023, Hiền chưa thu về một đồng doanh thu nào vì chỉ loay hoay xây dựng nền tảng đội ngũ bên trong. Nửa năm sau đó mới là giai đoạn cô tăng tốc, đẩy mạnh tiếp cận khách hàng bên ngoài và đặt bút ký được những hợp đồng đầu tiên.
Tháng 4 vừa qua, công ty trách nhiệm hữu hạn của Hiền được thành lập ở TPHCM, cô chính thức trở thành một chủ doanh nghiệp ở tuổi 24.
Ý tưởng nhỏ, giấc mơ lớn
Với mô hình kinh doanh chất xám là chủ yếu, mọi hoạt động marketing cho doanh nghiệp đều có thể làm từ xa nên Ngọc Hiền không cần vốn để bắt đầu. Tuy nhiên, tự mở công ty riêng ở độ tuổi rất trẻ, cô đối diện không ít khó khăn.
Thử thách lớn nhất của Hiền là xây dựng định vị và thu hút, tìm kiếm nhân tài về làm việc với mình. Giai đoạn đầu, không ít lần cô gái Gen Z và đội ngũ bị nhìn nhận như một nhóm làm việc tự do, có mức chi phí bỏ ra rẻ hơn chi phí nhân sự trong công ty.
Hơn nữa, cộng đồng là một ngách khá mới, ở thị trường quốc tế chỉ vừa nhen nhóm khái niệm "tăng trưởng bằng cộng đồng" từ khoảng năm 2020 đến hiện tại. Hầu hết công ty chưa nhận ra tiềm năng của cộng đồng trong kinh doanh mà chỉ mới xem nó như một kênh để khai thác. Do vậy, thị trường rất thiếu những cá nhân có niềm đam mê xây dựng và quản lý cộng đồng, nghiêm túc theo đuổi sự nghiệp này.
Chấp nhận những thử thách này, Hiền kiên trì, quyết tâm đưa doanh nghiệp của mình trở thành một trong những đơn vị hàng đầu tại ngách cộng đồng. Cô tập trung phần lớn thời gian vào các hoạt động chia sẻ tiềm năng, lợi ích của cộng đồng trong kinh doanh, vai trò của cộng đồng trong việc thúc đẩy trải nghiệm hành trình khách hàng.
Song song với đó, Hiền dành thời gian xây dựng mạng lưới đối tác, khách hàng và giúp họ tăng trưởng qua các chỉ số 50-300% từ cộng đồng.
Trong quá trình làm việc, Hiền ghi nhận kết quả, động viên tinh thần nhân viên bằng các từ ngữ khích lệ và món quà nhỏ như "phiếu bé ngoan", "hộp kudo" (kudo là lời khen, ghi nhận thành tích của một người)... (Ảnh minh họa: Pexels).
Là một Gen Z làm chủ, Hiền không bị bó buộc trong phong cách quản lý nào. Cô xây dựng và phát triển văn hóa 3C: "Chủ đích" - "Chính trực" - "Chiến binh", coi trọng sáng tạo, hợp tác và học tập liên tục nhằm thu hút những cá nhân chia sẻ niềm đam mê cộng đồng đến đồng hành.
Để có dàn nhân sự đáp ứng được kỳ vọng, Hiền đích thân là người đọc từng CV (hồ sơ tìm việc) và phỏng vấn ở khâu tuyển dụng. Cô trình bày rõ mong đợi, quan sát, phỏng vấn theo bộ câu hỏi tiêu chuẩn và đặt các câu hỏi giả thuyết đánh giá năng lực xử lý của các nhân sự có phù hợp văn hóa của công ty không.
Nhờ sự nhiệt huyết và cách tiếp cận chiến lược, Hiền thành công thu hút đội ngũ tinh gọn, mạnh mẽ và hỗ trợ thành công hơn 10 đối tác doanh nghiệp đến từ Việt Nam lẫn các nước trên thế giới, trong đó có hai thị trường khó tính là Mỹ và Úc.
Làm việc hơn 8 tiếng/ngày, đi đâu cũng kè kè laptop
Ngày trước, Ngọc Hiền từng có thời gian phải làm việc 24/7, nửa đêm khách hàng gọi trao đổi cô vẫn sẵn sàng nghe máy, ngồi bàn chiến lược tới 1-2h sáng. Còn hiện tại, cô thiết lập giờ làm việc phù hợp với lối sống và đối tác của mình.
"Hàng ngày, tôi làm việc từ 10h đến 18h, riêng thứ bảy nghỉ sớm vào 16h. Tôi không làm chủ nhật. Tôi cũng không còn có quan niệm "Dậy sớm, làm xuyên đêm mới là thành công" khi xưa nữa. Nhiều khi ngủ dậy trễ, tôi sẽ tự ý thức làm bù ngoài giờ làm việc cho xong công việc nếu cần", cô chia sẻ.
Hiền cũng sắp xếp thứ tự ưu tiên, đặt ra các giới hạn về cách thức giao tiếp, trao đổi trong công việc kèm tiêu chuẩn rõ ràng, chủ động dành thời gian cho bản thân và nghỉ ngơi nhiều hơn để có sức "chiến đấu" lâu dài.
Ngoài thù lao, Hiền cũng cấp khoản hỗ trợ nhỏ 200.000 đồng/tháng/người để khuyến khích nhân sự nuôi dưỡng đam mê tự học bằng cách mua sách, vé đi sự kiện chuyên ngành, khóa học online (trực tuyến)... (Ảnh: NVCC).
"Hiện tại, tôi vẫn độc thân và chưa nghĩ đến chuyện có người yêu. Đây chưa phải là ưu tiên trong giai đoạn này của tôi", cô gái 24 tuổi tiết lộ.
Về lời khuyên dành cho các bạn trẻ mong muốn mở công ty riêng, Hiền cho rằng, họ cần xác định và chấp nhận sẽ có sự đánh đổi: Có thể là làm việc hơn 8 tiếng/ngày hoặc không có cuối tuần; luôn mang theo máy tính xách tay mọi lúc, mọi nơi; chấp nhận sự không chắc chắn. Khi bắt đầu, mọi người đừng kỳ vọng hành trình khởi nghiệp sẽ dễ dàng.
Với Hiền, sự thay đổi lớn nhất trên cả chặng đường đến từ góc nhìn và tư duy.
Từ giai đoạn nhân viên đi làm thuê chuyển sang tự kinh doanh, cô thay đổi từ góc nhìn "làm việc" sang "kinh doanh" chuyên môn.
Từ giai đoạn tự kinh doanh đến làm chủ công ty, Hiền coi đó là hành trình "lột xác", cho phép bản thân xác định rõ sứ mệnh, mục đích và tác động đến xã hội với rất nhiều niềm tin.
"Nếu không có niềm tin vững mạnh và sứ mệnh rõ ràng, rất khó để tôi trụ nổi hai năm đầu khắc nghiệt của thị trường", cô nói.
Hiền cũng có lời khuyên cho mọi người, nhất là các bạn trẻ: "Hãy luôn giữ sự tò mò, ham học và gia tăng giá trị của mình. Đó là chìa khóa để tiến xa hơn ở bất kỳ chặng đường nào của bản thân, dù con đường bạn chọn là khởi nghiệp, mở công ty riêng, tự kinh doanh hay leo các bước thang trong một tổ chức".
