FicaChuyển đổi số tạo bước ngoặt cho giao thông thông minh đô thị
(Dân trí) - Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên mọi lĩnh vực, giao thông được xác định là một trong những ngành cần được ưu tiên chuyển đổi sớm nhằm thúc đẩy sự phát triển của hạ tầng logistic và nâng cao chất lượng sống đô thị.
Hà Nội hiện có khoảng 8 triệu phương tiện, trong đó gần 1,5 triệu ô tô, với khoảng 1.100 phương tiện mới đăng ký mỗi ngày. Tuy nhiên, bãi đỗ xe chỉ đáp ứng 8-10% nhu cầu. Thành phố có quy hoạch 1.620 bãi đỗ xe, nhưng mới đưa vào sử dụng 72 bãi, còn lại gặp nhiều vướng mắc trong đầu tư. Hiện tại, diện tích dành cho giao thông tĩnh chưa đạt 1%, thấp hơn nhiều so với mục tiêu 3-4%. Tỷ lệ đất giao thông trên diện tích xây dựng đô thị chỉ đạt 12,13%, bằng một nửa chỉ tiêu quy hoạch của Chính phủ (20-26%).
Tương tự, khu vực trung tâm TPHCM được quy hoạch sẽ có 4 bãi đỗ xe ngầm kết hợp thương mại và công cộng, nhưng chưa dự án nào triển khai do vướng mắc. Hiện thành phố quản lý hơn 850.000 ô tô, 7,8 triệu xe máy, cùng hàng nghìn xe trên 30 chỗ và khoảng 6.000 xe dưới 30 chỗ để phục vụ du lịch,chưa kể xe vãng lai.
Do thiếu bãi đỗ xe, tình trạng đỗ xe bừa bãi tại các bãi đất trống, lòng đường, vỉa hè diễn ra phổ biến ở cả Hà Nội và TPHCM, gây khó khăn cho giao thông đô thị, hao phí nguồn lực xã hội do ùn tắc.
Sự phát triển nóng của giao thông đô thị gây áp lực lên hệ thống bãi đỗ xe nội thành.
Tìm kiếm các giải pháp công nghệ mới trong quản lý, vận hành hệ thống giao thông hiện đại và thông minh là hướng đi phù hợp để thúc đẩy sự phát triển của hạ tầng logistics và nâng cao chất lượng sống đô thị - một trong những nội dung được nhấn mạnh trong Nghị quyết 57. Trong đó, việc thu phí tự động không dừng tại các bến xe, bãi đỗ có thể giúp số hóa toàn bộ quy trình vận hành, đồng thời là tiền đề để hình thành dữ liệu lớn phục vụ công tác quản lý đô thị hiệu quả. Đây không chỉ là một bước tiến về mặt kỹ thuật mà còn góp phần tạo dựng một hệ sinh thái giao thông thông minh, kết nối đa tầng giữa người dân, doanh nghiệp và cơ quan quản lý.
Một trong những ví dụ cho hướng đi này là sự kết hợp giữa ePass – hệ thống thu phí điện tử của Công ty cổ phần Giao thông số Việt Nam - với nền tảng Viettel Money – hệ sinh thái tài chính số do Viettel Digital phát triển. Giải pháp đã được triển khai tại 5 sân bay lớn toàn quốc và hơn 300 điểm đỗ tại nhiều tỉnh, thành phố như Hà Nội, Lào Cai, Vũng Tàu, An Giang... Kết quả thực tế cho thấy tỷ lệ thanh toán không dùng tiền mặt vượt mốc 90%; đồng thời 100% hóa đơn điện tử được kết nối trực tiếp với cơ quan thuế (tính đến tháng 4/2025).
Thu phí tự động không dừng tại các bến xe, bãi đỗ góp phần tạo dựng một hệ sinh thái giao thông thông minh, kết nối đa tầng giữa người dân, doanh nghiệp và cơ quan quản lý.
Giải pháp được đánh giá cao tại Hội thảo "Thúc đẩy các giải pháp giao thông thông minh và triển khai thu phí không dừng tại bến xe, bãi đỗ trong đô thị” do Bộ Xây dựng chủ trì vừa được tổ chức tại Hà Nội khi mang lại hiệu quả thiết thực trên nhiều khía cạnh. Đối với người dân, hình thức thanh toán điện tử giúp tiết kiệm thời gian, minh bạch chi phí và giảm thiểu rủi ro liên quan đến tiền mặt. Đối với các đơn vị vận hành bãi đỗ, việc thu phí tự động giúp kiểm soát chính xác lượt xe, tối ưu hoạt động thu – chi và giảm thiểu gian lận. Trong khi đó, giải pháp giúp cơ quan quản lý dễ dàng thống kê dữ liệu theo thời gian thực, hỗ trợ hoạch định chính sách và quy hoạch hệ thống giao thông phù hợp với nhu cầu phát triển đô thị.
Nhờ sở hữu nền tảng định danh số hiện đại, khả năng bảo mật cao và tốc độ xử lý giao dịch vượt trội, Viettel Money giúp tối ưu hóa trải nghiệm người dùng, đồng thời đảm bảo an toàn cho toàn bộ quá trình thanh toán. Riêng công nghệ định danh số (eKYC) do Viettel Money triển khai cho phép người dùng dễ dàng kích hoạt, xác minh và sử dụng dịch vụ chỉ trong vài phút, tạo ra một hệ thống vận hành khép kín, mượt mà và đáng tin cậy.
Việc từng bước số hóa toàn bộ điểm tiếp xúc trong hệ sinh thái giao thông không chỉ mang lại tiện ích cho người dùng mà còn tạo ra một nguồn dữ liệu khổng lồ, phục vụ công tác quy hoạch đô thị lâu dài. Đây là nền tảng để mở rộng khả năng triển khai các dịch vụ công trực tuyến khác như thanh toán vé xe, nộp phạt giao thông, đặt chỗ tại bãi đỗ thông minh, giúp Việt Nam từng bước tiếp cận các mô hình giao thông xanh, sạch, bền vững, góp phần giảm thiểu ùn tắc, ô nhiễm và nâng cao chất lượng sống đô thị.
Trong tương lai gần, khi các mô hình tương tự tiếp tục được nhân rộng và tích hợp thêm các giải pháp như trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT) hay dữ liệu lớn (Big Data), hệ thống giao thông Việt Nam sẽ không chỉ hiệu quả về mặt vận hành mà còn đóng góp tích cực cho mục tiêu phát triển bền vững quốc gia.
