FicaPhát hiện kiến trúc đặc biệt tại di tích tháp đôi Chăm Pa cổ ở Huế
(Dân trí) - Những đặc điểm về cấu trúc và nghệ thuật trang trí cho thấy hai tháp được xây dựng cách nhau khoảng 10-20 năm, là một tổ hợp kiến trúc đặc biệt.
Ngày 8/7, Tiến sĩ Phan Thanh Hải, Giám đốc Sở Văn hoá và Thể thao thành phố Huế cho biết, quá trình thăm dò và khai quật khảo cổ giai đoạn 2 tại di tích tháp đôi Liễu Cốc, phường Kim Trà, thành phố Huế, đã hoàn thành trên thực địa.
Trước đó, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã cho phép Bảo tàng Lịch sử Quốc gia phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Huế tổ chức thăm dò, khai quật khảo cổ tại di tích Chăm Pa cổ tháp đôi Liễu Cốc. Quá trình diễn ra trong 2 tháng 5-6.
Di tích tháp đôi Liễu Cốc tại Huế (Ảnh: Vi Thảo).
Qua việc khai quật, các chuyên gia tiếp tục làm rõ quy mô, kết cấu nền móng của hai tháp chính, gồm tháp Bắc và tháp Nam; đồng thời xác định được phần giới hạn hệ thống tường bao phía Bắc và Nam khu đền tháp, cung cấp thêm nhiều cứ liệu quan trọng phục vụ nghiên cứu cũng như bảo tồn di tích.
Theo ông Hải, trong giai đoạn này, đoàn khảo cổ đã mở 2 hố khai quật, 2 hố thám sát, tập trung vào khu vực mặt phía Đông của tháp Bắc và phía Đông - Bắc của tháp Nam.
Các chuyên gia đã xác định được mặt bằng, quy mô, kết cấu của kiến trúc tháp Bắc và tháp Nam. Đặc biệt, cấu trúc của tháp Nam được xác định gồm 4 phần: móng, đế, thân, mái, trong đó mái và phần lớn thân tháp đã bị sụp đổ. Tiền sảnh và các cửa giả ở ba phía cũng được nhận diện tương đối rõ nét, với nhiều chi tiết kiến trúc tinh xảo, công phu.
Kết quả khai quật cho thấy di tích được xây dựng trên gò đất phù sa ven sông Bồ, có xử lý nền móng bằng đất sét pha cát và lớp đất laterite (một loại đất giàu sắt và nhôm) màu đỏ sẫm. Vật liệu xây dựng chủ yếu là gạch nung có độ cứng cao.
Nhiều tiêu bản và mảnh hiện vật được tìm thấy trong quá trình khai quật di tích tháp đôi Liễu Cốc giai đoạn 2 (Ảnh: Giám đốc Sở Văn hoá và Thể thao thành phố Huế cung cấp).
Trong quá trình khai quật, đoàn khảo sát đã thu được hơn 9.000 tiêu bản và mảnh hiện vật, gồm các loại gạch, ngói, vật liệu trang trí bằng đá, đất nung, bia ký có khắc chữ Phạn niên đại thế kỷ X, đồ gốm, sành, đồ sứ Trung Quốc cùng các mảnh kim loại đồng.
Đáng chú ý, kiến trúc tháp Nam được đánh giá có quy mô lớn và đầu tư công phu hơn tháp Bắc. Những đặc điểm về cấu trúc và nghệ thuật trang trí cho thấy hai tháp được xây dựng cách nhau khoảng 10-20 năm, trong đó tháp Bắc có thể được xây dựng vào cuối thế kỷ IX, tháp Nam vào đầu thế kỷ X, giai đoạn chuyển tiếp giữa phong cách nghệ thuật Đồng Dương và Bình Định.
Thông qua hai hố thám sát, đoàn xác định không có sự hiện diện của tháp thứ ba trong khuôn viên di tích, qua đó khẳng định tháp đôi Liễu Cốc là tổ hợp kiến trúc đặc biệt, với chỉ hai đền tháp thờ chính. Đây là mô hình hiếm gặp trong hệ thống đền tháp Chăm Pa ở Việt Nam và khu vực Đông Nam Á.
Mặt trước của di tích tháp đôi Liễu Cốc (Ảnh: Vi Thảo).
Trước đó, tháng 4-6/2024, Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Huế đã phối hợp với Bảo tàng Lịch sử quốc gia thực hiện giai đoạn 1 thăm dò và khảo cổ di tích tháp đôi Liễu Cốc, với diện tích hơn 80m2.
Kết quả đã làm xuất lộ hoàn toàn dấu tích nền móng kiến trúc tháp Bắc và xác định được vị trí tháp cổng, hệ thống tường bao, đường đi nội bộ trong di tích.
Trong giai đoạn 1, các chuyên gia đã thu thập được 4.807 tiêu bản di vật, bao gồm vật liệu kiến trúc, trang trí, mảnh bia, phù điêu đá, đồ gốm men, đồ sành, đồ đất nung và tiền kim loại. Đặc biệt, một đầu tượng Phật có dạng phù điêu từ đá phiến màu xám tím, niên đại thế kỷ XI-XII cũng được tìm thấy.
