Sầu riêng bất ngờ "lên ngôi" thành món quà đắt giá để biếu xén ở Trung Quốc

Quê của Ma Qian là một vùng nông thôn thuộc tỉnh Hà Nam, miền Trung của Trung Quốc. Vào lễ đính hôn hay kết hôn, người dân có phong tục tặng quà cho người thân, bạn bè. Những phần quà thường từ 4 đến 6 món, gồm nho, xúc xích, giăm bông, sữa hay nấm khô.

Nhưng giờ đây, một loại trái cây nổi tiếng ở Đông Nam Á - sầu riêng bất ngờ trở thành lựa chọn mới được người dân Trung Quốc ưa chuộng.

"Vào tháng trước trong lễ đính hôn, em họ và mẹ chồng nhờ tôi mua sầu riêng thay nho ngọt để làm quà vì cho rằng sẽ thời thượng hơn", Ma Qian, hiện đang điều hành một xưởng vẽ ở địa phương, cho biết.

Cũng theo cô gái 20 tuổi này, nhiều người dân trong thôn cô từ khi ăn sầu riêng đã "hóa nghiện". Thậm chí có những cụ già vốn sống tiết kiệm, nhưng vì quá mê sầu riêng nên vẫn bảo con cháu mua về.

"Mua cherry thoải mái" vốn là một câu nói thông dụng ở Trung Quốc với ngụ ý thể hiện sự giàu có, thịnh vượng, thì nay đã đổi thành câu "mua sầu riêng thoải mái".

Thứ hoa quả này còn đang trở thành món hàng được giới trẻ ưa chuộng. Các quán cà phê xuất hiện những món mới như bánh crepe sầu riêng hay sầu riêng dừa nạo xay.

"Chúng tôi mỗi tháng lại mua một quả cho cả nhà thưởng thức. Giá ở quê thường dao động từ 40 tệ đến 60 tệ/kg - 130.000 đồng đến 200.000 đồng/kg", Ma Qian nói.

Hiện Thái Lan, Malaysia, Việt Nam và Philippines đang là những nhà cung cấp sầu riêng chính cho Trung Quốc. Các nhà đầu tư nước này đầy lạc quan và tham vọng với thị trường sầu riêng, từ việc ký hợp đồng trực tiếp tại các nhà vườn ở Việt Nam, Thái Lan, tới xây dựng dịch vụ chuỗi hậu cần và nền tảng thương mại điện tử.

Trong năm 2022, Trung Quốc đã nhập khẩu sầu riêng tươi nhiều gấp 4 lần so với năm 2017, nâng tổng giá trị lên tới hơn 4 tỷ USD.

Theo dữ liệu từ hải quan Trung Quốc, trong quý 1 năm 2023, nhập khẩu loại trái cây tươi này đã tăng hơn 150%. Con số thống kê cho thấy, giá nhập khẩu trung bình trong quý 1 là 38,3 tệ/kg, giảm 4,2% so với cùng kỳ năm ngoái.

Và với việc bắt đầu mùa cao điểm xuất khẩu sầu riêng từ các nước Đông Nam Á sang vào tháng 5 và tháng 6, giá bán lẻ tại Trung Quốc giảm đáng kể, trở nên hợp túi tiền hơn với nhiều đối tượng khách hàng.

Tại các chợ đầu mối trên khắp "đất nước tỷ dân", giá trung bình dao động từ 36 tệ đến 52 tệ mỗi kg. Theo các tiểu thương tại chợ rau quả ở Giang Nam - chợ trái cây lớn nhất nước này, giá thành còn phụ thuộc vào chủng loại, đặc điểm.

Zhang Liang, một tài xế xe tải ở Kinh Châu, thành phố thuộc miền Trung, vừa gửi tặng vợ món quà sinh nhật là trái sầu riêng giá hơn 300 tệ (1 triệu đồng).

"Ngày trước, những thanh niên độc thân ở quê tôi thường mang nho, đào, hoặc rượu vang trắng tới nhà bạn gái để lấy lòng phụ huynh. Nay họ chỉ cần mang theo thùng sầu riêng sẽ khiến các bà mẹ vợ được nở mày nở mặt với hàng xóm láng giềng", Zhang nói. 

Bob Wang, một nhà nhập khẩu sầu riêng, cho biết đã ký hợp đồng với nhiều trang trại diện tích hơn 3.000ha ở Việt Nam. Ông còn lên kế hoạch nhập khẩu hơn 3.000 container - tương đương với 60.000 tấn sầu riêng trong năm nay để phục vụ nhu cầu tăng cao của khách Trung Quốc.

"Sầu riêng đã trở thành loại trái cây nhập khẩu phổ biến nhất Trung Quốc. Rất có thể trong vài năm tới, nhu cầu còn tăng lên nữa", ông Wang nhận định.

Tại Trung Quốc, nước này đã thử nghiệm trồng sầu riêng nội địa ở đảo Hải Nam. Nhưng vụ đầu tiên đã gây nhiều thất vọng.

Được biết, sản lượng mùa đầu chỉ đạt 50 tấn, thấp hơn nhiều so với dự báo hơn 2.400 tấn trước đây. Trước đó, truyền thông nước này từng cho rằng Hải Nam sẽ "tung ra" thị trường khoảng 2.450 tấn sầu riêng ở vụ đầu nhờ áp dụng nhiều công nghệ canh tác mới.